صفری بهناز; بازار: برخلاف آنچه در قانون برای واردات ماشین آلات معدنی آمده است، ذکر شده است که صاحب معدن می تواند ماشین آلات مورد نیاز خود را بدون پرداخت سود و عوارض گمرکی وارد کند، اما ظاهرا گمرکات کشور و همچنین سازمان توسعه کشور چنین چیزی را قبول ندارند. سوال اصلا به این موضوع توجه نمی کنند تا تجهیزات مورد نیاز بدون هیچ مانعی وارد کشور شود و مورد استفاده قرار گیرد. در واقع برای واردات انواع تجهیزاتی که برای بخش معدن بسیار ضروری است، سنگ اندازی های مختلفی در این زمینه وجود دارد.
به همین دلیل بخش‌های مختلف معدنی واردات ماشین‌آلات معدنی را متحمل هزینه‌های زیادی می‌دانند، اما از آنجایی که این تجهیزات به موقع به دست تولیدکننده نمی‌رسد، این خود مشکلات زیادی را برای معدن‌داران ایجاد می‌کند.
بنابراین قوانینی که گمرک جمهوری اسلامی ایران، وزارت حراست و سازمان توسعه تجارت برای ورود ماشین آلات معدنی وضع کرده اند صحیح است اما متاسفانه به درستی اجرا نمی شود. در نتیجه آنها به عنوان یک مانع بزرگ در نظر گرفته می شوند. زیرا معدن ما به محض اینکه بخواهد ماشین آلات وارد کند با چالش ها و موانع مختلفی مواجه می شود در حالی که یکی از محرک های اقتصادی کشور معادن هستند.
سیف الله آراست، نایب رئیس کمیسیون معادن انجمن سنگ ایران در گفتگو با بازار به سوالات زیر پاسخ داد.
*در زمینه سنگ های ساختمانی چه پیشرفت هایی داشته ایم؟ آیا پیشرفت ها در این زمینه قابل توجه بوده است یا خیر؟
متأسفانه در سال های اخیر نه تنها پیشرفتی در زمینه سنگ های ساختمانی در ایران نداشته ایم، بلکه در این زمینه عقب نشینی هایی نیز وجود داشته و به نتایجی که انتظار داشتیم در این زمینه نرسیده ایم.
در واقع نتوانسته ایم به جایگاهی که صنعت سنگ ایران در سال های اخیر شایسته آن بود برسیم. زیرا از این نظر مشکلاتی مانند تحریم های بین المللی و تحریم های داخلی برای ما ایجاد کرده اند. همچنین شرایط بد اقتصادی باعث شد که صنعت سنگ ایران از جایگاه واقعی خود در جهان محروم شود و به پیشرفتی که شایسته آن است نرسد.
* با توجه به مشکلاتی که اشاره کردید، آینده خوبی برای صنعت سنگ ساختمانی ایران متصور هستید یا خیر؟
با توجه به مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، در کل آینده خوبی برای صنعت سنگ ایران نمی بینم. در آینده نزدیک مشکلات این بخش اقتصادی افزایش می یابد که در این صورت قابل جبران و یا رفع نیست.
اگرچه نقشه راه معدن و نقشه راه صنعت سنگ داریم که به تایید وزارت حراست رسیده است، اما متاسفانه حمایت های لازم در این صنعت صورت نگرفته است. لذا این طرح ها و طرح های مدون که در این زمینه وجود دارد منسوخ شده است. زیرا وقتی از نقشه استفاده نمی شود برای هیچکس فایده ای نخواهد داشت.
اگرچه نقشه راه معدن و نقشه راه صنعت سنگ داریم که به تایید وزارت حراست رسیده است، اما متاسفانه حمایت های لازم در این صنعت صورت نگرفته است. لذا این طرح ها و طرح های مدون که در این زمینه وجود دارد منسوخ شده است. زیرا وقتی از نقشه استفاده نمی شود برای هیچکس فایده ای نخواهد داشت.
* دلیل عدم حمایت از معدن و صنایع سنگ ایران چیست؟ حمایت ها باید در چه حوزه و شکلی باشد تا تاثیرات لازم را در این صنعت داشته باشد؟
اولین موضوع در این زمینه ایجاد زیرساخت های لازم در زمینه های مختلف معدنی است. در بخش معدن، زیرساخت‌ها جنبه‌های مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین جنبه‌هایی که باید مورد توجه دقیق قرار گیرد، زیرساخت‌های معدنی و وجود ماشین‌آلات مدرن معدنی است. ماشین آلات معدنی اگرچه در قانون ذکر شده است که معدنچیان می توانند ماشین آلات مورد نیاز خود را بدون پرداخت سود و عوارض گمرکی وارد کنند اما به نظر می رسد گمرکات کشور و همچنین سازمان توسعه کشور چنین موضوعی را به هیچ وجه قبول ندارند. من دارم و اصلا به این موضوع توجه نمی کنم. به همین دلیل بخش های مختلف معدنی واردات ماشین آلات معدنی را مستلزم هزینه های زیادی می دانند که خود به یک معضل تبدیل شده است.
