بر اساس گزارش های بازار، بر اساس آخرین مطالعات، ارزش بازار صنعت کاتالیست در جهان بین 30 تا 32 میلیارد دلار در سال برآورد می شود که عمده استفاده از آن در زمینه محیط زیست و کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است. حدود 40 درصد کاتالیزورها نقش ارزش آفرینی برای صنعت دارند. از این دسته می توان به کاتالیزورهای صنایع فولاد، پتروشیمی و پالایش نفت اشاره کرد.
در حال حاضر ایران به دلیل داشتن ذخایر غنی نفت و گاز به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرف کاتالیزورهای صنعتی در جهان شناخته می شود و یک شرکت دانش بنیان ایرانی به عنوان بنیانگذار صنعت نوین کاتالیست در کشور توانسته است. نقش مهمی در ورود به این عرصه طی 20 سال گذشته داشته باشد.
امیرهمان کریمی وثیق، مدیرعامل شرکت نفت و گاز دانشبانیان از موفقیت ملی در صنعت پتروشیمی خبر داد و اظهار داشت: تنها کاتالیزور تولید اتیلن در دنیا کاتالیزور هیدروژنه استیلن است که فقط برای چند شرکت خارجی با قیمت تقریبی 35 موجود است. سال ها این نوع کاتالیست توسط مجتمع های پتروشیمی ایران از شرکت های خارجی وارد می شد. کاتالیزور هیدروژنه استیلن به عنوان یکی از استراتژیک ترین کاتالیزورها شناخته می شود که در راس دارایی های توقیف شده قرار دارد، بنابراین هدف از این تحریم ضربه زدن به شرکت های ارزش آفرین در صنعت پتروشیمی بود.
وی افزود: نگاه ملی که سال ها در این مجموعه دانش وجود داشت باعث شد این کاتالیزور به عنوان یک پروژه مشترک در مسیر تحقیقات و تولید نیمه صنعتی خود پیش برود و با سرمایه گذاری در پژوهش، مسیر تجاری سازی آن توسط متخصصان از این تجارت پس از کسب امتیاز فنی و عملکردی مطلوب، تولید این کاتالیست آغاز شد و ماه گذشته این محصول ارزشمند به طور کامل به یک شرکت پتروشیمی جهت مصارف صنعتی تحویل داده شد.
این مدیر کارشناس با اشاره به اینکه دو نوع گاز اتیلن و گاز سنتز در صنعت پتروشیمی وجود دارد و هر کشوری که توانایی تولید اتیلن و گاز سنتز را داشته باشد، کل صنعت پتروشیمی را تحت کنترل خود دارد، اظهار داشت: اکنون این شرکت توانسته اینها را تولید کند. دو نوع، مکان یابی گاز و رساندن صنعت پتروشیمی به خودکفایی سربلند.
به گفته کریمی، تا یک دهه پیش شرکت‌های هندی و چینی در ازای تحویل کاتالیست، از شرکت‌های پتروشیمی و فولاد درخواست هزینه‌های سنگینی می‌کردند، اما مشارکت‌های این شرکت باعث ارزش‌های افزوده بسیاری از جمله کاهش قیمت خرید، افزایش دانش متخصصان ایرانی، افزایش راندمان تولید محصولات مهمی مانند اوره، آمونیاک، متانول و آهن اسفنجی در کشور افزایش یافته است.
وی با بیان اینکه خبرهای خوبی در خصوص صادرات مجدد کاتالیست دارم که منتظر نتایج آن هستیم، گفت: این شرکت با ایده های خلاقانه در زمینه کاتالیست به تولید رسیده و توانسته کیفیت خود را حفظ کند. به طوری که مشتریان داخلی و خارجی ما از محصولات این شرکت راضی باشند، شرکت راضی بوده و هر روز به تعداد آنها افزوده می شود.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز دانشبانیان سارو با اشاره به اینکه بومی سازی کاتالیست توسط این شرکت در ایران 10 سال به طول انجامید، اظهار داشت: از اواسط دهه 90 به دلیل تکمیل زنجیره کاتالیزورهای فولادی و تولید گاز سنتز، شرکت های خارجی شرکت کردند. از بازار ایران خارج شده اند، یعنی اعتماد به محصولات این شرکت دانش بنیان بیشتر شد و این مسیر در خارج از کشور نیز با چندین سال تلاش انجام شد به طوری که در سال 1398 اولین صادرات این شرکت انجام شد. انجام شد و با حضور بازیگران اصلی کاتالیزور مانند سودکامی، تاپسو و جانسونمات، با توجه به قیمت و کیفیت کاتالیزور، توانستیم در مناقصه مربوطه برنده شویم و پالایشگاه بصره عراق مذاکرات را آغاز کرد. با ما بود و در همان سال به عنوان صادرکننده نمونه ملی معرفی شدیم.
کریمی از صادرات کاتالیست 20 میلیون دلاری به روسیه خبر داد و گفت: بیشترین صادرات این شرکت به روسیه بوده است به همین دلیل وزارت نفت همواره در گزارش های خود از این اقدام ملی به عنوان یک دستاورد بزرگ تاریخی یاد می کند. کارشناسان این شرکت در حال نصب واحدها در سه مجتمع فولاد و پتروشیمی در روسیه هستند و بزرگترین تولیدکننده پتروشیمی اوره و آمونیاک جهان نیز با کاتالیست های ایرانی وارد مدار تولید خواهد شد.
