براساس مصوبه مجلس، سابقه بازنشستگی از 30 سال به 35 سال برای مردان و از 25 سال به 30 سال برای زنان و حداقل سن بازنشستگی به تدریج به 62 سال برای مردان و 55 سال برای زنان افزایش می یابد. . البته کارمندان در صورت داشتن شرایط تجربه می توانند بدون در نظر گرفتن سنشان بازنشسته شوند.
چشم انداز بازنشستگی کارگران با قانون جدید
بر اساس متن نهایی مصوبه مجلس که چندین بار با اظهارنظر رئیس جمهور و نمایندگان ابهام زدایی شده است، کارکنان فعلی و آینده اقتصاد ایران برای جبران عدم تعادل مالی باید از چند ماه تا چند سال حق بیمه بیشتری بپردازند. صندوق های بازنشستگی. بر اساس مصوبه مجلس، مشمولان بیمه باید به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی مدت بیشتری خدمت کرده و بازنشسته شوند. بر اساس این مصوبه:
– پرداخت کنندگان بیمه ای که بین 28 تا 30 سال سابقه کار دارند مشمول این مصوبه نمی شوند و طی دو سال آینده طبق روال جاری بازنشسته می شوند.
– پرداخت کنندگان بیمه ای که 25 تا 28 سال سابقه کار دارند به ازای هر سال باقی مانده تا بازنشستگی باید دو ماه اضافه کار کنند.
– پرداخت کنندگان بیمه ای که 20 تا 25 سال سابقه کار دارند به ازای هر سال باقی مانده تا بازنشستگی باید 3 ماه اضافه کار کنند.
– پرداخت کنندگان بیمه ای که 10 تا 20 سال سابقه کار دارند به ازای هر سال باقی مانده تا بازنشستگی باید 4 ماه اضافه کار کنند.
– بیمه گرانی که تا 10 سال سابقه کار دارند باید به ازای هر سال باقی مانده تا بازنشستگی 5 ماه اضافه کار کنند. حداکثر میزان افزایش اجباری تاریخی مربوط به کارگران جدید است که باید 60 ماه دیگر حق بیمه پرداخت کنند.
– جانبازان و مشمولان قوانین سخت گیرانه و زیان آور تابع قوانین خود هستند و هرگونه افزایش زمان خدمت نیز بر اساس همین قوانین خواهد بود.
چرا سن بازنشستگی رو به افزایش است و نظر منتقدان؟
صندوقهای بازنشستگی با سرمایهگذاری حق بیمه دریافتی از بیمهشدگان خود در حوزههای سود و بورس، منابع لازم را برای ایفای تعهدات خود در آینده تضمین میکنند. اما در ایران به دلیل انباشته شدن سال ها سوء مدیریت و اشتباهات سیاسی در این صندوق ها، جدا از اینکه بیشتر حق بیمه های دریافتی صرف پرداخت تعهدات جاری می شود، قسمت سرمایه گذاری صندوق ها نیز دارای حاشیه سود است. به دلیل رد بدهی دولت با شرکتهای زیانده، بیکفایتی مدیران و فساد، با اندکی محقق میشود.
علاوه بر این مسائل، کاهش ورود نیروهای جدید به صندوق ها و افزایش تعداد مستمری بگیران چالش بزرگی است که اختلاف منابع و مصارف صندوق ها را بیش از پیش آشکار می کند. افزایش سن بازنشستگی یکی از سیاست های قابل اجرا برای کنترل این وضعیت است. اما در ایران با توجه به اینکه منشأ و منشأ بحران کنونی وجوه، سیاستهای غلط دولتها، رهاسازی و مدیریت رانتی صندوقها و… است، منتقدان افزایش سن بازنشستگی امیدوارند کمبودهای موجود در صندوقها وجود داشته باشد. تا قبل از اجرای قانون جدید اصلاح شود، در این صورت با افزایش سن بازنشستگی رشد درآمد صندوق ها از بین می رود، همان طور که سال هاست صندوق ها را دچار بحران کرده است.
