بازار؛ گروه آب و انرژی: آرش نجفی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی و رییس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی در گفتگو با بازار در خصوص اختصاص سهمیه بنزین به افراد گفت: یکی از بزرگترین مشکلات در تصمیم گیری های اقتصادی این است که می خواهیم تمامی مشکلات اقتصادی خود را با سهمیه بندی یا افزایش قیمت اصلاح کنیم.
او ادامه داد: طی یک بازه زمانی ۳ ماهه قیمت بنزین به قیمت واقعی نزدیک شده و در مقطعی به حدود ۳۳ سنت رسید. اما کمی بعد به دلیل اثرات تورمی رشد قیمت بنزین، این فاصله بیشتر شده و دوباره بهای بنزین به حدود ۱۴ سنت سقوط کرد. البته امروز این فاصله قیمتی امروز خیلی بیشتر شده است.
به گفته رییس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی، برای هر گونه تغییر قیمت بنزین باید چند رویکرد را به طور همزمان با هم در نظر داشته باشیم. نخست اینکه آیا شده مکانیزم های لازم را برای کاهش مصرف بنزین در کشور فراهم شده است.؟ پاسخ به این سوال منفی است.
نجفی با بیان اینکه در ساختار خودروسازی و ساختارهای مدیریتی ترددی کشور سرمایه گذاری مناسب انجام نشده است، ادامه داد: هر وقت صحبت از سرمایه گذاری در این بخش ها می شود، می گویند منابع مالی کافی وجود ندارد. این در حالی است که هر روز میلیاردها میلیارد تومان سرمایه کشور را در قالب یارانه بنزین و انرژی مصرف می کنیم.
رییس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی افزود: به هرحال ما به علت پر مصرفی کمبود بنزین داریم و باید آن را حل و فصل کنیم برای حل این موضوع چند رویکرد حائز اهمیت است یکی اینکه برنامه ریزی استراتژیک داشته باشیم که با چه راه‌حل هایی باید کاهش مصرف را در کشور رقم بزنیم یکی از موضوعات این است که ما باید خودرو سازان داخلی را مجبور کنیم هیچ خودرویی با مصرف بنزین بیش از ۶ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر تولید نکنند، اجازه دهیم خودروهای با تکنولوژی نوین وارد کشور شود، فضای رقابتی در کشور ایجاد و نرخ خودرو را به گونه ای مناسب سازی کنیم که جامعه رغبت کند خودروی خود را تعویض کرده و خودروهای فرسوده را نیز هرچه سریع تر اسقاط کنیم، در کنار این فرایند باید میزان تردد مردم را برای انجام امور کاهش دهیم.
به باور این کارشناس انرژی، برای اصلاح قیمت یا سهمیه بندی بنزین باید زیرساخت های دیگر را فراهم کنیم. اگر این زیرساخت ها فراهم شدمی توانیم تصمیمات و تغییراتی را در این حوزه داشته باشیم. در غیر این صورت با توجه به حساسیت بالایی که قیمت سوخت در ایران دارد، این کار شدنی است.
در تغییر قیمت سوخت شاهد پدیده پروانه ای و رشد حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی تورم هستیم. بنابر این ابتدا باید نسبت به تغییرات قیمت سوخت در جامعه حساسیت زدایی کرده و پیش از هر تغییری درباره تاثیرات هر تصمیمی بررسی دقیقی صورت گیرد. بخش هایی که ممکن است با تغییر قیمت بنزین دچار سونامی قیمت ها شوند را احصا کرده و برای کنترل این بازارها برنامه ریزی مناسبی صورت گیرد
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت: در تغییر قیمت سوخت شاهد پدیده پروانه ای و رشد حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی تورم هستیم. بنابر این ابتدا باید نسبت به تغییرات قیمت سوخت در جامعه حساسیت زدایی کرده و پیش از هر تغییری درباره تاثیرات هر تصمیمی بررسی دقیقی صورت گیرد. به دنبال آن بخش هایی که ممکن است با تغییر قیمت بنزین دچار سونامی قیمت ها شوند را احصا کرده و برای کنترل این بازارها برنامه ریزی مناسبی صورت گیرد. در غیر این صورت مساله بنزین در کشور هیچ گاه حل نخواهد شد.
