این تجهیزات در واقع نوعی سازه شبیه به گودال است که برای ورود اپراتورهای انسانی به منظور تعمیر و نگهداری و بازدید از شبکه فاضلاب و لوله های انتقال تاسیسات مختلف کاربرد دارد. بر اساس جنس و نوع هر یک از انواع منهول مزایا و معایب خاصی دارد و بر همین اساس کاربرد آنها تعیین می گردد.
منهول فاضلاب چیست؟
منهول فاضلاب manhole که با نام های دیگری از قبیل چاه آدم رو نیز شناخته شده هستند، سازه هایی از جنس آجر، بتن و پلی اتیلن است که درون زمین در مسیر عبور لوله های فاضلاب نصب میشوند. این سازه ها شبیه به گودال هستند و اتصال دهنده چندین مسیر لوله های فاضلاب محسوب میشوند. اصلی ترین دلیل نصب این تجهیزات در مسیر عبور لوله های فاضلاب در داخل زمین، ورود اپراتور و تکنسین ها به آن برای تعمیر و نگهداری و بازدید از لوله ها است.
علاوه بر استفاده از انواع منهول برای شبکه فاضلاب شهری، این تجهیزات در شبکه های انتقال کابل های برق از زیرزمین و شبکه مخابرات نیز مورد استفاده قرار میگیرند. با نصب این گودال ها دسترسی به شبکه فاضلاب آسان تر شده و برای تعمیر و نگهداری نیاز به تخریب زمین و حفر چاه نخواهد بود. علاوه براین، اتصال شبکه های لوله فاضلاب با استفاده از انواع منهول آسان تر خواهد شد.
انواع منهول فاضلاب از نظر جنس
منهول های مورد استفاده برای فاضلاب در جنس های مختلفی تولید شده و میزان استقامت و مقاومت و کاربردشان نیز بر همین اساس متفاوت خواهد بود. برخی از این منهول ها در حال حاضر کاربرد نداشته و با مدل های جدید مانند منهول پلی اتیلن جایگزین شده اند. از جمله انواع منهول فاضلاب می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
منهول پلی اتیلن
منهول پلی اتیلن از رایج ترین و کاربردی ترین انواع منهول است که به صورت پیش ساخته اجرا میشود. با توجه به ابعاد محل نصب طراحی این سازه ها انجام شده و نصب آن بدون نیاز به مصالح ساختمانی در زمان کوتاه انجام میشود.
با توجه به دوام و ماندگاری بالایی که این منهول ها دارند، کاربرد گسترده ای داشته و از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:
- خطوط انتقال برق و مخابرات
- قابل استفاده برای تجمیع فاضلاب شهری
- جمع آوری آب های سطحی
- اتصال خطوط فاضلاب شهری
- انتقال و زهکشی فاضلاب حاصل از بارندگی
مزایا منهول پلی اتیلن
- وزن سبک و حمل آسان
- نصب سریع
- مقاومت بالا در تماس با مواد خورنده، ضربه و نوسانات دمایی
- طول عمر بالای 60 سال
- قابلیت طراحی و تولید به صورت سفارشی
- آب بندی کامل با کمترین احتمال نشت آب
منهول کاروگیت
منهول کاروگیت یکی از زیرمجموعه های منهول های پلی اتیلنی است که با مواد پلی اتیلنی 3840 تولید میشوند. به دلیل فشردگی زیاد در زنجیره پلیمری، این سازه ها چگالی بیشتری داشته و به همین دلیل مقاومت مکانیکی آنها تا حد زیادی بالا میرود. منهول کاروگیت در انواع مختلف با قطر کم و زیاد بر اساس دبی فاضلاب طراحی به صورت پیش ساخته تولید و در محل نصب میشوند.
مزایا
- وزن سبک با قابلیت تغییر سایز
- طول عمر و مقاومت بالا
- سازگار با محیط زیست
- نگهداری آسان
- اصطلاک پایین
- تولید سریع با آب بندی بالا
منهول آجری
یکی از قدیمی ترین انواع منهول فاضلاب مدل های آجری هستند. این منهول ها در محل نصب طراحی و ساخته میشد. به همین دلیل ساخت و اجرای آنها نیاز به زمان زیادی داشت. در واقع این نوع منهول شبیه به اتاقک های آجری هستند که در مسیر شبکه فاضلاب ساخته و نصب میشد. اپراتورهای انسانی از طریق درب تعبیه شده برای اتاق به درون آن دسترسی داشته و از این طریق بازدید و تعمیر از لوله های فاضلاب انجام میشد.
