به گزارش خبرنگار مهر، در روزهای اخیر و پس از ارائه طرح بودجه 1403 شاهد اظهارنظرهای مختلفی درباره نحوه ارائه آن بودیم، نکته جالب اینجاست که بیشتر انتقادات مطرح شده مربوط به بودجه بوده است. مربوط به مسائل مالیاتی
در واقع از آنجایی که در بودجه سال آینده دولت نسبت به سال 1402 حدود 50 درصد افزایش درآمد مالیاتی داشته است، برخی کارشناسان اقتصادی تامین درآمد بودجه را مربوط به حقوق بگیران دانسته اند.
به عنوان مثال محمد پارسی یکی از فعالان رسانه ای درباره بودجه 1403 نوشت: در بودجه سال آینده درآمد مالیاتی دولت دو برابر درآمد نفتی پیش بینی شده است! این یعنی درست است که نمیتوانیم به زور نفت بفروشیم، اما 80 میلیون رعیت داریم که میتوانیم از آنها باج و خراج بخواهیم».
مسیح مهاجری، سردبیر روزنامه جمهوری اسلامی نیز در باره این آقا نوشت:مگر مشکلات معیشتی مردم را نمی دانی؟یا می دانی و کاری از دستت برنمی آید،چرا مالیات ها بالا می رود؟
محمود لیوان سازاین کارشناس اقتصادی در گفت و گو با برخی رسانه ها گفت: افزایش 50 درصدی درآمدهای مالیاتی نسبت به امسال چه تاثیری بر وضعیت معیشتی کارگران و اقشار ضعیف جامعه خواهد داشت؟
در مجموع می توان گفت بسیاری از کارشناسان اقتصادی و رسانه ملی افزایش 50 درصدی درآمدهای مالیاتی سال آینده را معطوف به حقوق بگیران دانسته و مخالفت خود را اعلام کرده اند، هرچند اظهارات مقامات دولتی در نزول کردن این بیانیه بیان شده است.
به عنوان نمونه، مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت اقتصاد و دارایی در پاسخ به انتقاد رسانه های مختلف مبنی بر افزایش درآمد مالیاتی توضیح داد: فشار مالیاتی بر حقوق بگیران و طبقه متوسط دقیقاً همین است. برخلاف آنچه دولت در بودجه 1403 و بیشتر از برنامه های خود در راستای اصلاح نظام مالیاتی در نظر گرفته است.
حال با این تفاسیر کدام دو دیدگاه به واقعیت نزدیکترند؟
از صفر تا صد ارقام مالیاتی در بودجه 1403
ابتدا باید گفت که مجموع مالیات های مستقیم و کالاها و خدمات مصوب در بودجه 1402 معادل 9/748 همات بوده که بر اساس لایحه پیشنهادی دولت در سال 1403 به 1000 هزار و 3/122 همات افزایش می یابد. به عبارت دیگر، شاهد افزایش 50 درصدی نسبت هستیم. به سال گذشته برمی گردیم و شبهاتی که در مورد افزایش دو برابری درآمدهای مالیاتی نسبت به سال جاری مطرح می شود، اشتباه است.
از طرفی بررسی کنید قسمتی از بجز انواع درآمدهای مالیاتی نیز نشان می دهد که نسبت مالیات های مستقیم در بودجه سال آینده 7/46 درصد رشد داشته است یعنی از 445 همات در سال 1402 به 6/652 همات در سال 1403 می رسد.
تاکنون، محاسبه دقیق نسبت مالیاتی که با کارکنان درآمدهای مالیاتی مطابقت دارد، امکان پذیر نیست. برای انجام این کار، داستان را با جزئیات بیشتری تجزیه و تحلیل خواهیم کرد.
بر اساس ارقام اعلام شده در بودجه 1403 شاهد افزایش 53.5 درصدی مالیات اشخاص حقوقی نسبت به سال 1402 خواهیم بود.
با این تفاسیر درآمد مالیاتی دولت از موسسات حقوقی رشد قابل قبولی را تجربه خواهد کرد، در این میان شرکت های خصوصی سهم بیشتری دارند، یعنی شاهد افزایش بار مالیاتی شرکت های خصوصی خواهیم بود و با این تفاسیر، اظهارنظر در مورد افزایش فشار بر تولیدکنندگان تا حدی قابل تایید است.
اما اگر دقیقتر نگاه کنیم، باید گفت که هیچ تغییر خاصی در قوانین مالیاتی یا افزایش فشار مالیاتی بر شرکتها نخواهیم داشت و فقط درآمدهای دولت در این بخش افزایش یافته است و دلیل آن میتواند این باشد. منتسب به اجرای دقیق قانون پایانه های تجاری و شناسایی متخلفان مالیاتی.
