صفری بهناز; بازار: باطله مس سونگون حتی از خود مس نیز ارزشمندتر است، بنابراین طبق تحقیقات فعالان این حوزه، ارزش باطله مس از خود مس و حتی طلا نیز بیشتر است. یکی از با ارزش ترین مواد در باطله مس، ماده معدنی سولفید مولیبدن است که به عنوان گریس مادام العمر برای ماهواره های هوایی استفاده می شود.
اما متأسفانه به دلیل اینکه در ایران فناوری استخراج مواد معدنی ارزشمند از پسماندها وجود ندارد، این مواد ارزشمند مورد بی توجهی قرار گرفته و به مرکز نگهداری پسماندهای معدنی ارسال می شود. البته چین اخیراً روستایی را که ضایعات معدن مس سونگون در آن ذخیره می شود خرید و قراردادی 25 ساله با ایران امضا کرد تا با ضایعات معدنی با ارزشی که ارزش آن بالاتر از مس است کار کند.
مشکل اصلی که در مورد باطله های معدنی ارزشمند وجود دارد توجه به دو نکته اساسی است. اولاً در ایران هنوز فناوری هایی وجود ندارد که بتواند این مواد ارزشمند را از زباله جدا کند. مشکل دوم وجود مدیران ناآگاه در بخش معدن است که به دلیل کمبود دانش معدنی، اقلام ارزشمند و استراتژیک را هدر می دهند. موادی که می تواند درآمد هنگفتی برای ایران ایجاد کند.
مس سونگون تا 400 سال دیگر دارای مواد معدنی است
حمید صفری مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان در گفت و گو با بازار وی در خصوص وضعیت مس سونگون گفت: پیش از این بر اساس تحقیقات و اکتشافاتی که در مس سونگون انجام شد، برآوردها بر این اساس بود که معدن مس سونگون دارای ذخایر معدنی برای 30 تا 50 سال آینده است.
از اکتشافاتی که در لایه های زیرین مس سونگون انجام دادند، متوجه شدند که در این معدن ذخایر معدنی و عناصر ارزشمندی وجود دارد که تا 300 یا 400 سال دیگر قابل استخراج است.
و افزود: اما بعد از اکتشافاتی که در لایه‌های مس زیرین سونگون انجام دادند، متوجه شدند که در این معدن ذخایر معدنی و عناصر ارزشمندی برای 300 یا 400 سال دیگر وجود دارد که قابل استخراج است.
صفری تاکید کرد: در حال حاضر دو اتاق تغلیظ برای مس استخراج شده وجود دارد که کنسانتره با 30 درصد مس در آنجا تولید می شود. اما از آنجایی که فناوری ایران جوابگو نیست، آن را هدر می دهیم. وی ادامه داد: چین اخیراً آمده و برای استخراج مواد ارزشمند موجود در باطله مس روی این باطله ها سرمایه گذاری کرده است.
مطابق با؛ مواد با ارزشی مانند سولفید مولیبدن که حتی از طلا نیز ارزشمندتر است از باطله معدنی مس استخراج می شود. البته این تنها یکی از مواد ارزشمندی است که در ماهواره های هوایی استفاده می شود. زیرا این ماهواره ها سال ها در هوا باقی می مانند و از سولفید مولیبدن به عنوان گریس برای زندگی استفاده می شود. یعنی یک بار در ماهواره های هوایی از این مواد استفاده می کنند چون دیگر امکان برگشت و سرویس دهی وجود ندارد بنابراین از این مواد ارزشمند استفاده می کنند تا 300،400 سال نیاز به سرویس و گریس نداشته باشند.
مشاور فنی سابق مدیرعامل مس آذربایجان تصریح کرد: البته عیار سولفید مولیبدن مس سونگون بالاتر از مس سرچشمه و سایر معادن مس ایران است. بنابراین این مواد از ارزش و جایگاه بسیار خوبی برخوردارند، اما متاسفانه گروهی از مدیران بی سواد آنها را به بخش ضایعات بردند. اگرچه تست های تخصصی زیادی روی آنها انجام شد و متوجه شدیم که این مواد بسیار ارزشمند هستند.
صفری تاکید کرد: وقتی مواد با ارزش به دلیل ناآگاهی برخی از مدیرانی که قوانینی را تدبیر کرده اند به محل های پسماند ارسال می شود به این معناست که بخش زیادی از مواد معدنی با ارزش و گران قیمت به غنیمت گرفته شده و از بین رفته است. هر چند با این مواد ارزشمند می توانستیم درآمد زیادی برای کشور داشته باشیم.
