بازار؛ گروه استان ها: استان گلستان یکی از مهمترین مناطق پرورش طیور کشور است. گوشت مرغ تولیدی علاوه بر تامین نیاز روزانه جوجه های استان به شهرهای دیگر به ویژه تهران حمل می شود. این در حالی است که تولیدکنندگان این صنعت را با چنگ و دندان حفظ کرده اند، اما چالش های پیش روی آنها انگیزه تولید آنها را کاهش داده است.
قیمت گذاری اجباری یکی از چالش هایی است که با ایجاد مشکلات گسترده در زنجیره تولید، ادامه این روند تولید را مختل می کند و انگیزه را از فعالان این صنعت سلب می کند.
از آنجایی که فروش مرغ به قیمت مصوب در چارچوب سامانه «ستکاوا» انجام می شود، نارضایتی مرغداران از قیمت مصوب منجر به فروش در بازار آزاد می شود که افزایش قیمت را برای مصرف کننده به دنبال دارد. . .
فعالان این صنعت بر این باورند که تعدد سامانه‌های مختلف، فضای تولید و فروش را برای تولیدکنندگان گوشت مرغ آشفته کرده و قوانین نادرست موجب تعقیب کیفری برای فعالان این حوزه شده است.
همچنین فعالان این صنعت از مشکلات ارزی که تولید را با مشکل مواجه کرده است گلایه دارند و از آنجایی که بخش قابل توجهی از قیمت مرغ مربوط به خوراک آن است، بنابراین بیشترین چالش تولیدکنندگان مربوط به موضوع نرخ ارز و واردات سویا است. و آرد ذرت مرتبط است.
برای آشنایی بیشتر با مشکلات صنعت طیور در گلستان به سراغ «مثق هلاکویی» رئیس هیئت مدیره شرکت بیتامین رفتیم.
این تولیدکننده صادرات را سوپاپ اطمینان صنعت طیور می داند و معتقد است زمانی که تعادل بین عرضه و تقاضا به هم بخورد می توان از طریق بازارهای صادراتی این تعادل را در بازار برقرار کرد.
* در مورد شرکت بیتامین استرآباد توضیح مختصری بدهید.
این شرکت در سال 1397 با هدف تولید گوشت مرغ تاسیس شد که طی پنج سال فعالیت برای هزار نفر اشتغال زایی کرده است.
دو محصول اصلی در شرکت بیتامین استرآباد تولید می شود: گوشت مرغ و خوراک تخصصی طیور. گوشت مرغ تولیدی به صورت آزاد به فروش می رسد و خوراک مازاد یک میلیون قطعه مرغ از این زنجیره به مرغداری های دیگر استان و خارج از آن نیز عرضه می شود.
این شرکت متشکل از یک زنجیره اصلی و دو زیر زنجیره شامل فروشگاه های زنجیره ای و یک واحد حمل و نقل با هدف کاهش قیمت کل می باشد.
در حال حاضر گوشت مرغ بیتامین در چهار فروشگاه استانی موجود است اما در تلاش هستیم تا فروشگاه های زنجیره ای بیتامین را در سایر استان ها نیز راه اندازی کنیم.
فرآورده های گوشت مرغ این شرکت به 16 استان کشور ارسال می شود، اما به دلیل ارز ترجیحی دریافتی شرکت بیتامین مشمول ممنوعیت صادرات شده و تنها پودر گوشت، پودر خون و پای مرغ را به کشورهای ترکمنستان صادر می کند. عراق و افغانستان …
* مشکلات ارزی با چه چالش هایی برای تولیدکنندگان مواجه بوده است؟
ارکان مهم حوزه فعالیت شرکت های تولید مرغ 100 درصد در اختیار دولت است. 75 درصد هزینه هر کیلوگرم گوشت مرغ مربوط به خوراک است که عمدتاً از کنجاله سویا و ذرت تشکیل شده و این اقلام از کشورهای دیگر وارد می شود.
در گذشته ارز ترجیحی برای واردات تخصیص می یافت، اما در ابتدای دولت جدید این راهکار در روند «جراحی اقتصادی» دولت حذف شد.
75 درصد کل قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ مربوط به خوراک است که عمدتاً از سویا و آرد ذرت تشکیل شده است و این اقلام از کشورهای دیگر وارد می شود و مشکل مبادله ای دارد.
قیمت ارز در بازار آزاد قبل از آزادسازی بین 25 تا 27 هزار تومان بود اما پس از گذشت چندین ماه دوباره نرخ ارز تغییر کرد و دوباره همان فاصله بین قیمت ارز ترجیحی و ارز بازار آزاد ایجاد شد.
