قوانین ممنوعیت پیامک تبلیغاتی

بر این اساس مشترکانی که بدون رضایت پیامک انبوه دریافت می کنند می توانند با سامانه ثبت و پاسخگویی رگولاتوری به شکایات مراجعه و شکایت خود را ثبت کنند. معاون امور فناوری اطلاعات رگولاتوری پست، ارتباطات و رگولاتوری قول داده است که این سازمان حداکثر ظرف 24 ساعت به شکایات رسیدگی و نتیجه را اعلام و در صورت تکرار تخلف، پرونده به کمیته تخلفات نظارتی و متخلفان ارجاع خواهد شد. طبق ضوابط برخورد خواهد شد. اگرچه این اقدام هنوز اجرایی نشده است، اما مردم خاطره چندان خوبی از اقدامات مشابه قبلی ندارند و اکنون کارشناسان نیز چندان به موفقیت این اقدام جدید خوشبین نیستند. به گفته فعالان حوزه فناوری، تنها با وضع قوانین قوی، کنترل دقیق نظارتی و جریمه های کافی و به موقع می توان اقدامات بازدارنده در این زمینه انجام داد.

راه حل های ناکارآمد گذشته

تداوم نارضایتی کاربران باعث شد معاونت امور رگولاتوری ارتباطات اوایل هفته جاری اعلام کند که سازمان رگولاتوری اپراتورهای تلفن همراه را ملزم به اخذ رضایت و درخواست از مشترکان برای ارسال پیامک می کند. به گزارش روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، مجید حقی با اشاره به اینکه در برخی موارد برخی افراد به منظور سودجویی از اطلاعات مشترکان برای ارسال پیامک انبوه استفاده می کنند، گفت: برای رفع این مشکل اپراتورهای تلفن همراه باید هرگونه ارسال پیامک بدون ارسال پیامک را انجام دهند. درخواست و رضایت متقابل، بلافاصله با متخلفان برخورد کرده و به رگولاتوری شماره مورد نظر را برای توقف ارسال پیامک اطلاع دهید.به گفته وی، مشترکینی که بدون رضایت آنها پیامک انبوه ارسال می شود می توانند به سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات رگولاتوری مراجعه و ثبت نام کنند. شکایت معاونت نظارت بر امور پست، ارتباطات و فناوری اطلاعات وعده داده است که این سازمان حداکثر ظرف مدت 24 ساعت به شکایات رسیدگی و نتیجه را اعلام خواهد کرد البته پیش از این کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مصوبه 270 را تصویب کرده بود. قوانینی که ارائه خدمات محتوای پیامکی را تنظیم می کند و اپراتورها را مطلع کرده بود. بر اساس این مصوبه، اپراتورها موظف بودند علاوه بر احراز هویت حضوری مشترکین با استفاده از کارت ملی و شناسه عکس، از صحت فرآیند احراز هویت برای فروش سیم‌کارت دوم و بیشتر، از رمز عبور زمان (OTP) برای استفاده با این مصوبه انتظار می رفت با اجرای فرآیند احراز هویت از ارسال پیامک تبلیغاتی با سیم کارت اشخاص حقیقی جلوگیری شود.

همچنین، فرستندگان پیامک اعلان‌های شماره‌های سرویس موظف بودند کلمه لغو ۱۱ را در انتهای پیامک خود قید کنند تا مشترکان بتوانند با ارسال شماره ۱۱ به شماره‌ای که از آن پیامک دریافت کرده‌اند، ادامه دریافت پیامک را لغو کنند. و دوباره درخواست عضویت کنید و پیامک اطلاع رسانی سرویس را دریافت کنید، در صورت تمایل شماره 12 را به همین شماره ارسال کنید. اما برخی این مصوبه را دور می زنند و با روش های مختلف از لغو پیامک تبلیغاتی جلوگیری می کنند.

اما راهکار جدیدی برای جلوگیری از دریافت پیامک تبلیغاتی اندیشیده و ارائه نشده است. به این ترتیب ارسال پیامک به *800# تنها راه فرار کاربران از بهمن پیامک های تبلیغاتی است. به گزارش روابط عمومی اپراتور همراه اول، امیر کیهان در گفت و گو با خبرنگار دنیای اختاز درباره روند لغو پیامک های تبلیغاتی در این اپراتور گفت: کاربرانی که تمایلی به دریافت پیامک های تبلیغاتی و اطلاع رسانی ندارند، می توانند در اپلیکیشن های مرتبط این کار را انجام دهند. به اپراتورهایی مانند My Mobile یا از طریق کد 800 یا تماس با شماره تلفن 9990 مرکز تماس اپراتور برای لغو دریافت این پیامک ها، هنوز مشخص نیست که آیا قصد رگولاتوری این است که روند گذشته را با قدرت بیشتری انجام دهد یا خیر. پیشنهاد جدیدی ارائه شده است. فرآیندی به گونه ای که پیامک های تبلیغاتی برای کاربران ارسال نشود و فقط کاربرانی که می خواهند این پیامک ها را دریافت کنند باید آن را در برنامه فعال کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا روش‌های فعلی لغو پیامک تبلیغاتی توانسته رضایت کاربران را جلب کند یا خیر، به توضیح روش‌های مختلف برای این کار پرداخته است و می‌گوید: «همیشه به هر دلیلی این امکان وجود دارد که کاربران بتوانند آن‌ها را غیرفعال کنند. اگر این کار را انجام دهند. این پیامک ها را دریافت نکنید اما پیگیری کنید و برای مشکل آنها تیکت ثبت کنید، ما پاسخگو خواهیم بود، در حال حاضر سه درگاه برای غیرفعال کردن پیامک های تبلیغاتی وجود دارد، اگر هر یک از این درگاه ها نتوانند مشکل کاربر را حل کنند، می توانید از پورتال دیگری اقدام کنید. به طور کلی ساده ترین راه برای لغو دریافت این پیامک ها *800# است.

