سیاست های انرژی کشور فراتر از ناآگاهی است/ با چه انرژی قرار است به رشد اقتصادی برسیم؟

به گزارش رکنا، از زمانی که مصرف انرژی از سال 57 11 برابر شده است، اما اقتصاد ایران 11 برابر نشده است، «در تابستان برق نداریم و در زمستان گاز نداریم»، وقتی کشور نیاز به توسعه دارد، گاز و برق صنایع و کارخانه ها قطع می شود. نیروگاه ها و صنایع سوخت دیزل و سوخت گازوئیل کاهش یافته، در نیروگاه هایی که نیاز به بازنگری و نوسازی تجهیزات دارند، نفت، بنزین و گاز بی کیفیت تولید می شود که ایران جایگاه خود را در بازار جهانی نفت از دست داده است، روزانه بین 5 تا 15 میلیون لیتر قاچاق می شود. بنزین خارج از کشور، که صنعت خودرو در ایران رها شده است و هیچکس توانایی تولید محصولات بی کیفیت از خودروسازان را ندارد، سالانه 18 میلیارد متر مکعب گاز تنها در چاه سوزانده می شود که ارزش انرژی در ماست. کشور کمتر از ارزش است زباله کمتر است، ایران حدود 160 میلیارد دلار انرژی و گاز مصرف می کند که معادل کل 12 کشور ثروتمند اروپایی است که چهارمین مصرف کننده گاز در جهان شده ایم و بیش از 110 مصرف گاز داریم. میلیون لیتر بنزین در روز یعنی مصرف برق در کشور، بحران به مرز خود رسیده است و نه گاز داریم نه آب، نه ظرفیت داریم. انرژی تجدید پذیر با توجه به منابع موجود کشور ناچیز است در حالی که ما چهارمین صاحب نفت و دومین صاحب گاز در جهان هستیم واردکننده گاز و بنزین شده ایم… همه اینها وضعیت انرژی کشور را تشدید کرده است. به نقطه نقطه بی بازگشت.

سوال مهم این است که چرا به این نقطه رسیدیم؟

در همین راستا و برای یافتن دلیل این مشکلات گفتگوی رکنا با دکتر سید هاشم اورعی، استاد برجسته دانشگاه صنعتی شریف و مدیر اتحادیه انجمن های علمی انرژی ایران را بخوانید:

وضعیت انرژی های تجدیدپذیر در کشور خوب نیست

سید هاشم اورعی وی ابتدا با بیان اینکه وضعیت انرژی های تجدیدپذیر به طور عام و انرژی بادی به طور خاص در کشور خوب نیست، گفت: حدود 12 سال از وجود انجمن انرژی بادی می گذرد و این افتخار را داشتم که در خدمت دوستان باشم. از ابتدا و من این شجاعت را دارم، باید به شکست خود اعتراف کنم و به عنوان یک متهم ردیف اول دفاعی ندارم، اما دو موضوع وجود دارد که خیالم را راحت می کند. اولا کوتاهی نکردم و در این مدت با همه درباره اهمیت و نیاز انرژی های تجدیدپذیر صحبت کردم و با هرکس که لازم بود مکاتبه و ملاقات داشتم. بنابراین عدم موفقیت من به دلیل کم کاری نبود. ظاهرا به درستی گفته اند که «نباید میخ آهنی را به سنگ کوبید!»

نکته دوم این است که در این مدت درس های خوبی آموختم و با افراد مختلفی آشنا شدم. افرادی که امروز بهترین دوستان من هستند و با هم همدلی را تمرین می کنیم. این می تواند الگویی برای کشور باشد.

ما باید برای همیشه با انرژی های تجدیدپذیر خداحافظی کنیم

استاد دانشگاه صنعتی شریف گفت: حدود 20 سال است که کشور در حوزه انرژی بادی فعال است و امروز آخرین آمار کل انرژی های تجدیدپذیر کشور 1080 مگاوات و انرژی بادی حدود 300 مگاوات است. وقتی این اعداد را جمع می کنیم، اگر بخواهیم این وضعیت ادامه پیدا کند، با قاطعیت کامل می گویم که باید برای همیشه با انرژی های تجدیدپذیر خداحافظی کنیم زیرا صرفه اقتصادی ندارد.

وی با بیان اینکه در دو سال گذشته 225 مگاوات انرژی های تجدیدپذیر اضافه شده است، گفت: مدیرعامل ساتبا اخیرا دستور ویژه رئیس جمهور برای افزایش 4500 مگاوات انرژی های تجدیدپذیر تا تابستان سال آینده را ابلاغ کرد. به گفته دکتر غنی نژاد برخی چیزها نیاز به علم ندارد و کمی عقل و خرد کافی است. واقعیت این است که وقتی گفته می شود تا تابستان سال آینده باید 4500 مگاوات به ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر اضافه شود و با نگاهی به روند فعلی متوجه می شویم که این وعده دست نیافتنی است.

