همه کودکان گاهی اوقات اشتباه می کنند، قوانین را زیر پا می گذارند و از محدودیت ها خارج می شوند. اگرچه این رفتارها طبیعی و بخشی از دنیای فرزندشان است، اما واکنش والدین به این موقعیت ها بسیار مهم است و می تواند باعث تشدید یا بهبود این رفتارها شود. به نظر شما رفتار صحیح والدین در این مواقع چیست؟ آیا تنبیه کودک یک استراتژی مفید است؟ در این مقاله در مورد روش های صحیح تنبیه کودکان صحبت خواهیم کرد. با ما بمان.
اهمیت واکنش صحیح والدین به رفتار بد کودک.
کارولین فولتون، روانشناس کودک و نوجوان می گوید: وقتی والدین با رفتار مناسب و آرام به نافرمانی کودک پاسخ می دهند، کودک سریعتر به اشتباه خود پی می برد و سعی می کند در آینده بهتر رفتار کند.
در لحظه ای که کودک مرتکب اشتباه شده و بر اشتباه خود اصرار می ورزد، آرام بودن برای والدین سخت ترین کار است. برخی از والدین در این شرایط شروع به تنبیه نادرست کودک می کنند بدون اینکه به عواقب رفتار خود فکر کنند. روش های نادرست تنبیه علاوه بر تاثیر معکوس و سوق دادن کودک به سمت رفتارهای منفی (مثل لجبازی کودک) و اشتباهات بیشتر، می تواند آسیب های جبران ناپذیری به عزت نفس کودک و روابط بین والدین و فرزندان وارد کند.
تفاوت بین نتیجه و مجازات
پیامد آن رویدادی است که پس از رفتار بد کودک رخ می دهد. دکتر فولتون می‌گوید: «اگرچه پیامدها و مجازات‌ها هدف یکسانی از شکل‌دهی و کنترل رفتار کودکان دارند، اما در نحوه تأثیرگذاری بر کودکان بسیار متفاوت هستند».
تنبیه باعث می شود کودک احساس بدی داشته باشد اما نتیجه آن اگرچه کمی او را ناراحت می کند اما نتیجه خوبی دارد و باعث می شود کودک به عواقب رفتار خود فکر کند و دفعه بعد بهتر رفتار کند. پیامدها در بهبود اختلال سلوک کودکان مؤثرتر از تنبیه هستند زیرا اشتباهات کودک را به فرصت هایی برای بهبود رفتار تبدیل می کنند.
انواع تنبیه کودک
روش های مجازات متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- از کودک انتقاد کنید؛
- سر کودک فریاد بزنید؛
- تهدید و ترساندن کودک؛
- تنبیه بدنی کودک یا ضرب و شتم.
به عنوان مثال، وقتی والدین از کودک 5 ساله خود می خواهند که اسباب بازی هایش را کنار بگذارد و او این کار را نمی کند، می توانند او را با ضربه زدن تنبیه کنند. هدف والدین از ایجاد این درد جسمی این است که به کودک بیاموزند این رفتار را تکرار نکند، اما آیا نتیجه آن چیزی خواهد بود که والدین می خواهند؟ بر اساس تحقیقات، تنبیه کودکان خشم، رنجش و ترس را در کودک برمی انگیزد و نتیجه کاملا معکوس دارد.
نمونه های دیگری از تنبیه هایی که کودک را شرمنده می کند عبارتند از:
- تنبیه در مدرسه، مانند کوتاه کردن موی کودک؛
- از اتاق کثیف کودک عکس بگیرید و در شبکه های اجتماعی منتشر کنید.
آلیزا پرسمن، روانشناس کودک می گوید: «تنبیه کودکان باعث می شود که آنها نسبت به شخصیت خود احساس بدی داشته باشند، نه نسبت به کاری که انجام داده اند. تنبیه اغلب نتیجه معکوس دارد زیرا باعث می شود کودکان به جای فکر کردن به عواقب رفتار خود و تلاش برای تغییر آن، بر خشم خود نسبت به والدین تمرکز کنند. مثلا ممکن است کودک پس از تنبیه به جای اینکه به خودش بگوید کار اشتباهی انجام داده است بگوید چه مادر بدی دارم!
