نزدیک ظهر برای نهار خوردن ما مکتبخانه تعطیل می‌شد و ۳ ساعت بعد از ظهر هم تا ۵ کری می‌کرد و از این ساعت تا فردا صبح آزاد بودیم.
به گزارش اسمارتک نیوز به نقل از عصر تاریخ، در دوره قاجار مسجدها عموماً پر می‌شد. مردم از هر طبقه و هر صنف نماز ظهر و عصر را بجماعت می‌خوانند.
بعد از نماز امام مسجد اگر از اهل فضل بود خود را به منبر می‌رفت و مردم را موعظه می‌کرد… ولی صبح و مغرب و عشا بعد از نماز موظه در کار نبود.
زیرا نیاز به خواب و خوراک محلی برای شنیدن وعظ باقی نمی‌گذارد و مومن به عجله خود را به خانه می‌رساند که سر سفره دراز، پهن و یا در رختخواب پهن، دراز شود.
«عبدالله مستوفی» نویسنده کتاب «شرح زندگانی من» و از رجال دوره قاجار و پهلوی در کتاب خود به تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجار پرداخته است.
کودکی مستوفی در زمان پادشاهی ناصرالدین‌شاه قاجار گذشت و او در بخشی از این کتاب به آداب و رسوم و اتفاقات در ماه رمضان در زمان کودکیش می‌پردازد.
خلاصه «شرح زندگانی من»
«دیگر از اوقاتی که ما خیلی مترصد آن بودیم، ماه رمضان بود. در این ماه هم در وضعیت زندگی عمومی و تغییرات خاص حاصل می‌شود و مقصود اصلی ما که تخفیف از ساعات مکتب باشد، بیشتر از ماه محرم و صفر بود.
بالاختصاص که وقتی من به سن تمییز رسیده بودم، این ماه در تابستان بود. هم خوراکی در خانه فراوان بود و هم ما وقت بازی و تفریح زیادتری در اختیار خود داشتیم.»
کم شدن ساعت مکتب
«صبح‌ها در حدود ۲ به ظهر به مکتب می‌رفتیم، تا این‌وقت روزه‌دارها و از جمله آخوند خواب بودند.
نزدیک ظهر برای نهار خوردن ما مکتبخانه تعطیل می‌شد و ۳ ساعت بعد از ظهر هم تا ۵ کری می‌کرد و از این ساعت تا فردا صبح آزاد بودیم.
در مکتب خانه درس حسابی خوانده نمی‌شد، در عوض درس، آخوند مسائل فقهی خیلی ابتدایی از نماز و روزه و … می‌گفت.
وقتی قدری بزرگتر شده بودیم تجوید قرآن هم ضمیمه می‌شد.
روزهای جمعه و احیاها هم که تعطیل بود، برای نماز جماعت لَله یا آخوند ما را به نماز جماعت هم می‌بردند و هر یک از من و برادرم را در یک طرف خود می‌دادند که رسم نماز خواندن به جماعت را یاد بگیریم.»
قماربازها روزه می بردند
«زمره‌های شب‌ها را بیدار می‌مانند که صبح‌ها تا نزدیک ظهر بخوابند و اثر روزه در آنها کمتر باشد.
بالاخره دسته سومی هم بودند که شب را به قمر صبح می‌کردند و می‌گفتند اگر به این سرگرمی مشغول نشوند، ناچارند بخوابند و روز دیگر خواب را نمی‌روند و روزه می‌گیرند برای آنها مشکل خواهد شد.
. این دسته بیشتر اعیان‌زاده‌ها بودند ولی روزه را در هر حال می‌گرفتند و اگر می‌خواستند طفره بروند، چون حتی در خانه خود هم جائی نداشتند، ناچار بودند همرنگ جماعت می‌کردند.»
مرحوم احمد منشوری می‌گفت: با برادرم «موقر» شبی در مجلس قمار تا صبح بودیم، چون به سحری نرسیدیم روزه را بعد به منزل آمدیم.
خبر روزه خواری ما زودتر از خودمان به منزل رسیده بود، همین که مادرم را از ما گرفت، چند روز با ما مثل جذامی‌ها رفتار می‌کردند، می‌کردند، نوکر می‌کردند و خدمتکار دورور ما نمی‌آمدند، غذایی که برای ما می‌آوردند. می‌کردند، ظرف‌های غذای ما را علیحده و مخصوصاً در حضور ما در کنار حوض خاکمال می‌کردند تا بالاخره به وساطت برادرهای بزرگتر ما توبه رسمی دادند…»
نوشته تغییر مدارس دوره قاجار در ماه رمضان! اولین بار در اسمارتک نیوز. پدیدار شد.
