دیسپارونی یا مقاربت جنسی دردناک؛ انواع، علت، روش درمان.

دیسپارونی دردی است که رابطه جنسی را در طول رابطه جنسی مداوم و مکرر دشوار یا غیرممکن می کند. آثار این درد گاهی تا مدت ها پس از رابطه باقی می ماند و مبنای دلسردی و بی میلی زن و مرد برای برقراری رابطه می شود. در این مقاله علت، علائم و روش های درمان این درد را می خوانید.

دیسپارونی چیست؟

دیسپارونی یک درد مداوم و مکرر در ناحیه تناسلی یا لگنی است که قبل، بعد یا در حین رابطه جنسی فرد را مبتلا می کند. این عارضه بیشتر در خانم ها اتفاق می افتد و اثرات روانی آن بسیار مخرب تر از درد جسمی آن است. برخی از زنان درد دیسپارونی را در داخل (در رحم) و برخی دیگر از بیرون (در لابیا یا دهانه واژن) احساس می کنند.

سردی رابطه زناشویی و کاهش تدریجی صمیمیت جنسی بیشتر از رابطه جنسی دردناک آزاردهنده است.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به دیسپارونی هستند؟

هم زنان و هم مردان ممکن است در حین مقاربت جنسی درد داشته باشند، اما این درد در زنان به خصوص در دوران یائسگی بیشتر است. اگر از داروهایی استفاده می‌کنید که محیط واژن را خشک می‌کنند، عفونت ویروسی یا باکتریایی دارید یا یائسه می‌شوید، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر از سایرین است.

چند نوع دیسپارونی داریم؟

بسته به محل درد، پزشکان دیسپارونی را به 2 دسته تقسیم می کنند:

• درد ورودی (دیسپارونی سطحی): این درد با اولین دخول در ورودی واژن احساس می شود و می تواند ناشی از نرمی نبودن واژن، نفوذ با فشار زیاد یا عفونت باشد.
• درد عمیق (دیسپارونی ضربه ای): این درد در هنگام نفوذ عمیق در ناحیه گردن احساس می شود و در موقعیت های خاصی تشدید می شود.

درد حین رابطه جنسی را می توان به 4 دسته اولیه، ثانویه، کامل و موقعیتی تقسیم کرد:

• درد اولیه از لحظه شروع رابطه جنسی شروع می شود و درد ثانویه پس از پایان آمیزش جنسی شروع می شود.
• درد کلی همیشه در حین مقاربت جنسی و درد موضعی فقط گاهی اتفاق می افتد.

علت درد زنان در حین رابطه جنسی چیست؟

شوترونی معمولاً نتیجه روانکاری ناکافی واژن است که با پیش بازی و استفاده از ژل های روان کننده قابل حل است. چندین عامل دیگر ممکن است در این درد دخیل باشند، از جمله:

• آتروفی واژن: گاهی اوقات پوشش واژن رطوبت و ضخامت طبیعی خود را از دست می دهد و خشک، نازک و ملتهب می شود. آتروفی معمولاً نتیجه برخی داروها، یائسگی یا تغییرات هورمونی است.
• واژینیسموس: ترس از صدمه زدن به خود یا آسیب های قبلی باعث اسپاسم عضلات واژن می شود و رابطه جنسی را دشوار می کند.
• عفونت واژن: عفونت قارچی شایع ترین بیماری اندام تناسلی است و می تواند مقاربت جنسی را دردناک کند.
• مشکلات رحم و دهانه رحم: هنگامی که آلت تناسلی عمیقاً نفوذ می کند، مشکلات رحم و دهانه رحم رابطه جنسی را دردناک می کند.
• اندومتریوز: دیسپارونی اتفاقی زمانی شایع است که آندومتر (پوشش داخلی رحم) در خارج از رحم رشد می کند.
• مشکلات تخمدان: یکی از مهم ترین علل رابطه جنسی دردناک، مشکلات تخمدانی مانند کیست است.
• بیماری التهابی لگن: در اثر این بیماری بافت های داخلی به شدت ملتهب شده و رابطه جنسی را دردناک می کند.
• حاملگی خارج رحمی: وضعیتی که در آن تخمک در خارج از رحم بارور می شود.
• اختلالات هورمونی: کاهش استروژن در بدن یکی از شایع ترین علل درد در حین رابطه جنسی است.
• بیماری های مقاربتی: زگیل تناسلی و سایر بیماری های مقاربتی از علل دیسپارونی در نظر گرفته می شوند.
• ولوودینیا: باعث درد مزمن در ناحیه فرج می شود.
• آسیب به فرج یا واژن: آسیب هایی مانند پارگی در هنگام زایمان یا بریدگی (اپیزیوتومی) در پرینه (پوست بین واژن و مقعد) گاهی اوقات مقاربت جنسی را دردناک می کند.
• اختلالات پوستی: هرگونه اختلالی که باعث زخم، ترک، خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی شود، مقاربت را دردناک می کند.
• مشکلات روانی: اضطراب، استرس، افسردگی، سابقه سوء استفاده جنسی، ترس، تصور منفی از خود و اعتماد به نفس پایین با کاهش میل جنسی زنان، روانکاری طبیعی واژن را مختل می کند.
• نزدیکی بلافاصله پس از جراحی یا زایمان.