به عبارت دیگر دولت در سال های اخیر با تاکید بر بهبود نظام مالیاتی فراریان مالیاتی بسیاری را شناسایی کرده و ادامه این روند در سال آینده نیز رشد درآمدهای مالیاتی را در پی خواهد داشت.
از سوی دیگر این انتقاد به دولت مربوط می شود که چرا نسبت درآمد مالیاتی شرکت های دولتی رشد نمی کند؟ از این همچنین باید گفت که متأسفانه بسیاری از شرکتهای دولتی زیان میدهند و همین امر باعث میشود دولت نتواند از این واحدها مالیات بگیرد و بدون شک اگر سیستم حاکمیتی کشور واحد را با کسری تحویل دهد یا ما بگیریم. در خارج از چرخه تولید، اتفاقات مثبتی در حوزه درآمد مالیاتی می تواند رخ دهد.
آیا کارمندان مالیات بیشتری می پردازند؟
در رابطه با موضوع مالیات بر حقوق کارمندان یا کارگران نیز باید گفت که بر اساس ارقام اعلام شده در بودجه سال آینده نسبت مالیات بر درآمد 152.2 همات است که نسبت به سال جاری 33.4 درصد رشد داشته است. . از 114.1 همات.
بررسی دقیق مالیات این بخش حاکی از آن است که نسبت مالیات بر حقوق کارکنان بخش دولتی و خصوصی نسبت به سال گذشته 20 درصد است. درآمد دولت در این بخش تنها 20 درصد افزایش داشته است.
البته در این بخش افزایش 50 درصدی وجود دارد. درآمد دولت در بخش مالیات مشاغل است، در این مورد باید گفت که با توجه به رفع محدودیت های کرونا و افزایش اشتغال در این بخش، رشد درآمدهای مالیاتی دور از دسترس نیست.
همچنین شناسایی فرار مالیاتی در برخی مشاغل از جمله پزشکان، طلافروشان، مشاوران املاک، فروشندگان آهن آلات و … نیز افزایش چشمگیری داشته است و این تصمیم دولت به طور کلی قابل نکوهش نیست.
سایر اجزای مالیاتی در بودجه 1403
در مورد سایر درآمدهای مالیاتی دولت، به ویژه مالیات بر خودروهای گران قیمت، کالاهای لوکس و خانه های خالی، همه انتقادات در سال های اخیر متوجه دولت بوده است: مالیات برای دولت امکان پذیر نیست.
به عنوان مثال، بر اساس ارقام اعلام شده تا پایان هفت ماهه امسال، درآمد مالیاتی دولت از واحدهای مسکونی خالی از سکنه بالغ بر 2.3 میلیارد تومبه بوده که با رقم 2 میلیارد تومبا فاصله زیادی از زمین تا آسمان دارد. . .
همچنین بر اساس لایحه پیشنهادی دولت به تمام املاکی که ارزش آنها بیش از 25 میلیارد تومان است، خانه گران قیمت می گویند که در بودجه 1402 معادل 20 میلیارد تومان بوده است. نکته جالب این است که از مجموع 30 میلیون خانه در کشور، حدود 300 هزار خانه مسکونی این ارزش را دارند، اما درآمد دولت در پایان مهرماه حدود 17 میلیارد تومب بوده است. بی کفایتی سیستم مالیاتی کشور برای درآمد این پایه مالیاتی است و با توجه به تداوم سیاست دولت در این بخش، رسیدن به رقم اعلامی در سال آینده نیز آرزویی است. بافی بیشتر نه
همچنین در بخش مالیات خودروهای لوکس با وجود شناسایی بیش از 150 هزار خودروی لوکس، موفقیت چندانی نداشته ایم و مانند دو پایه مالیاتی قبلی، امکان تحقق درآمد سال 1403 از این بخش وجود ندارد. .
در پایان باید گفت که تمام شبهات مطرح شده در مورد فشار بر حقوق بگیران برای تامین درآمدهای مالیاتی دولت نادرست است، اما نباید فراموش کرد که تورم سال آینده در محدوده 30 تا 40 درصد خواهد بود در حالی که حقوق و دستمزد افزایش برای کارکنان دولت حدود 20 درصد خواهد بود و برای کارگران یا کارگران بخش خصوصی نمی توان بیش از 25 درصد را تصور کرد.
با این تفاسیر و به دلیل اینکه اثر تورم بیشتر از افزایش دستمزد است، فشار اقتصادی بر مردم ادامه خواهد داشت، هرچند سیاست های دولت در مسیر کاهش تورم است. اما بیشترین فشار بر اقشار متوسط و ضعیف جامعه ادامه خواهد داشت.