تهران (بازار) -شیرین طهماسب هانتر، استاد علوم سیاسی در دانشگاه جورج تاون، می گوید که با توجه به عدم تمایل روسیه به حمایت نظامی و کمک های دیگر و همچنین تمایل کشورهای غربی برای جلوگیری از بی ثباتی بیشتر در قفقاز جنوبی، ارمنستان نمی توانست. ادامه خصومت ها با آذربایجان
وی می افزاید که با مشاهده فرار گسترده ارامنه از قره باغ، کشورهای غربی مجبور شدند آذربایجان را از فتوحات بیشتر برحذر دارند. با این حال، عادی سازی کامل بین ارمنستان و آذربایجان به زمان نیاز دارد.
متن این مصاحبه به شرح زیر است:
پرسش: جمهوری آذربایجان و ارمنستان اعلام کرده اند که به زودی توافقنامه صلح برای تبادل اسرا و عادی سازی روابط سیاسی منعقد خواهد شد. دلایل توافق احتمالی بین آنها چیست؟
به: با توجه به عدم تمایل روسیه به حمایت نظامی و کمک های دیگر و همچنین تمایل کشورهای غربی برای جلوگیری از بی ثباتی بیشتر در قفقاز جنوبی، ارمنستان نمی توانست به خصومت با آذربایجان ادامه دهد. در این میان، باکو به هدف اصلی خود که بازگشت استان های از دست رفته خود از جمله قره باغ کوهستانی بود، دست یافت. علاوه بر این، با مشاهده فرار گسترده ارامنه از قره باغ، کشورهای غربی مجبور شدند آذربایجان را از فتوحات بیشتر برحذر دارند. با این حال، عادی سازی کامل بین ارمنستان و آذربایجان به زمان نیاز دارد.
پرسش: به نظر می رسد جمهوری آذربایجان به موقعیت اولیه خود پس از جنگ قره باغ کوهستانی در سال 2020 نرسیده است. کاهش حمایت اسرائیل از باکو در نتیجه جنگ غزه و افزایش حمایت آمریکا و فرانسه از گفته می شود ارمنستان دلیل این مشکل است. ارزیابی شما چیست؟
به: بدیهی است که با ادامه درگیری در غزه، اسرائیل بر قفقاز تمرکز نکرده است. علاوه بر این، همانطور که در بالا ذکر شد، فرار گسترده ارامنه از قره باغ باعث شد تا دولت های غربی به باکو در مورد فتوحات بیشتر هشدار دهند. اثر ترکیبی این عوامل به جنبش های صلح بین دو کشور کمک کرد.
س: پس از مواضع اولیه در مورد ساخت کریدور زنگزور و مخالفت شدید ایران، باکو و آنکارا توافق کردند که از طریق ایران ارتباط برقرار کنند. فکر می کنید دوباره بتوانند موضوع کریدور زنگزور را مطرح کنند؟
به: ترکیه و آذربایجان ادعاهای بی انصافی طولانی مدت نسبت به ایران دارند. ترکیه می خواهد از طریق زمین با سایر جمهوری های ترکیه در آسیای مرکزی ارتباط برقرار کند. بنابراین موضوع کریدور دوری از ایران همواره در دستور کار آن باقی خواهد ماند. این که آیا آنها در آینده چنین کاری انجام دهند به قدرت اقتصادی و نظامی ایران و جایگاه بین المللی آن بستگی دارد. اگر ایران در سطح بین المللی منزوی و تحت تحریم نبود، نه آذربایجان و نه ترکیه نمی توانستند چنین سیاست هایی را دنبال کنند. ارمنستان نیز مانند سایر کشورها از ایران برای اهداف خود استفاده کرده است. اگر ایران نتواند آنچه را که می‌خواهد در اختیار ارمنستان قرار دهد، ایروان نیز به دیگر کشورهای قدرتمندتر روی می‌آورد. مشکلات ایران با غرب، به علاوه این که بیشتر توجه ایران به موضوع اعراب و اسرائیل و عدم توجه کافی به قفقاز است، میدان را برای رقبای منطقه‌ای تهران و به‌ویژه ترکیه باز گذاشته است.
پرسش: کاهش حمایت روسیه از ارمنستان باعث شده است که نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان درخواست بازنگری در قراردادهای مرزی با روسیه کند. حتی صحبت از خروج از پیمان امنیت جمعی ایروان نیز شد. به نظر شما این اقدامات اجرایی خواهد شد؟ اگر چنین است، چه پیامدهایی برای ایران دارد؟
به: همیشه دو اردو در ارمنستان وجود داشته است. یک طرف طرفدار روسیه و طرف دیگر طرفدار غرب بوده است. دومی ها همیشه ادعا کرده اند که ارمنستان در صورت داشتن روابط نزدیکتر با غرب می تواند از نظر اقتصادی و در غیر این صورت توسعه بیشتری پیدا کند. پاشینیان متعلق به اردوگاه غرب است. علاوه بر این، روسیه به ارمنستان، به ویژه پس از شروع جنگ اوکراین، خیانت کرد. این به ارمنستان نشان داد که نمی تواند به مسکو وابسته باشد. با توجه به آنچه اتفاق افتاد، ایروان می‌تواند تصمیم به خروج از سازمان امنیتی تحت حمایت روسیه بگیرد و روابط نزدیک‌تری با ناتو و ترکیه برقرار کند. ارمنستان کشور کوچک و ضعیفی است و قادر نیست دفاع خود را تضمین کند. با توجه به خیانت روسیه، غرب تنها گزینه مناسب برای ایروان باقی مانده است.
* با توجه به کاهش نفوذ روسیه در قفقاز، تحولات آینده این منطقه و تأثیر آن بر ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
به: همانطور که همیشه گفته ام، روابط ایران با روسیه تا حد زیادی یک طرفه بوده است. روسیه نیز ایران را دستکاری و استفاده کرده است. روسیه در گذشته از گسترش روابط ایران و ارمنستان در زمینه انرژی و حمل و نقل جلوگیری می کرد، زیرا می خواست ایروان را به خود وابسته نگه دارد. به طور خلاصه، مسکو نیز خواستار محدود نگه داشتن نفوذ ایران در قفقاز بوده است. اگر ارمنستان تصمیم بگیرد به اردوگاه غرب بپیوندد، موقعیت ایران بیشتر تضعیف خواهد شد. ایران نمی تواند روی روسیه برای حفظ موقعیت اصلی خود حساب کند. ایران نیاز به تنظیم مجدد سیاست های بین المللی و منطقه ای خود دارد.
