به گفته یک روزنامه نگار سیاسی زندگیشانزدهم شانس به عنوان روز دانشجو نامگذاری شده است، اما باید بدانیم که در آن روز چه گذشت. ماجرا از این قرار بود که پس از کودتای 28 مرداد 1332، تشکل های سیاسی تشکیل دهنده جبهه ملی، برای مدت کوتاهی در یک ائتلاف ضعیف، تحت عنوان نهضت مقاومت ملی در مقاومت سیاسی شرکت کردند و تظاهرات و تظاهرات پراکنده صورت گرفت. اعتصابات در پاییز همان سال در دانشگاه تهران و همچنین در بازار، از جمله در ۲۵ مهر و یکم آبان، اعتراضات علیه محاکمه مصدق برگزار شد.
چند هفته پس از این اتفاقات، اعلام شد که روابط ایران و انگلیس (که در دوره مصدق به هم خورده بود) از سر گرفته می شود و ریچارد نیکسون، معاون وقت رئیس جمهور آمریکا، برای یک سفر رسمی به ایران می آید. این موضوع بهانه لازم را برای اعتراض فراهم کرد و در 23 آذر به درخواست نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال در کلاس‌های درس سخنرانی کردند و ناآرامی‌ها در محوطه دانشگاه تهران گسترش یافت. دولت در آن زمان تصمیم گرفت که اعتراضات را سرکوب کند تا از هرگونه اقدام بعدی جلوگیری کند.
صبح روز شانزدهم آذرماه دانشجویان در بدو ورود به دانشگاه متوجه تجهیزات فوق العاده سربازان و وضعیت غیرعادی اطراف دانشگاه شدند و حادثه ای را پیش بینی کردند. دانشجویان تا حد امکان سعی کردند بهانه ای به دست کسانی که دنبال بهانه بودند ندهند. بنابراین دانش آموزان با آرامش و احتیاط به کلاس ها رفتند و سربازان با راهنمایی برخی کارآگاهان راهی کلاس شدند. ساعت اول بدون حادثه بزرگ گذشت و سربازان و نیروهای ویژه ارتش بدون هیچ بهانه ای به دانشگاه هجوم بردند و به کلاس های درس حمله کردند و صدها دانشجو را دستگیر و مجروح کردند. نیروهای امنیتی به دانشکده فنی تیراندازی کردند.
مصطفی بزرونیه، احمد قندچی و مهدی شریعت رضوی سه تن از دانشجویانی بودند که در این جلسه در 25 آذر 1332، حدود چهار ماه پس از کودتای 28 مرداد همان سال، در درگیری دانشجویان و سربازان به شهادت رسیدند. . هفت نفر دیگر دستگیر و تعداد زیادی زخمی شدند. این روز به دلیل شهادت 3 دانشجو به دست ماموران هاکوتی در 25 آذر 1332 به نماد مبارزه و اعتراض علیه رژیم شاه تبدیل شد.
فردای آن روز نیکسون وارد ایران شد و دکترای افتخاری حقوق را از دانشگاه تهران گرفت که مشخصاً در اشغال ارتش بود. رئیس وقت دانشگاه تهران برای جلوگیری از اغتشاشات، کل دانشگاه تهران را تعطیل کرد. حضور سربازان در حیاط دانشکده فنی باعث درگیری سربازان و دانش آموزان شد. برخی از سربازان آنقدر مدرسه فنی را محاصره کرده بودند که مانع از خروج کسی از میدان شوند. سپس گروهی از سربازان نیزه دار از درب اصلی مدرسه وارد شدند.
خبر حادثه 16 آذر به سرعت در سراسر تهران پیچید. در 26 آذر، تمامی دانشگاههای تهران و اکثر شهرستان‌ها دست به اعتصاب کامل زدند. حتی بسیاری از دبیرستان ها با تعطیلی مدارس خود، دانش آموزان در تظاهرات علیه فجایع 16 آذر و سفر نیکسون به تهران شرکت کردند.
در 25 سال بعد یعنی از 1332 تا 57 و علیرغم تعطیلی گسترده رژیم شاه در روزهای منتهی به 25 آذر و دولت خشن آن سالها، دانشجویان دانشگاههای کشور به ویژه دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران دست به تظاهرات و اعتصاب زدند.
تظاهرات، اعتصابات، اغتشاشات و دستگیری های 16 آذر باعث شد که مقامات امنیتی رژیم شاه در سال های بعد که بر تعداد دانشجویان افزوده شده بود، به این نتیجه برسند که نمی توانند جلوی آشوب های 16 آذر را بگیرند و بهترین راه حل این بود. اساسا برای قرار دادن دانشگاه. روزهای منتهی به 16 دسامبر تعطیل خواهد بود. در میان ده ها هزار دانشجوی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به تحصیل هستند، از هند و فیلیپین گرفته تا آلمان، فرانسه، انگلیس، اتریش و آمریکا، 16 آذر مناسبتی بود که همه دانشجویان بدون توجه به گرایش های عقیدتی خود، در تجلیل و تجلیل از او به اتفاق آرا به استقبال و تجلیل از وی پرداختند. .
وقایع آذر 1332 نشان دهنده واکنش دولت کودتا به فعالیت های دانشجویی و به دنبال آن سرکوب سیستماتیک سایر اشکال مخالف بود. پس از آن، دانشجویان هر سال در این روز دست به اعتصابات دانشجویی زدند و در واقع ۲۵ آذر، اقدام مناسبی برای ارزیابی میزان نفرت از حکومت شاه و ظرفیت و نفوذ مخالفان در میان روشنفکران شد. 16 آذر توسط کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که مرکز ملاقات و تبادل مخالفان رژیم پهلوی در خارج از ایران بود. نام آن روز دانش آموز بود.
انتهای پیام/