وی افزود: کارخانه ذوب مس سونگون 12 سال پیش ساخته شد تا ما کنسانتره مس سونگون را به مس سرچشمه ارسال نکنیم و بتوانیم آن را در خود آذربایجان ذوب کنیم و در واقع این موضوع هزینه های زیادی را به دنبال دارد، زیرا نیاز به ماشین آلات پیشرفته دارد. و مطالب خاصی بود اما نظارت لازم در این زمینه ها انجام نشد.
صفری خاطرنشان کرد: متأسفانه افراد بدون تحصیلات را مسئول خرید تجهیزات معدن کردند و به همین دلیل تجهیزاتی را خریداری کردند که برای بخش ذوب مس بسیار نامناسب بود و هزینه های هنگفتی در این زمینه صرف شد و فاجعه بزرگی در بخش ذوب مس رخ داده است. بنابراین کارخانه ریخته گری به مدت هشت سال بدون استفاده باقی ماند. زیرا در فعالیت های معدنی از تکنسین های باسواد استفاده نمی شد و دستگاه هایی که در این بخش فایده ای نداشت با هزینه بسیار بالایی خریداری شده بود.
به گفته وی، پس از هشت سال وقتی متوجه اشتباهات خود شدند، گفتند که می خواهند کل پروژه ریخته گری را تغییر دهند که سرمایه هنگفتی می طلبد. بنابراین، همه این سرمایه های ملی به هدر رفت زیرا افراد نادانی به عنوان مدیران بخش معدن انتخاب شدند و افراد تحصیل کرده ای که تجربه زیادی در معدن داشتند از کار برکنار شدند و به چنین فجایع بزرگی منجر شدند.
این کارشناس معدن تاکید کرد: در ایران کارشناسان معدنی بسیار تحصیلکرده و آگاه هستند که در معادن کار کرده اند و با همه مشکلات آشنا هستند اما متاسفانه این پتانسیل های عظیم کنار گذاشته شده و افراد ناآگاه وارد کار شده و کشور را ویران کردند. سرمایه را به تارج داده اند.
بخش باطله مس سونگون به چینی ها فروخته شد و قراردادی 25 ساله برای استخراج مواد با ارزش از باطله با آنها منعقد شد.
وی در خصوص جهت گیری باطله های حاصل از معدن مس گفت: دولت یکی از روستاهای نزدیک مس سونگون را خریداری کرده و تمام باطله ها را به آنجا هدایت می کند. چون این شهر بین دو کوه قرار داشت، به همین دلیل زباله ها به آنجا فرستاده شد. اما همان قسمت از باطله مس سونگون به چینی ها فروخته شد و قراردادی 25 ساله برای استخراج مواد با ارزش از باطله با آنها منعقد شد.
در ایران فناوری استخراج مواد زائد با ارزش وجود ندارد، در حالی که خود این ضایعات ارزش بیشتری نسبت به مس دارند و ارزش آنها را از طلا بیشتر می کند. اما این باطله های ارزشمند به چینی ها سپرده شد تا بتوانند به مواد ارزشمند باطله دسترسی پیدا کنند.
صفری تاکید کرد: متأسفانه در ایران فناوری استخراج مواد زاید با ارزش وجود ندارد در حالی که این ضایعات خود ارزش بیشتری نسبت به مس دارند بنابراین ارزش آنها از طلا بیشتر است. اما این باطله های ارزشمند به چینی ها سپرده شد تا بتوانند به مواد ارزشمند باطله دسترسی پیدا کنند.
مطابق با؛ عناصر زیادی در باطله معدن مس وجود دارد که باید به آزمایشگاه برده شود و زیر میکروسکوپ مشاهده شود. سپس عناصر موجود در نمودارها را شناسایی می کنند و این مواد را بررسی می کنند تا ببینند استخراج آنها از زباله ها سودآور است یا خیر. یا اگر کارخانه ای برای این مواد ایجاد شود، هزینه های کارخانه بعد از ده سال تامین می شود یا خیر؟ این مواد در نمودارها زمان بندی شده اند. در طول سال های مختلف چقدر ضرر خواهند کرد و چقدر سود خواهند داشت.
صفری گفت: طبق تحقیقاتی که روی باطله مس سونگون انجام شد، عناصر ارزشمند موجود در این باطله ها پس از 5 سال فعالیت کارخانه ها به سوددهی کامل می رسید، اما هیچکس این تحقیقات را جدی نگرفت و اهمیتی نداد. .
