دکتر منصور براتی در نشست علمی با عنوان بررسی کارنامه طالبان در مبارزه با مواد مخدر و با اشاره به روی کار آمدن دولت طالبان، گفت: بیش از یک سال از بازگشت طالبان به قدرت میگذرد و در همان آغاز حضور طالبان به قدرت مطالب زیادی درباره اینکه مجددا قصد داریم با کشت و تولید مواد مخدر مبارزه جدی کنیم مطرح و در همان ماههای اول حکمی هم صادر شد.
وی ادامه داد: اما سوالاتی از همان ابتدا مطرح شد زیرا باید به هر ادعایی با دیده تردید نگاه کرد و سیاستگذاران باید در ایران به این موضوع فکر کنند که آیا طالبان این اقدام را عملی میکند و اگر انجام دهند این اقدام چه تاثیری بر کشور ما خواهد گذاشت؟ آیا اساسا طالبان توانایی انجام این کار را دارد یا خیر؟ این تغییر قدرت چه تاثیری در روندهای مخدر و الگوهای مصرف خواهد گذاشت؟ آیا ادعای کم شدن کشت و تولید تریاک با جایگزینی ماده دیگری همراه بوده است و آیا مواد صنعتی جایگزین مواد سنتی خواهد شد یا خیر؟.
معاون پژوهشی موسسه کادراس افزود: از زمانی که طالبان به قدرت برگشت ایران چند نکته را مبنا قرار داد و کنترل تولید و قاچاق مواد مخدر به عنوان یکی از شروط مطرح شد.
براتی با اشاره به فرمانی که در بازگشت طالبان به قدرت تحت عنوان ممنوعیت کشت خشخاش و چرس و تولید مواد مخدر در افغانستان صادر شد، تصریح کرد: بار دیگر در سال ۱۹۹۶ که طالبان به قدرت رسیده بود ملاعمر نیز حکمی در خصوص ممنوعیت تولید مواد مخدر صادر کرد. در آن زمان انگیزههای طالبان نشان میدهد که ۹۰ درصد کشت و تولید مواد مخدر در سالهای ۱۹۹۹ و ۲۰۰۰ کم شد و این اتفاق در دنیا بیسابقه بود.
براتی خاطرنشان کرد: در ژوئن سال ۲۰۲۲ شاهد بودیم که موسسه انگلیسی الکیس و پس از آن بی بی سی جهانی آماری در مورد کاهش کشت ۸۰ درصدی خشخاش در افغانستان منتشر کردند و این درحالیست که ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کرد آمار کشت بالاست و آمار منتشر شده باید راستی آزمایی شود.
وی با استناد به دو گزارش تریاک افغانستان که سالانه توسط unodc منتشر میشود و همچنین گزارش جهانی سازمان ملل بیان کرد: براساس آخرین گزارش کشت خشخاش در افغانستان، کشت خشخاش در افغانستان در سال ۲۰۲۱ از ۵۶ هزار هکتار با ۳۲ درصد افزایش به ۲۳۳ هزار هکتار در سال ۲۰۲۲ رسیده است. با فرمان ممنوعیت کشت تریاک توسط طالبان قیمت تریاک از ۱۱۶ دلار در هر کیلو به ۲۰۳ دلار در سال ۲۰۲۲ افزایش یافت.
به گفته وی، همچنین براساس این گزارش میزان درآمد کشاورزان از فروش تریاک، از ۴۲۵ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ به ۱.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسید که رشد سه برابری را نشان میدهد. در گزارش سال گذشته میزان کشت خشخاش در مناطق جنوب غربی ۷۳ درصد و در استانهای غربی ۱۴ درصدی گزارش شده است.
معاون پژوهشی موسسه کادراس در ادامه به روند قیمت تریاک خشک اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۱۹ به دلیل سطح بالای تولید، همچنان قیمت در آن سال پایین بود اما در نیمه سال ۲۰۲۱ با بازگشت طالبان قیمت آن به بالاتر از ۱۵۰ دلار رسید، پس از آن مجددا کاهش یافت، اما با اعلام ممنوعیت(کشت تریاک) در ماه آوریل ۲۰۲۲ مجددا قیمت به ۲۰۰ دلار و بالاتر افزایش یافت.
براساس اظهارات براتی، سهم بازار غیرقانونی مواد از اقتصاد ملی افغانستان ۲۹ درصد کل ارزش بخش کشاورزی این کشور را تشکیل میدهد. همچنین تراکم کشت خشخاش براساس زمینهای کشاورزی در سال ۲۰۲۲ در همان مناطق جنوبی و جنوب غربی بیشتر بوده است.
معاون پژوهشی موسسه کادراس در ادامه به تغییر الگوی کشت خشخاش اشاره کرد و گفت: در گزارش جدید سازمان ملل سال ۲۰۲۲ نکات جالب توجهی مطرح شده است، میزان تولید جهانی تریاک ۷۸۰۰ تن ثبت شده که در همین سال ۶۲۰۰ تن تریاک (۸۰ درصد) در افغانستان تولید شده است.
وی افزود: پس از افغانستان کشورهای میانمار و مکزیک در رتبههای بعدی تولید تریاک قرار دارند.
براتی با اشاره به اینکه تغییراتی که در افغانستان اتفاق میافتد بر بازار جهانی مواد مخدر تاثیر زیادی خواهد گذاشت، گفت: افغانستان سالهای سال اصلیترین تولیدکننده تریاک، هرویین و مورفین در جهان بوده است. بنابراین سیاستی که طالبان در پیش خواهد گرفت بر بازارهای جهانی به شدت تاثیرگذار خواهد بود.