بنابراین قوانین وضع شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، وزارت حراست و سازمان توسعه تجارت برای ورود ماشین آلات معدنی مانع بزرگی محسوب می شود. زیرا معدن ما به محض اینکه بخواهد ماشین آلات وارد کند با چالش ها و موانع مختلفی مواجه می شود در حالی که یکی از محرک های اقتصادی کشور معادن هستند.
*آیا معادن کوچک در ایران می توانند ماشین آلات بخرند و وارد کنند؟
معادن در دو بخش بزرگ و کوچک فعالیت می کنند و بیش از 90 درصد معادن ایران در بخش کوچک فعالیت می کنند. زیرا معادن در مقیاس کوچک کارآفرینی بیشتری دارند. بنابراین، معادن کوچک باید از حمایت زیادی برخوردار شوند. زیرا معادن کوچک باید فعالیت فزاینده ای داشته باشند. این معادن توانایی خرید ماشین آلات بزرگ و گران قیمت را ندارند، اما اگر بخواهند ماشین آلات مورد نیاز خود را با هزینه شخصی تهیه کنند، انواع سنگ ها در این زمینه پرتاب می شود، بنابراین در نهایت متصدیان معادن کوچک متضرر نمی شوند. بتوانند تجهیزات مورد نیاز خود را تهیه کنند.
در واقع معادن با چالش های اساسی مانند اعطای مقدار مشخصی از حقوق دولتی و یا نوع مجوزها و میزان تولید مواجه هستند. در نهایت این فعال حوزه معدن می تواند برای افزایش تولید خود دستگاهی وارد کند. به این معنی که یک اپراتور معدن باید چندین پیش شرط برای واردات تجهیزات معدنی خود داشته باشد تا در نهایت مجوز واردات ماشین آلات مورد نیاز خود را دریافت کند.
در واقع معادن با چالش های اساسی مانند اعطای مقدار مشخصی از حقوق دولتی و یا نوع مجوزها و میزان تولید مواجه هستند. در نهایت این فعال حوزه معدن می تواند برای افزایش تولید خود دستگاهی وارد کند. یعنی یک اپراتور معدن برای واردات تجهیزات معدنی خود باید چندین پیش شرط را داشته باشد تا در نهایت مجوز واردات ماشین آلات مورد نیاز خود را دریافت کند.
*برای حل مشکلات بخش معدن چه راه حلی دارید؟
در مقطعی وزارت دفاع باید بپذیرد که اگر این معدن ماشین آلات لازم را داشته باشد، تولید آن افزایش می یابد، اما اکنون با تولید مورد انتظار فاصله دارد. بنابراین باید درک کنند که معادن به دلیل نبود تجهیزات لازم و ماشین آلات مدرن هنوز به موفقیت لازم دست نیافته اند و نتوانسته اند در این زمینه موفق باشند.
بنابراین موانعی که در حوزه واردات ماشین‌آلات ایجاد می‌شود تنها به این معناست که پیشرفت لازم در حوزه‌های مختلف معدنی و صنعت معدنی و سنگ‌های ساختمانی حاصل نمی‌شود. یعنی با وجود چنین موانعی چگونه می توان انتظار پیشرفت در صنایع مختلف معدنی را داشت؟
بنابراین دولت باید ابتدا اجازه ورود ماشین آلات به کشور را بدهد و میزان تولید را تا حد امکان افزایش دهد و سپس برای این مجموعه ها وظایف دولتی در نظر بگیرد. چرا که اگر اشتغالزایی خوبی در این زمینه ایجاد شود، قطعا کارآفرینی خوبی حاصل می شود و در نتیجه دولت نیز از همین شرایط بهره مند می شود و درآمدزایی خوبی حاصل می شود. اما این نوع سنگ اندازی و عدم حمایت باعث می شود که صنعت معدن پیشرفت خوبی نداشته باشد.
* آیا در سال های اخیر مجوزهایی برای واردات ماشین آلات صادر شده است یا خیر؟
طی دو سال گذشته هزاران دستگاه معدن مجوز واردات دریافت کرده اند و همین تعداد دستگاه نیز در گمرک باقی مانده است. در اینجا این سوال مطرح می شود: در کجا قصد دارید از ماشین مورد استفاده برای ماینینگ استفاده کنید؟ جز اینکه می آید و در بخش معدن فعال می شود و میزان تولید افزایش می یابد.
دولت باید مجوز ورود ماشین آلات معدنی را صادر کند و در این زمینه سنگ اندازی نکند، سرمایه گذاری های لازم در این زمینه انجام شده است، دولت فقط باید بخشنامه و اجازه ورود این ماشین ها را به کشور بدهد تا معدن فعالان می توانند از این تجهیزات به درستی استفاده کنند و میزان تولید مواد معدنی را تا حد امکان افزایش دهند.