چه چیزی باعث می شود یک نتیجه عواقب داشته باشد؟
دکتر فولتون می گوید: «پیامدها مؤثر هستند، زیرا اعمال کودک را به نتیجه نهایی مرتبط می کنند و به او اجازه می دهند از رفتار خود بیاموزند». به جای ایجاد احساس بد در کودک نسبت به یک اشتباه، نتیجه آن بر آموزش دادن به او برای انجام کارهای بهتر در آینده تمرکز می کند. به این ترتیب کودک از اشتباهات خود خجالت نمی کشد. در عوض، شما با یک پیامد معقول یا مورد انتظار برای رفتار خود روبرو می شوید که یک فرصت یادگیری عالی است.
مثلاً وقتی کودک 5 ساله بعد از بازی اسباب بازی هایش را بر نمی دارد، یکی از روش های صحیح تنبیه این است که والدینش با برداشتن اسباب بازی ها، اجازه نمی دهند بقیه روز با آنها بازی کند. به احتمال زیاد، این روش موثر خواهد بود، زیرا کودک عواقب رفتار خود را می بیند و می فهمد که برای اینکه همیشه با اسباب بازی های خود بازی کند، باید آنها را پس از بازی کنار بگذارد.
ترفندهای انضباطی که باید رعایت کنید
1. انتظارات را به وضوح بیان کنید
شفاف سازی انتظارات خود به فرزندتان کمک می کند تا رفتار بهتری داشته باشد. ممکن است برای بزرگسالان بدیهی به نظر برسد که چه رفتاری قابل قبول است و چه رفتاری قابل قبول نیست، اما کودکان توانایی تشخیص درست و نادرست را ندارند. مهم است که به طور واضح انتظارات را برای کودکان تعیین کنید.
دکتر پرسمن علاوه بر بیان واضح انتظارات، توصیه می کند با فرزندتان در مورد عواقب رفتار او صحبت کنید. دانستن عواقب رفتار باعث می شود قوانین را بهتر از قبل رعایت کنند.
2. پیامدهای منطقی ایجاد کنید
بزرگسالان پیامدهای منطقی ایجاد می کنند و این پیامدها با رفتار بد کودک ارتباط مستقیم دارد. اگر کودک به درستی از تلفن همراه استفاده نکند، والدینش تلفن همراه را از او می گیرند. نمونه دیگری از پیامدهای منطقی زمانی است که والدین از فرزندشان می خواهند دوچرخه یا وسایل ورزشی دیگر را به او بدهند، اما کودک به این درخواست توجهی نمی کند. در این شرایط والدین حق استفاده از آن وسایل را برای مدت معینی از کودک می گیرند تا پایان این نافرمانی را ببینند.
3. از عواقب طبیعی استفاده کنید
پیامدهای طبیعی یکی دیگر از اشکال مؤثر پیامدها و نتیجه مستقیم رفتارهای کودکان است. این پیامدها مستلزم مداخله والدین برای نشان دادن پیامدهای رفتارها به کودک است. بزرگسالان می توانند به کودکان اجازه دهند تا با پیامدهای طبیعی تصمیمات خود مواجه شوند، تا زمانی که این قرار گرفتن در معرض خطری برای کودک ایجاد نکند. این پیامدها باعث ایجاد انگیزه درونی برای بهبود رفتار کودک می شود.
به عنوان مثال، اگر کودک فراموش کند کت خود را به مدرسه بیاورد، ممکن است سرما بخورد. اگر برای آزمون درس نخوانید، نمره پایینی می گیرید. اگر به موقع آماده نشوید، ممکن است بازی فوتبال را از دست بدهید. اینها پیامدهای طبیعی رفتار کودک است. کودک با مشاهده این عواقب یاد می گیرد و سعی می کند دفعه بعد اشتباه خود را تکرار نکند.
دکتر پرسمن می گوید: «پیامدهای منطقی و طبیعی هر دو برای کودکان آموزشی است و آنها را از عواقب رفتار و اعمال خود آگاه می کند و به آنها انگیزه می دهد که در آینده بهتر رفتار کنند. این رویکردهای انضباطی باعث شرمساری و ناراحتی کودک نمی شود، بلکه روشی محترمانه برای کمک به مسئولیت پذیری بیشتر و تقویت استقلال خود است.
