بازار؛ گروه آب و انرژی: چند سالی است که آسمان چابهار خسیس شده است. تا آنجا که چشم کار می کند، صحرای علفزار و بی آب است، با لکه های نقره ای در دامانش، به طور کورکورانه ای روشن. دمای هوای 27 درجه و آفتاب تقریباً شدید هیچ نشانه ای از زمستان نمی دهد. بسیاری از باغ های موز و خرما خشک شده اند در جای زمین آنها می توانید دنباله نمک برشته را ببینید. ماهیگیران قدیمی وضعیت بهتری از باغبانان ورشکسته ندارند و اغلب با تورهای خالی بر نمی گردند. برخی می گویند کشتی های تجاری بزرگ آنقدر در دریا تردد می کنند که چیزی برای قایق های ماهیگیری کوچک باقی نمی ماند. این قایق های تجاری بزرگ گاهی آنقدر صید و صید می کنند که به ماهی اجازه تخم ریزی و رشد نمی دهند.
چابهاری ها اکنون تنها به طرح های توسعه پتروشیمی، بندر چابهار و اسکله های بهشتی و کلانتری امید دارند. به گفته مرتضی شهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سواحل مکران سومین مرکز پتروشیمی ایران خواهد شد.
چابهاری ها اکنون تنها به طرح های توسعه پتروشیمی، بندر چابهار و اسکله های بهشتی و کلانتری امید دارند. به گفته مرتضی شهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سواحل مکران سومین مرکز پتروشیمی ایران خواهد شد.
بهره برداری از دو واحد متانول در سال 1404
برخی آن را مکران و برخی آن را مکران، اما محلی ها آن را مکران می نامند. سواحلی را که رهبری در سال 1386 گنجی پنهان دانستند و بر توسعه آن تاکید کردند. اندکی بعد در بهار 1389 در جلسه هیات وزیران مقرر شد مکران به سومین مرکز پتروشیمی ایران تبدیل شود و چهره فقر محرومان در شهرهای ایران.
بعدها طی هماهنگی بین وزارت نفت و دفاع، سرمایه گذاری و توسعه این پروژه را شرکت شستان بر عهده گرفت و شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران تاسیس شد. اکنون بیش از 12 سال از آن روزها می گذرد اما هنوز طرح های تعریف شده پتروشیمی به بهره برداری کامل نرسیده است.
البته علیرضا منیری ابیانه، مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران در این باره توضیحات دیگری دارد: «در پنج سال اول پروژه، زیرساخت های لازم برای توسعه منطقه فراهم شد و در شهریور 1397 نیز ساماندهی شد. خط تامین مواد غذایی مورد نیاز این شهرک با هماهنگی شرکت ملی گاز ایران و در نهایت سال گذشته تامین به شهرک رسید.
منیری ابیانه: دو واحد متانول به عنوان اولین واحدهای تکمیل شده این شهرستان در دولت سیزدهم و از اواخر سال 1403 تا اوایل سال 1404 به بهره برداری رسید.
وی که معتقد است سرعت کار در سال های اخیر افزایش یافته است، در ادامه توضیحات خود گفت: دو واحد متانول به عنوان اولین واحدهای تکمیل شده این شهرک در دولت 13 و در پایان سال 1403 تا آغاز به بهره برداری می رسد. سال 1404.”
به گفته مدیرعامل شرکت توسعه نگین مکران، در حال حاضر 4 سرمایه گذار فعال با سرمایه گذاری 8 میلیارد یورویی در حال توسعه واحدهای پتروشیمی در این منطقه هستند.
جذب 20 میلیارد سرمایه برای پروژه های پتروشیمی مکران
در فاز اول پتروشیمی مکران 6 واحد بزرگ پتروشیمی برای این منطقه تعریف شده است که 5 واحد آن شامل GTX (تبدیل گاز متان به محصولات با ارزش افزوده بالاتر) و واحد دیگر مربوط به اوره و آمونیاک است. البته تحولات در اینجا محدود نمی شود، بنابراین با هماهنگی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، 21 پروژه در زنجیره کاربردی صنایع پایین دستی با استفاده از خوراک تولید فاز اول تعریف شده است.
پیش بینی می شود برای اجرای این 6 طرح تعریف شده حدود 20 میلیارد سرمایه گذاری انجام شود و حدود 20 هزار شغل مستقیم ایجاد شود. اکثر مشاغلی که منیری ابیانه متعهد شده است در اختیار بومیان استان باشد به همین دلیل برای اولین بار آموزشکده فنی و حرفه ای پتروشیمی در منطقه ایجاد شده است.
از خام فروشی در مکران خودداری کنید
اما یکی از مزیت های قطب سوم پتروشیمی کشور تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالا است. شهمیرزایی معاون وزیر نفت که معتقد است شهرک پتروشیمی مکران بزرگترین صنعت این استان خواهد بود، می گوید: الگوی توسعه شهرک پتروشیمی مکران بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر پرهیز از خام فروشی است.
به گفته وی، MTO برای اولین بار در این منطقه اجرا می شود و در نتیجه متانول کمتری صادر شده و در زنجیره ارزش به الفین تبدیل می شود.
از سوی دیگر منیری ابیانه می گوید: در این منطقه در کنار مجتمع های پتروشیمی شهرهای پایین دستی ساخته می شود تا محصول نهایی زنجیره ارزش پتروشیمی به بازار عرضه شود. حتی این شهرک پتروشیمی قصد دارد علاوه بر مصرف متانول تولیدی در زنجیره تولید و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر، بخشی از متانول مورد نیاز خود را از محل واردات تامین کند.
بر اساس مطالعات چینی، این منطقه بهترین مکان برای توسعه پارک پتروشیمی ایران و چین اعلام شده است. شاید به همین دلیل است قرارداد ۲۵ ایران و چین چشم بادامی را برای سرمایه گذاری در مکران در بخش پتروشیمی انتخاب کردند
وقتی چینی ها هم مکران را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند
جالب است بدانید بر اساس مطالعات چینی، این منطقه بهترین مکان برای توسعه پارک پتروشیمی ایران و چین اعلام شده است. شاید به همین دلیل است قرارداد ۲۵ ایران و چین چشم بادامی را برای سرمایه گذاری در مکران در بخش پتروشیمی انتخاب کرده اند.
نگاهی به موقعیت جغرافیایی سواحل ماکوران نشان می دهد که این انتخاب می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. سواحل مکوران به طول بیش از 700 کیلومتر علاوه بر سواحل چهار شهرستان جنوبی سیستان و بلوچستان یعنی دشت یاری، کنارک، چابهار و زرآباد شامل سه شهرستان ساحلی استان هرمزگان از جمله سیریک نیز می باشد. میناب و جاسک که همگی به دریای عمان و آبهای آزاد متصل هستند. دنیا راهی داره جدا از این بندر اقیانوسی چابهار در استان سیستان و بلوچستان، تنها راه ایران برای ورود به آب های آزاد جهان و ارتباط با اقیانوس هند و کشورهای شرق آسیا و با هند و چین با آسیای میانه است. به همین دلیل، بندر چابهار، بهترین و ارزان ترین مسیر آسیای میانه، مورد توجه بین المللی است.
سال هاست که رهبر از ماکوران صحبت می کند و او را «گنج پنهان» خطاب می کند. علاوه بر این، طبق هدف تعیین شده، سواحل ماکوران باید در سال 1415 به اوج خود برسد و اکنون تنها 12 سال با این افق فاصله داریم.