نجفی ادامه داد: اگر امروز قیمت بخواهیم بنزین را به هر عددی افزایش یابد تاثیرات افزایش قیمت آن در لایه های مختلف در یک پدیده هم رفت چند جانبه نرخ تورم را تشدید برده و قیمت دلار را افزایش داده و دوباره بعد از مدتی قیمت بنزین نسبت به قیمت منطقه کاهش پیدا خواهد کرد.
در طول ۴۰ سال ۳ هزار بار قیمت بنزین را افزایش دادیم اما اثری نداشت
رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی اتاق بازرگانی اظهار داشت: اگر امروز حتی قیمت بنزین را به ۱۵ هزار تومان یعنی حدود ۳۰ سنت هم افزایش دهیم بازهم بعد از مدتی به دلیل اثرات تورمی شاهد افزایش قیمت دلار در کشور خواهیم بود. به دنبال آن دوباره فاصله بین قیمت بنزین در ایران و فوب خلیج فارس بیشتر می شود. در طول ۴۰ سال گذشته بیش از ۳ هزار بار قیمت بنزین را در کشور افزایش دادیم اما هیچ گاه این تغییرات قیمت کارآمد نبوده است.
او همچنین در پاسخ به این سوال که چطور می توان حساسیت زدایی نسبت به بنزین ایجاد کرد و گفت: وابستگی حمل و نقل به بنزین کاهش دهیم. از طرفی بین وابستگی اقتصادی جامعه و حمل و نقل باید تناسب ایجاد شود. اگر معابر اصلاح شود و ساختارهای حمل و نقل جاده ای را اصلاح کرده و زمینه را برای تولید و ورود خودروهای برقی فراهم کنیم اثرات موثرتری را در زمینه کاهش مصرف سوخت شاهد خواهیم بود.
به جای تخصیص سهمیه بنزین به افراد بهتر است که به ازای هر نفر ۷۰۰ هزار تومان یارانه در کارت سبز آنها شارژ کنیم تا همه صورت حساب های انرژی خود را با آن پرداخت کند. در این حالت در صورت صرفه جویی می توانند رقم صرفه جویی شده را به افرادی که مصرف بالایی دارند اختصاص دهند. البته این کارت ها نباید قابلیت نقد شوندگی داشته باشند
اختصاص ۷۰۰ هزار تومان یارانه به جای سهمیه بنزین
نجفی با بیان اینکه به دولت توصیه می کنم که در این فضای اقتصادی وارد ریسک تغییر قیمت سوخت شود، اظهار داشت: به جای تخصیص سهمیه بنزین به افراد بهتر است که به ازای هر نفر ۷۰۰ هزار تومان یارانه در کارت سبز آنها شارژ کنیم. افراد و خانوارها می توانند با یارانه کارت سبز خود همه صورت حساب های انرژی خود را با آن پرداخت کند. در این حالت در صورت صرفه جویی می توانیم رقم صرفه جویی شده را به افرادی که مصرف بالایی دارند اختصاص دهند. البته این کارت ها نباید قابلیت نقد شوندگی داشته باشند. در واقع با این کار افزایش نقدینگی در جامعه ایجاد نکرده یا کار دلالی هم انجام نداده و گردش نقدینگی در جامعه را بالا نبرده ایم. این در حالی است که اگر قرار باشد به هر فرد بنزین اختصاص داده شود، شاهد رواج معاملات کثیف روی بنزین در بازار خواهیم بود.
او با بیان اینکه برنامه ششم هیچگاه عملیاتی نشده و تنها ۳۰ درصد اهداف محقق شده است. در برنامه هفتم به بهینه سازی مصرف انرژی کمی توجه شده اما از آنجایی که نظرات بخش خصوصی در آن لحاظ نشده است، بعید می دانم که توفیق چندانی در آن حاصل شود.