اوری با بیان اینکه وزارت نیرو در دولت سیزدهم اعلام کرد 10 هزار مگاوات به ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر اضافه می شود، گفت: دو ماه پیش شورای عالی انرژی اعلام کرد که باید 20 هزار مگاوات دیگر به این ظرفیت اضافه شود اما فقط در نیمه اول دولت 13.2 درصد به ظرفیت طرح انرژی های تجدیدپذیر اضافه شده است. البته تمایل به جوانان عیب نیست و شاید در نیمه دوم دولت 98 درصد دیگر افزایش یابد.

عقلانیت را رها کرده ایم/ با چه انرژی به رشد اقتصادی می رسیم؟

رئیس اتحادیه انجمن های علمی انرژی ایران با بیان اینکه مشکل ما به انرژی های تجدیدپذیر ختم نمی شود، گفت: این تنها یک نمونه است که نشان می دهد هنوز در بحث توسعه و به عبارتی عقلانیت به عقلانیت نرسیده ایم. تعلیق کرده است، آن را پس گرفته و کنار گذاشته ایم.

وی پس از بررسی برنامه هفتم توسعه و بررسی اعداد و ارقام، گفت: در برنامه هفتم رشد اقتصادی سالانه 8 درصد، رشد 5.8 درصدی در بخش صنعت، رشد 23 درصدی در صادرات غیرنفتی و غیره پیش بینی شده است. یک سوال ساده این است که با توجه به مصرف انرژی صنعت، انرژی مورد نیاز این بخش از کجا تامین می شود؟ با چه انرژی قرار است به رشد اقتصادی برسیم؟ ما تقریباً در هر بخش انرژی در مقطعی از سال با نارضایتی روبرو هستیم. آیا کسی به این سوالات پاسخ داده است؟

اوری در ادامه گفت: مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران در شش ماهه نخست امسال میانگین مصرف روزانه بنزین را 116 میلیون لیتر و میانگین تولید روزانه بنزین را 115 میلیون لیتر اعلام کرد. بزرگترین مشکل این است که مصرف بنزین در 6 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل 13.5 درصد افزایش داشته است. چه کسی می خواهد با این بحران روبرو شود؟ آیا تولید ناخالص داخلی کشور 5.13 درصد افزایش یافته است؟

باید برنامه هفتم توسعه را کنار بگذاریم.

این استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: برنامه هفتم توسعه باید کنار گذاشته شود زیرا هنوز مقدمات توسعه کشور فراهم نشده است. اولین پیش شرط توسعه، گفتگو و همدلی است. ایران متعلق به همه است و قرار است همه آن را بسازند.

وی با بیان اینکه قصد دارم افسانه ای را تعریف کنم که وضعیت من را بیان می کند، گفت: پلنگ حیوان مغروری است که در شب های مهتابی و در مناطق کوهستانی بر قله های کوه می ایستد و با افتخار به ماه می نگرد و آن را بالاتر از خود می داند. قابل قبول نیست به قول شاعر حسین منزوی:

رویای خام من با پلنگ پریدن به سمت ماه بود

و ماه را از بلندی به زمین کشید

پلنگ مغرور من از جا پرید و خالی را دست زد.

که عشق ماه درازم دور از دسترسم بود

من و تو دو خط هستیم، بله، موازی همدیگر.

که هر دوی ما معتقد بودیم که از اول همدیگر را نمی شناختیم

خداحافظ گل شکوفه، هر چند لحظه ای که ملاقات می کنی

آغاز وسوسه ای بود در من به نام دیدن و انتخاب.

شراب سفارش دادم و جانم در دهانم ریخت.

حیله گر حرفه اش گوش نکرد

اگرچه هیچ گل مرده ای زنده نشد

بهار پیوسته به گرمی بر گل شیپور می وزید.

چه سرنوشت غم انگیزی است آن کرم ابریشم کوچک!

تمام عمرش قفس می بافت اما به فکر پریدن بود.

اوری گفت: روزی از سر ناامیدی تصمیم گرفتم نامه ای به دبیر کمیسیون های علمی وزارت علوم بنویسم و ​​بخشی از آن را با شما در میان می گذارم. در این نامه مورخ 12 تیر 1402 اوضاع را شرح دادم و با این بیت از شیخ شیراز شروع کردم به گفتار که «هزار بار کوشیدم سر عشق را بر دوش بگیرم، اما در آتش بودم تا نسوزم».