- مزایا: مهم ترین مزیت منهول های آجری هزینه های کم برای نصب و راه اندازی آنها بود.
- معایب: از مهم ترین دلایلی که باعث شد انواع منهول آجری در حال حاضر کاربرد نداشته باشند، زمان بر بودن ساخت و مقاومت پایین آنها است. سازه آجری با گذشت زمان دچار پوسیدگی شده و استحکام خود را از دست می دهند. علاوه براین، این منهول ها به خوبی آب بندی نمیشوند.
منهول فاضلاب بتنی
از دیگر انواع منهول می توان به مدل های بتنی اشاره کرد. مهم ترین متریال مورد استفاده برای ساخت این منهول ها بتن است و به همین دلیل مقاومت مطلوبی در برابر فشار و ضربه و تماس با نم و رطوبت دارد. منهول های بتنی خود به دو زیر مجموعه دسته بندی میشوند که عبارتند از:
- منهول های بتنی ساخته شده در محل که با آرماتوربندی و درجاریزی بتن تولید میشوند و در نهایت دریچه منهول روی آن قرار میگیرد.
- منهول بتنی پیش ساخته: برای ساخت این نوع منهول ابتدا اندازه گیری از محل نصب انجام شده و بر همین اساس در کارگاه و کارخانه بتن ریزی و قالب گیری انجام میشود. سپس منهول بتنی به محل انتقال یافته و نصب آن انجام میشود.
مزایا: استحکام و مقاومت بالا از مهم تری مزایای انواع منهول بتنی به شمار می روند.
معایب: به دلیل نبود امکان آب بندی منهول به مرور دچار پوسیدگی و از هم پاشیدگی بدنه آن میشود. علاوه براین، هزینه ساخت و حمل و انتقال آنها به محل زیاد است.
منهول فاضلاب کامپوزیت
در ساخت این نوع منهول از مواد کامپوزیت که ترکیبی از رزین، پلی استر و ماسه هستند استفاده میشود. مهم ترین ویژگی این منهول ها مقاومت بالا در برابر فشار و نوسانات دمایی و ضربه است. منهول های کامپوزیت GRP به صورت پیش ساخته در کارخانه تولید و در محل نصب میشود. به همین دلیل اندازه و ابعاد آن باید به طور دقیق از قبل اندازه گیری و در روند ساخت مد نظر قرار بگیرند.
از جمله معایب و ویژگی های منفی منهول فاضلاب کامپوزیت می توان به وزن بالای آنها اشاره کرد. به همین دلیل هزینه های حمل و نقل این سازه ها زیاد است. به دلیل آب بندی ایده آل از این سازه ها برای اتاقک برق و محیط های دارای آب های سطحی استفاده میشود.
انواع منهول فاضلاب از نظر نحوه کاربرد
منهول های فاضلاب از نظر نحوه عملکرد نیز با هم تفاوت دارند و برحسب شرایط می توان نوع مناسب را انتخاب کرد. این تجهیزات عبارتند از:
- منهول گذر مستقیم: منهول های گذر مستقیم گزینه ای کاربردی برای تجمیع اتصالات خانگی بوده و از چندین اتصال ورودی و خروجی تشکیل شده اند.
- منهول جانبی: برای لوله هایی با قطر 8 سانتیتر کاربرد دارند.
- منهول ریزشی: این مدل منهول در دراپهای با ارتفاع 600 میلیمتر نصب میشوند.
جمع بندی
منهول فاضلاب نوعی گودال بتنی، آجری، پلی اتیلنی یا کامپوزیت است که در انواع مختلف گذر مستقیم و ریزشی و جانبی تولید میشوند. این سازه ها که با نام آدم رو نیز شناخته هستند، در مسیر عبور شبکه فاضلاب شهری و مخابرات و شبکه انتقال برق قرار گرفته و دسترسی و تعمیر و نگهداری را برای اپراتورها آسان می کند. برخی از این منهول ها برای جمع آوری آبهای سطحی نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