روابط عمومی رایتل در پاسخ به این سوال که اپراتور چه برنامه ای را برای لغو دریافت پیامک های تبلیغاتی دنبال خواهد کرد، به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: شرکت خدمات ارتباطی رایتل تمامی مصوبات و تذکرات صداوسیما را به طور شفاف و دقیق رعایت می کند. سازمان تنظیم مقررات آن را جاری می داند و خود را ملزم به رعایت کلیه قوانین بالاتر و پاسخگویی به موقع به نهادهای نظارتی می داند و در این زمینه قطعا راهکارهای ارتباطی جدید و بدیع را اتخاذ خواهد کرد.

اپراتور دوم نیز ظاهرا راه حل مشابهی را ارائه می دهد که اخیراً مدیرعامل ایرانسل در مراسم هفدهمین سالگرد این اپراتور به آن اشاره کرده است. به این ترتیب مشترکان ایرانسل نیز می توانند با ارسال پیامک به شماره ۸۰۰* (ستاره ۸۰۰ مربع) درخواست لغو این پیامک ها را ارسال کنند تا از شر پیامک های تبلیغاتی خلاص شوند. بیژن عباسی آرند نیز در این مراسم تاکید کرد: برخی سازمان ها به درستی از امکان پیامک تبلیغاتی استفاده می کنند اما برخی دیگر از این ابزار به درستی استفاده نمی کنند. با وجود تمام پیگیری های خبرنگار «دنیای اقتصاد» از روابط عمومی ایرانسل برای کسب جزئیات بیشتر از اقدامات این اپراتور برای جلب رضایت کاربران از روند لغو پیامک های دریافتی، بدون پاسخ ماند.

اگرچه اخبار اعلام شده از سوی معاونت نظارت بر ارتباطات مبنی بر اقدام جدی و موثر این نهاد ناظر در روند لغو پیامک های تبلیغاتی و خواستار تمکین اپراتورها امیدوارکننده بود، اما هنوز جزئیات بیشتری منتشر نشده و تلاش ها در حال انجام است. . به گزارش خبرنگار «دانیا اکوتام» «برای اطلاع بیشتر به دلیل عدم پاسخگویی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به ثمر نرسیده است.

نیاز به تنظیم کننده

مشکلات و چالش های تبلیغات پیامکی به قدری گسترده و پیچیده است که سیستم های فعلی در عمل راه به جایی نبرده اند و به گفته کارشناسان، حل این مشکل نیازمند نظارت بالاتر و دخالت نهادهای نظارتی است. حامد بیدی، فعال اینترنتی و مدیرعامل پلتفرم کارزار در گفتگو با خبرنگار «دنیای اختاز» درباره روند جدید لغو پیامک های تبلیغاتی گفت: بیش از آنکه سازوکارهای مربوط به اطلاع رسانی پیامک های مزاحم تبلیغاتی مشکل ساز باشد، سیستم ردیابی ارتباطات نیازمند است. اصلاح شود؛ زیرا با تمام راهکارهایی که در اختیار کاربران قرار گرفته، همچنان این پیامک ها را دریافت می کنند.ظاهرا ضمانت هایی که اپراتور مورد نظر باید از شرکت های تبلیغاتی بگیرد چندان جدی و قابل اجرا نیست.این تصمیمات عمدتا متوقف خواهد شد. تبلیغ کنندگان کوچک و خرد

وی ادامه داد: از سوی دیگر باید این نکته را در نظر گرفت که خود اپراتورها بزرگترین اسپمرها هستند، در حال حاضر اپراتورهای ایرانسل و همراه اول به روش های مختلف پیامک های تبلیغاتی را برای کاربران ارسال می کنند و هیچ راهی برای لغو آن وجود ندارد. عبارت «لغو ۱۱» که در انتهای پیامک های تبلیغاتی موجود است، در پیامک تبلیغاتی خود اپراتورها یافت نمی شود؛ مثلاً همراه اول تبلیغ کمپین روبیکا را برای کاربران ارسال می کند یا ایرانسل برای کاربران خود ارسال می کند. بسیاری از پیشنهادات و تخفیف ها. “این یک مشکل ساختاری سطح بالا است، نه یک مشکل فرآیندی.”