وی در ادامه گفت: در نامه زیر نوشتم که «بیش از یک دهه پیش جمعی از دوستداران این مرز و بوم انجمن علمی انرژی بادی ایران را تأسیس کردند». با وجود همه تلاش‌ها و وجود سازمان‌های متعدد، وضعیت انرژی در کشور کاملاً ناپایدار و آشفته است و در همه بردارهای انرژی با اختلاف فزاینده‌ای مواجه هستیم. علیرغم تاکید بر سیاست های ابلاغی در اصلاح الگوی مصرف از جمله کاهش 50 درصدی مصرف انرژی در پایان برنامه ششم، شاهد آن هستیم که در همه ابعاد حرکت در جهت مخالف و در حال حاضر مطابق طبق اعلام کمیسیون بین‌المللی انرژی، ۴۶ درصد از کل یارانه پرداختی به بخش انرژی در جهان متعلق به ایران است.

از سال 1404 هر سال معادل یک فاز از میدان پارس جنوبی را از دست می دهیم.

استاد دانشگاه صنعتی شریف در ادامه تشریح نامه گفت: افزایش مصرف حامل های انرژی کار را به جایی رسانده که طبق پیش بینی کارشناسان معادل یک فاز از جنوب را از دست خواهیم داد. میدان پارس هر ساله به دلیل کاهش فشار از سال 1404 تاکنون شاهد تبدیل انرژی از یک کالای اقتصادی به یک کالای سیاسی و امنیتی هستیم و متأسفانه دولت ها یکی پس از دیگری در صدد محو شدن هستند. با مقصر جلوه دادن مردم و دولت های قبلی و اصرار بر واسطه گری بیش از حد انرژی.

با توجه به شرایط وخیم انرژی کشور و بحران قریب الوقوع باید اعلام کنم که با وجود تلاش های مستمر در این مدت طولانی، امیدی به بهبود این بخش نیست و چالش انرژی کشور با سرعت تمام به سمت انفجار پیش می رود. به قول یغما: «اگر گوش تو گوش تو باشد و اگر ناله من ناله من باشد، آنچه به جایی نمی رسد فریاد است».

سیاست های انرژی کشور فراتر از ناآگاهی است.

اورعی در ادامه توضیحات این نامه گفت: لازم می دانم با کمال صراحت و اندوه فراوان اعلام کنم که سیاست های انرژی کشور قطعاً در راستای منافع ملی نیست و از ناآگاهی خارج است. مقایسه عملکرد کشورهای منطقه با ایران که 9 درصد از ذخایر نفت جهان و 17 درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد، تصویری از وضعیت انرژی کشور ترسیم می کند که قلب همه چیز را بریده است. در دهه های اخیر مسئولان کشور باید پاسخگوی ملت باشند و به بسیاری از پرسش ها پاسخ دهند، از جمله:

آیا اصرار بر استفاده از انرژی هسته ای برای تولید برق و ضررهای چند میلیارد دلاری مستقیم و غیرمستقیم آن برای تامین یک درصد برق کشور ارزش دارد؟

وابستگی بیش از 90 درصد تولید برق کشور به گاز و بی توجهی به انرژی های تجدیدپذیر و عدم امکان گازرسانی به نیروگاه ها در فصل سرما – با کدام برنامه ریزی منطقی و عاقلانه؟

به تعویق انداختن در چنین شبی اتفاق نمی افتد.

اکنون که دیگر طاقت فریاد زدن در گلویم را ندارم، با دلی پر از درد برای خودم، برای ملت و کشور ایران، استعفای خود را از ریاست هیئت مدیره اعلام می کنم. اتحادیه . تا حداقل به وجدانم پاسخ دهم. دوست دارم مسئولان در خلوت هم نگاهی به کارنامه خود بیندازند که اگر کمی انصاف عملکردشان را ارزیابی کردند، همه در این راه گام بردارند. در خاتمه به عنوان یک ایرانی که 38 سال تمام توان و توان خود را صرف سربلندی کشور کرد و به هیچ موفقیتی نرسید، از شما می خواهم پیام خود را به مسئولین کشور برسانید که بخش بزرگی از ملت ایران در اوج ناامیدی است. اعتقاد بر این است که به قول سایه: «لا شب بی تردید» و به قول شهریار: «در این خانه دود است که ما کوریم». برای دیدن، چشمانمان را بر زمین بگذاریم و برای این خانه گریه کنیم».

اوره ای در پایان این نامه گفت: تا نفسی بردارم به عنوان سرباز کشور با افتخار کار خواهم کرد. به امید روزهای بهتر برای ملت و کشور ایران.