نکته مهم در مورد پیامدهای طبیعی این است که مطمئن شوید که آنها برای کودک بی خطر هستند. اگرچه می توان به یک کودک مدرسه ای رها کرد که زمان خواب خود را تعیین کند یا بدون کت یا میان وعده به مدرسه برود و عواقب آن را ببیند، یک کودک نوپا یا پیش دبستانی به اندازه کافی بالغ نیست که بتواند عواقب این تصمیمات را تحمل کند.
دکتر پرسمن می گوید: «پیامدهای سالم باعث می شود که بچه ها احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند و به آنها این اطمینان را می دهد که دفعه بعد می توانند بهتر عمل کنند.
4. استراحت کوتاه
استراحت کردن یک ترفند موثر برای کودکان کوچکتر، به ویژه کودکان نوپا یا پیش دبستانی است. این استراحت کوتاه فرصتی برای توقف، استراحت، تأمل و تلاش مجدد است. رفتار نامناسب کودک را نام ببرید و با دادن یک استراحت کوتاه به او اجازه دهید در مورد رفتار خود فکر کند. لازم نیست کودک این استراحت را به تنهایی بگذراند. مکانی را برای صحبت انتخاب کنید که کودک در آن احساس راحتی، آرامش و امنیت کند. قبل از اینکه در مورد آنچه اتفاق افتاده و دفعه بعد انتظار دارید صحبت کنید، مطمئن شوید که او خوب است و آماده صحبت است.
5. سازگاری و انعطاف پذیری
مهم ترین نکته ای که در برخورد با کودکان باید رعایت شود، سازگاری است. اگر مدام موقعیت خود را تغییر دهید، کودک گیج می شود و نمی داند چه چیزی درست است و چه چیزی اشتباه است. اگر در قوانینی که تعیین می کنید قاطع و قاطع باشید، کودک می فهمد که تبعیت از قوانین چه عواقبی دارد، انتظارات شما را به خوبی برآورده می کند و نظم و انضباط، صبر و خودشناسی را می آموزد.
به گفته دکتر پرسمن، هیچ اشکالی ندارد که در برخورد با کودکان تا حدودی انعطاف پذیر و سازگار باشیم. اگر زمان خواب یا استفاده از تلفن همراه شما به دلیل مسافرت یا شرایط خاص کمی تغییر می کند، اشکالی ندارد. انعطاف پذیر بودن به فرزندتان نشان می دهد که به نیازهای او اهمیت می دهید و به او انگیزه بیشتری می دهید تا در بقیه زمان ها از قوانین پیروی کند.
چگونه بفهمیم که روش آموزشی انضباطی ما موثر است؟
اگر متوجه شده اید که فرزندتان سعی در اصلاح رفتارهای نادرست خود دارد و رفتارهای غیرقابل قبول او بسیار کمتر از قبل شده است، پس روش درستی را در پیش گرفته اید. البته از کودک توقع نداشته باشید که رفتار خود را بلافاصله اصلاح کند; ممکن است لازم باشد چندین بار عواقب رفتار خود را ببینید و قبل از اصلاح رفتار خود یاد بگیرید. گاهی اوقات لازم است چند ترفند مختلف را امتحان کنید تا ببینید کدام یک برای کودک شما مناسب است.
آخرین کلمه
تنبیه کودک ممکن است در کوتاه مدت موثر باشد و کودک از ترس تنبیه مجدد بهتر رفتار کند، اما در دراز مدت نتیجه معکوس دارد و ممکن است منجر به کاهش عزت نفس شود. در حالی که «نتیجه» راهکاری مؤثر برای مقابله با رفتار بد کودکان است. استفاده از پیامدهای منطقی و طبیعی باعث می شود که کودک نتایج رفتار خود را ببیند و در اصلاح رفتار خود تلاش کند.
از چه روشی برای اصلاح رفتار بد فرزندتان استفاده می کنید؟ نتیجه یا مجازات؟ نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران عزیز در میان بگذارید.