علل دردناک رابطه جنسی مردان چیست؟

خشکی واژن نیز رابطه جنسی را برای مردان دردناک می کند. جدای از این، عوامل زیر می توانند باعث ایجاد رابطه جنسی دردناک در مردان شوند:

• آسیب به پوست ختنه گاه: آسیب به پوست ختنه گاه که می تواند در اثر مالش یا پارگی ایجاد شود، رابطه جنسی را برای مردان دردناک می کند.
• عفونت های مقاربتی: عفونت های قارچی، عفونت های زیر پوست ختنه گاه و عفونت های رایج مقاربتی مانند تبخال تناسلی یا سوزاک از علل مهم دیسپارونی مردان هستند.
• شکستگی یا خم شدن آلت تناسلی: بیماری پیرونی یا سایر ناهنجاری های آلت تناسلی می تواند باعث ایجاد درد در هنگام مقاربت شود.
• نعوظ دردناک: شرایطی مانند پریاپیسم باعث طولانی شدن و دردناک شدن نعوظ می شود.

علائم رابطه جنسی دردناک چیست؟

بسیاری از مردان و زنان بی خبر سال هاست که با روابط جنسی دردناک خود دست و پنجه نرم می کنند و حتی نمی دانند که باید به آن فکر کنند. اگر درد شدید حین دخول و نبض یا درد طاقت‌فرسا بعد از مقاربت دارید، احتمال دیسپارونی را جدی بگیرید و همه عوامل زمینه‌ای را بررسی کنید. سوزش درد و گرفتگی لگن از دیگر علائم مقاربت دردناک است و نیاز به نظارت و درمان دارد.

روش های تشخیص دیسپارونی چیست؟

برای تشخیص دیسپارونی و علت آن، پزشک سابقه پزشکی و وضعیت جسمانی فعلی بیمار را بررسی می کند.

• معاینه بدنی: در معاینه فیزیکی، ناحیه لگن، رکتوم و واژن بررسی می شود و بیمار تست پاپ اسمیر را انجام می دهد. گاهی اوقات نمونه هایی از مایع واژن و ادرار بیمار برای بررسی احتمال عفونت گرفته می شود.
• سونوگرافی: سونوگرافی ترانس واژینال (قرار دادن پروب در واژن بیمار) به پزشک دید بهتری از وضعیت دستگاه تناسلی زنان می دهد.
• لاپاراسکوپی: در موارد نادر، زمانی که همه آزمایش‌ها بی‌نتیجه باشند، پزشک لاپاراسکوپی را برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌دهد.
• جلسات مشاوره: اگر درد در حین رابطه جنسی ناشی از بی میلی جنسی باشد و مبنای عاطفی داشته باشد، در مشاوره تشخیص داده می شود.

روش درمان دیسپارونی چیست؟

درمان دیسپارونی همیشه نیاز به مداخله پزشکی ندارد. مثلاً اگر این درد ناشی از زایمان باشد بعد از حدود 6 هفته از بین می رود و یا اگر به دلیل خشکی محیط واژن باشد با روان کننده های پایه آب اثری از آن باقی نمی ماند. حتی بیشتر اوقات، این درد ناشی از شرم و احساس گناه است که باید به مرور زمان در اتاق مشاوره برطرف شود.

اما اگر مقاربت دردناک ناشی از عفونت یا بیماری های زمینه ای باشد، پزشک آن را با تجویز آنتی بیوتیک، داروهای ضد قارچ یا کورتون های موضعی یا تزریقی درمان می کند. برای مثال درد ناشی از کمبود استروژن را با تجویز قرص، کرم یا حلقه واژینال یا با تجویز دارو تسکین دهید. یک داروی غیر استروژنی مانند اسپامیفن بافت واژن را ضخیم تر و قوی تر می کند تا درد مقاربت را کاهش دهد.

سوالات متداول

1. دیسپارونی دقیقاً چه احساسی دارد؟

مهمترین علامت دیسپارونی درد در دهانه واژن یا عمق لگن است. برخی این درد را در یک ناحیه خاص و برخی دیگر در کل ناحیه تناسلی احساس می کنند.

2. آیا دیسپارونی باعث خونریزی می شود؟

دیسپارونی دلیل خونریزی نیست. عاملی که باعث درد در حین مقاربت می شود نیز ممکن است علت خونریزی باشد.

3. راه حل خانگی برای مقاربت جنسی دردناک چیست؟

رابطه جنسی را به زمانی موکول کنید که هر دو آرام باشید و قبل از رابطه جنسی مثانه خود را خالی کنید و حمام آب گرم بگیرید و حتما مسکن مصرف کنید. استفاده از روان کننده های پایه آب می تواند خشکی واژن را برطرف کرده و این درد را تسکین دهد.

4. درمان دیسپارونی چقدر طول می کشد؟

این درد دائمی نیست و با درمان علت درد قابل رفع است. بسته به علت دیسپارونی، زمان بهبودی متفاوت است.

5. چگونه از بروز یا تشدید دیسپارونی جلوگیری کنیم؟

این درد معمولا می آید و تشدید می شود و هیچ کاری از دست آقایان و خانم ها بر نمی آید، اما با رعایت بهداشت در ناحیه تناسلی، استفاده از روان کننده های پایه آب و ورزش هایی مانند کگل تا حدودی می توان از بروز آن پیشگیری کرد.

نتیجه

دردهای جسمانی در هنگام روابط جنسی یکی از مهمترین دلایل سردی زوجین است. به همین دلیل، باید تمام عوامل زمینه‌ای دیسپارونی را جدی بگیرید و با پزشک خود در میان بگذارید. با خیال راحت تمام علائم را با جزئیات شرح دهید. توضیح اینکه دقیقاً کدام لحظات، کدام نقاط و کدام موقعیت ها بیشتر دردناک هستند، تشخیص و درمان دیسپارونی را آسان می کند.

اگر این درد ناخوشایند را تجربه کرده اید و در مورد آن بیشتر می دانید، حتما تجربیات ارزشمند خود را با ما و همراهان عزیز در میان بگذارید.