تخمه آفتابگردان یکی از آجیل ها است و در گروه حبوبات و آجیل هرم راهنمای غذایی ایران قرار می گیرد. مغز انواع دانه ها حاوی مواد مغذی مختلفی مانند پروتئین، چربی، کربوهیدرات، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، منیزیم، مس، روی، منگنز، کروم و آهن و برخی ویتامین ها مانند گروه B، ویتامین A و ویتامین E است. . علاوه بر این، این دانه دارای مقادیر قابل توجهی فیبر و چربی های امگا 3 است.
با توجه به ترکیبات موجود در دانه ها مصرف سالم و خام آن در حد اعتدال (حدود یک سوم لیوان در روز) مناسب است و مشکل خاصی برای سلامتی ایجاد نمی کند. اما باید به دو نکته بسیار مهم مصرف زیاد دانه و مصرف تخمه شور و بوداده توجه کنیم.
متأسفانه، از آنجایی که دانه ها عمدتاً برای سرگرمی و سرگرمی استفاده می شوند، مردم عموماً به میزان استفاده و استفاده بیش از حد از آنها توجه نمی کنند.
لازم به ذکر است که 100 گرم تخمه آفتابگردان حاوی 580 کالری انرژی است و در صورت زیاده روی به دلیل کالری زیاد باعث اضافه وزن و چاقی می شود. امروزه شیوع اضافه وزن و چاقی در جامعه بسیار بالاست و این معضل یکی از معضلات بهداشتی جامعه محسوب می شود.
از طرفی بیشتر اوقات از دانه ها به صورت نمکی استفاده می شود. تخمه های آفتابگردان به طور طبیعی سدیم کمی دارند، اما در فرآیند تفت دادن و نمک زدن، دانه ها حاوی مقادیر زیادی نمک هستند و مصرف زیاد آن می تواند باعث افزایش فشار خون و خطر سکته مغزی، بیماری های قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده و بیماری های کلیوی شود.
در این میان فشار خون بالا در جامعه امروزی بسیار شایع است. بنابراین در مصرف انواع دانه ها باید دقت شود. زیرا مصرف زیاد آن به دلیل داشتن چربی و کالری بالا باعث اضافه وزن و چاقی می شود.
استفاده از دماهای بالا در هنگام بو دادن می تواند باعث کاهش مواد مغذی دانه و از بین بردن ویتامین های ناپایدار در برابر حرارت و ایجاد تغییرات نامطلوب (تبدیل روغن مفید به نامطلوب) در چربی دانه شود.
بر اساس اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، باید به عدم انتخاب ارقام بی کیفیت و ناسالم برای تفت دادن و شور کردن تخم مرغ توجه کرد زیرا این مشکل می تواند تهدیدی بالقوه برای سلامتی باشد.
با توجه به ترکیب دانه ها، مصرف سالم و خام به مقدار متوسط (تقریباً یک سوم لیوان در روز) توصیه می شود و مشکل خاصی برای سلامتی ایجاد نمی کند، اما باید در نظر داشت که اولا همه، مصرف زیاد نمک مطلوب نیست و باعث چاقی و اضافه وزن می شود و ثانیاً مصرف نمک توصیه نمی شود. زیرا می تواند فشار خون را افزایش دهد و خطر سکته مغزی، بیماری قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده و بیماری کلیوی را افزایش دهد.
