اعلامیه 47 کشور یک اعلامیه سیاسی بود یعنی این 47 کشور نقض قطعنامه 2231 را مطرح کردند.
بر اساس این قطعنامه 6 مهر، عملا دیگر تحریمی تحت عنوان تحریم موشک ها و محصولات متعارف ایران وجود ندارد و معنای آن این است که ایران می تواند سلاح های متعارف و قطعات مربوط به آن را خریداری، بفروشد، صادر و وارد کند. می توان گفت این یکی از مهمترین دستاوردهای برجام است، اما اتفاقی که افتاد این بود که کشورهای عضو اتحادیه اروپا موضوع قطعنامه 2231 را به جنگ اوکراین، بحث پهپادها و امکان فروش مطرح کردند. موشکهای بالستیک ایران به روسیه، بنابراین میخواستند تحریمهای ایران را تمدید کنند و مدعی شدند که برای اولین بار بر خلاف برجام عمل کردهاند. تصور می شود که کشورهای اروپایی وقتی می خواهند کاری منفی انجام دهند، این کار را با زور انجام می دهند، اما قدرت لازم برای کارهای مثبت را ندارند. به خصوص وقتی طرف شما ایالات متحده باشد. همانطور که دیدیم، آنها نتوانستند نوار آب اینستکس را فعال کنند. حال این سوال پیش می آید که در عمل چه اتفاقی می افتد؟ باید اذعان داشت که در عمل شاهد بودیم که موضوع از نظر حقوقی به کلی از بین رفت و دبیر شورای امنیت سازمان ملل متحد طی نامه ای رسمی به همه اعضا اعلام کرد که بند غروب عملاً منقضی شده است. به عبارت دیگر کشورهای جهان موظف به تحریم تسلیحات ایران نیستند. دلیلش هم این است که هر لحظه قطعنامه صادر می شود، زیرا در قالب فصل هفتم و جاری، همه کشورها موظفند هر سه ماه یک بار گزارش اجرای قطعنامه را به دبیرخانه شورای امنیت ارائه کنند. یعنی باید به شورای امنیت اعلام میکردند که این بخش از تحریمها یعنی تحریمهای تسلیحاتی ایران را چگونه اجرا کردهاند و اگر مشکلی در سیاست یا سامانههای موشکی متعارفشان وجود داشت، گزارش میدادند. . با این حال، از 27 اکتبر، کشورهای سراسر جهان دیگر ملزم به ارائه چنین گزارشی نیستند. البته به جز 47 کشور دنیا که اکثرا اروپایی و آمریکایی هستند و کشورهای مرتبط با این حوزه مثل نیوزلند و استرالیا و … که اعلام کردند این بند را اجرا نمی کنیم. ادعای آنها این است که خود ایران به این موضوع پایبند نبوده و قرار نبود ایران به مدت 8 سال به فعالیت های مرتبط با موضوع هسته ای در حوزه موشکی ادامه دهد که البته گفتند دیگر این بهانه نیست. در مجموع می توان این موضوع را یک دستاورد دانست. ایران می تواند از این دستاورد در دو حوزه اول استفاده کند. واردات فناوری برتر موشکی به ویژه روسیه که اکنون به دلایل سیاسی این کار را انجام می دهد و ثانیاً می توان از این موضوع به عنوان صادرات استفاده کرد و ایران به کشور صادرکننده تجهیزات متعارف به ویژه موشک تبدیل شود. زیرا کشورهای کوچک و متوسط دنیا جزو این 47 کشور نیستند و اتفاقاً برای خرید سلاح از همین 47 کشور، آمریکا و متحدان غربی مشکل جدی دارند. ایران که به ویژه در زمینه موشکی پیشرفته به حساب می آید، می تواند بازار تسلیحاتی قابل توجهی برای خود ایجاد کند که مهمتر از آن به تشکیل تعدادی دوستان استراتژیک برای ایران می انجامد.
*حشمت…فلاحت پیشه
تحلیلگر مسائل بین المللی.