بیدی با بیان اینکه قانونگذار باید جریمه را به عنوان بازدارنده تعریف کند، ادامه داد: باید نظارت دقیق تری در سطح تایید اطلاعات فرستنده ها وجود داشته باشد، هیچ قانونی کلی وجود ندارد که به شدت اسپم را ممنوع کرده و آن را مجازات کند، به طور کلی هرزنامه متفاوت است. فرم‌ها و فقط پیامک نیستند، همه این اسپم‌ها از تماس‌های تلفنی گرفته تا اشکال مختلف باعث ناراحتی کاربران شده است. «در این زمینه قانونی وجود ندارد و باید قانون قبلی وجود داشته باشد که به عنوان بازدارنده جریمه تعیین کند».

کارشناسان معتقدند چالش تبلیغات پیامکی به دلیل ضعف مقررات است. محمدجعفر ناناکار، حقوقدان در تشریح چالش های حقوقی این حادثه به «دنیای اکونومیست» گفت: چالش ارسال پیامک انبوه به شماره موبایل کاربران مربوط به ضعف و مقررات قانونی است، کارت ها دو نوع هستند، سیم کارت در دنیا سیم کارت های اعتباری و سیم کارت های دائمی وقتی کاربر سیم کارت دائمی خریداری می کند نباید پیامک تبلیغاتی روی آن دریافت کند به طور کلی کلیه خدمات مالی، بانکی و قضایی بر روی سیم کارت های دائمی تعریف شده است، بله اگر کاربر برای عضویت در باشگاه مشتریان شرکت یا مجموعه ای خاص و یا دریافت پیامک تبلیغاتی و آموزنده باید تمایل خود را به شرکت خدمات رسانی اعلام کند یا از طریق ایمیل یا با پرکردن فرم درخواست اطلاع رسانی کند، اما برعکس برای سیم کارت های اعتباری صادق است. خدمات مالی، بانکی و قضایی با سیم کارت های اعتباری ارائه نمی شود. از طرفی از آنجایی که این سیم کارت ها قابلیت ارائه تبلیغات را دارند، بابت دریافت این تبلیغات از حساب شما شارژ می شود. به عنوان مثال به ازای هر تبلیغی که کاربر روی خط اعتباری خود دریافت می کند، 100 یا 50 تومان به حساب وی واریز می شود. زیرا این کاربر مخاطب خوبی برای دریافت پیامک است و اپراتور می تواند به تبلیغ کننده نشان دهد که تعداد زیادی از کاربران پیام خود را دریافت کرده اند. در واقع اپراتورها بخشی از پولی را که از تبلیغ کننده دریافت می کنند به کاربرانی که آن پیام را می بینند می دهند.

این وکیل دادگستری درباره روند درخواست ابطال پیامک تبلیغاتی می گوید: بر اساس سیستم قانونی موجود، در صورتی که ارسال پیامک تبلیغاتی توسط اپراتورها برای کاربران مشکل ایجاد کند، طبق ماده 78 قانون تجارت الکترونیک، امکان پذیر است. برای شکایت وقتی کاربر بدون رضایت پیامی دریافت می کند و این موضوع باعث آسیب می شود – مثلا وقت کاربر را می گیرد یا باعث حجم گوشی موبایل می شود – باید این خسارت جبران شود و فرقی نمی کند. اعم از اینکه ارسال کننده پیامک در بخش دولتی باشد یا خصوصی قانونگذار اعلام کرده است که هم بخش خصوصی و هم بخش دولتی در صورت تخلف یا ضعف سیستمی باید خسارت وارده را جبران کنند علاوه بر ماده 78 ماده یک و دو قانون مسئولیت مدنی مقرر می دارد که در صورت وقوع خسارت معنوی یا مادی، عامل آن خسارت باید جبران کند، اما این موضوع منوط به اعلام جرم توسط کاربر در دادگاه قضایی است. اگر پیامک های تبلیغاتی شاکیان زیادی داشته باشد، دادستان می تواند شکایت رسمی و مطالبه غرامت از اپراتورها داشته باشد.»

در سال‌های اخیر پیامک‌های تبلیغاتی بیش از آنکه جنبه اطلاع‌رسانی داشته باشد برای کاربران آزاردهنده است و کاربران ناراضی با وجود سامانه‌ها و راهکارهای ارائه‌شده همچنان با این پیامک‌ها درگیر هستند، هرچند اعلام شده است که مشترکینی که برای آنها پیامک ارسال می‌شود انبوه است. بدون رضایت آنها ممکن است به سامانه ثبت و پاسخگویی به شکایات رگولاتوری متوسل شوند و شکایت خود را ثبت کنند، اما به نظر نمی رسد این روش چندان موثر واقع شده باشد و به گفته فعالان حوزه ارتباطات، رگولاتوری باید با جدیت بیشتر و با قوانین به این موضوع برخورد کند. نظارت دقیق تر و دقیق تر برای جلوگیری از ضایع شدن حقوق کاربر.