در حال حاضر ارز ترجیحی ارائه شده از سوی دولت برای واردات این کالاها به معضلی برای تولیدکنندگان تبدیل شده است.
تفاوت فاحش قیمت ارز عرضه شده در بازار با ارز ترجیحی بر بخش های مختلف زنجیره تولید مرغ تاثیر چرخشی دارد.
از سوی دیگر، بسته به ارزی که شرکت‌های تولیدکننده دریافت می‌کنند، سازمان‌های نظارتی و امنیتی در بخش‌های تولیدی مختلف حضور دارند. بسیاری از تولیدکنندگان با مسائل تنبیهی و باورهای نادرست مواجه شده و متهم به سوء استفاده از ارز تخصیصی شده اند. بنابراین بخش‌های مختلف صنعت طیور دائماً درگیر مجازات‌ها و عدالت هستند.
* تولیدکننده با قیمت تکلیفی با چه چالش هایی مواجه بوده است؟
دولت قیمت مرغ را بر اساس ارز ترجیحی تعیین و تصویب می کند و در این راستا سامانه هایی مانند «ستکاوا» راه اندازی کرده است که فروش مرغ باید در این سامانه انجام شود. اما مرغدارانی که با مشکل کمبود کنجاله سویا و گرانی مرغ یک روزه مواجه هستند، نمی توانند گوشت مرغ را با قیمت مصوب عرضه کرده و به صورت رایگان به فروش برسانند. در نهایت کشتارگاه مجبور می شود مرغ را به قیمت آزاد بفروشد که گاهی 10 تا 20 درصد بالاتر از قیمت مصوب است.
این تفاوت ها باعث ایجاد مشکلاتی می شود که گلوگاه تولید است و تولیدکنندگان برای جبران این چالش ها حجم تولید را کاهش داده و منجر به قطع ارتباط با مشتریان، کمبود محصول در بازار و افزایش قیمت می شود. در واقع قیمت گذاری کنترل شده مانعی برای پایداری تولیدکننده است.
در چندین سامانه طراحی شده برای صنعت مانند «ستکاوا» به جای تسهیل، مستندسازی برای ارائه مجازات به تولیدکنندگان انجام می شود و اکثر تولیدکنندگان در مسائل مربوط به این سامانه ها مشارکت می کنند.
در چندین سامانه طراحی شده برای صنعت مانند «ستکاوا» به جای تسهیل، مستندسازی برای تحریم تولیدکنندگان انجام می شود و اغلب سازندگان درگیر مسائل مربوط به این سامانه ها هستند.
تمامی زنجیره‌های تولید گوشت مرغ و کشتارگاه‌ها دارای پرونده‌های تحریمی هستند که نشان می‌دهد قوانین کافی در این بخش وجود ندارد زیرا باعث اشتباه همه شده است. امیدواریم با نظارت های لازم سیستم های مانع تولید حذف یا اصلاح شوند. اگر قیمت گذاری اجباری حذف شود، قطعا تولید تعادل بین عرضه و تقاضا را به همراه خواهد داشت.
* دیگر مشکلات صنعت طیور در استان چیست؟
صنعت طیور از نظر سخت افزاری در وضعیت نسبتا خوبی قرار دارد. ذخایر استراتژیک نهاده های وارداتی کشور باید به اندازه ای باشد که تولیدکننده بتواند به راحتی جوجه کشی و تولید کند. علاوه بر این، سرمایه در گردش باید به سمت تولید هدایت شود. در صورت رفع این مشکلات به اهداف صادراتی برنامه ریزی شده خود خواهیم رسید.
صادرات سوپاپ اطمینان صنعت طیور است زیرا زمانی که تعادل بین عرضه و تقاضا به هم بخورد می توان این تعادل را از طریق بازارهای صادراتی برقرار کرد.
اگر یارانه دولتی با ارز ترجیحی در جای دیگری تخصیص یابد، مشکل کسری بودجه حل می شود زیرا این یارانه تاثیری بر قیمت نهایی نخواهد داشت و مصرف کننده همچنان مرغ را با قیمت بالا خریداری می کند.
واردات و صادرات آزاد باشد و یارانه برای صادرکنندگان در نظر گرفته شود. در این صورت بدون دخالت دولت، عرضه و تقاضا در بازار متعادل می شود و صادرات توسعه می یابد که قطعا افزایش تولید و اشتغال زایی را در پی خواهد داشت.