صندوق های بازنشستگی چه می کنند؟
صندوق بیمه در ازای دریافت حق بیمه در مدت اشتغال به کار پرداخت بخشی از هزینه های مربوط به بیماری، بیکاری، ازکارافتادگی و … را متعهد می شود و پس از پایان مدت بیمه کارمند، موظف به پرداخت وی می باشد. یک خوابگاه بر اساس این تعریف، حق بیمه دریافتی در سال هایی که کارمند هزینه های کمتری را به صندوق تحمیل می کند، باید صرف سرمایه گذاری شود تا در صورت افزایش بار تعهدات مالی، قدرت انجام وظایف وجود داشته باشد. در ایران با وجود اینکه صندوق تامین اجتماعی حدود 70 سال قدمت دارد، این روند به درستی انجام نشده است. صندوق تامین اجتماعی در شرایط فعلی 70 درصد منابع خود را از حق بیمه، 12 درصد از سرمایه گذاری و فروش دارایی و 17 درصد از تعهدات دولت دریافت می کند. طبق آمار، این صندوق که در دوران میانسالی خود به سر می برد، با سرمایه گذاری حق بیمه اعضای خود نمی تواند تعهدات جاری خود را جبران کند، در حالی که سایر صندوق ها در وضعیت بسیار بدتری قرار دارند.
بر اساس آمارهای رسمی، تنها 3 درصد از منابع لازم از محل حق بیمه، 21 درصد از محل سرمایه گذاری و فروش دارایی و 76 درصد مابقی از محل کمک های دولتی تامین می شود. در صندوق بازنشستگی کشوری تنها 19 درصد منابع از حق بیمه، 38 درصد از تعهدات دولت و 31 درصد مابقی از کمک های دولتی تامین می شود.
مزیت افزایش سن بازنشستگی برای کارگران
یکی از دلایلی که کارمندان اعم از کارمند و کارگر با افزایش سن بازنشستگی موافق نیستند این است که با اجرای این قانون باید هزینه بیشتری پرداخت کنند و بابت این هزینه اضافی چیزی دریافت نخواهند کرد. به خصوص که کارگران هیچ نقشی در شکل دادن به بحران صندوق نداشتند.
طبق آمار سال 1400، در سال جاری و پس از دو برابر شدن حقوق بازنشستگان، میانگین مستمری بازنشستگی کشوری به حدود 7 میلیون تومان رسیده است. در حالی که امسال میانگین مستمری تامین اجتماعی تنها 3.5 میلیون توکن بود.
از منظری دیگر، تحلیل رابطه میانگین مستمری صندوقهای بازنشستگی بزرگ کشور با میانگین هزینه یک خانوار شهری نشان میدهد که در سال 1397 که هنوز یکسان سازی حقوق بازنشستگان اجرا نشده بود، حقوق بازنشستگی مستمری بگیران تامین اجتماعی معادل 54 درصد میانگین هزینه زندگی خانوارها بوده است. اما در وجوه متاثر از بحران که از بودجه عمومی تامین می شود. یعنی صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق کارکنان فولاد به ترتیب 74 درصد و 89 درصد را نمایندگی کردند.
بر اساس آمار، نسبت مستمری تامین اجتماعی به میانگین هزینه خانوار در سال 1398 حدود 56 درصد بوده که در سال 1400 به 47 درصد رسیده است. اما همین نسبت در صندوق بازنشستگی کشوری در سال 1399 101 درصد و در سال 1400 93 درصد بوده است.
جالبتر اینکه نسبت مستمری به متوسط هزینه زندگی در صندوق بحران فولادسازان در سال ۱۳۹۸ به ۱۵۷ درصد رسید که حدود ۳ برابر نسبت صندوق تامین اجتماعی است. این ارقام حاکی از آن است که بحرانی بودن یا نبودن صندوق ها تاثیری بر رفتار مالی آنها نداشته و وابستگی به بودجه دولت منجر به انقباض هزینه های آنها نشده است.
سوالی که مطرح می شود این است که آیا با این نحوه هزینه کرد وجوه می توان به رفع نارضایتی خود از افزایش سن بازنشستگی و رشد درآمد صندوق امیدوار بود یا خیر؟
۲۲۳۲۲۵