لزوم مشخص شدن برنامه دولت چهاردهم برای مسکن؛
در سال های اخیر مسکن به یک معضل بزرگ برای همه تبدیل شده است. آمار این را ثابت می کند. خرید خانه برای مردم به آرزویی تبدیل شده است که ممکن است در طول زندگی به آن نرسند. بر اساس گزارش وزارت راه و شهرسازی، ایرانیان برای خرید خانه باید 48 سال صبر کنند. 48 سال انتظار که نتیجه سیاست های غلط، رکود تولید مسکن و تورم ملکی است. بر اساس گزارش جدید بانک مرکزی از «تحول معاملات بازار املاک تهران در مرداد 1403»، میانگین قیمت یک مترمربع واحد مسکونی معامله شده در تهران 88 میلیون و 500 هزار تومان است. این رقم نسبت به ماه مشابه سال قبل 16.8 درصد رشد داشته است. از سوی دیگر طبق آمارهای رسمی 51 درصد از خانوارهای تهران را اجاره نشین تشکیل می دهند که علاوه بر تحمل تورم 45 درصدی اجاره بها، باید 48 سال نیز برای خرید مسکن صبر کنند. برنامه دولت چهاردهم برای اسکان مستاجران پایتخت چیست؟
جمعیت زنان خانه دار؛ از تازه ازدواج کرده تا طلاق گرفته
آمار متقاضیان نهضت ملی مسکن و به طور کلی مسکن اجتماعی پیام مهمی را منتقل می کند. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های شورای اسلامی، از ۷ میلیون نفر متقاضی مسکن ملی در دولت سیزدهم، ۵ میلیون نفر در بررسی اولیه و یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر در بررسی نهایی واجد شرایط مسکن حمایتی اعلام شدند. . اولین شرط ثبت نام در طرح ملی مسکن این است که متقاضی و افراد تحت تکفل وی از تاریخ 10 فروردین 1383 خانه یا زمینی به نام خود نداشته باشند.
روند ثبت نام در این طرح آمار جدیدی از افراد غیر صاحب خانه را نشان می دهد. بنابراین بیش از 5 میلیون خانوار ملی مسکن در کشور وجود دارد که در 19 سال گذشته موفق به خرید مسکن نشده اند. همچنین به گفته نورزوی، مدیرکل دفتر اقتصادی دولت سیزدهم، تا فروردین ماه امسال 51 درصد از خانوارهای تهرانی مستاجر هستند. همچنین سالانه حدود 500 هزار ازدواج در کشور ثبت می شود که به معنای افزایش تقاضای مسکن در کشور است. جدای از ازدواج، طلاق نیز می تواند تقاضای مسکن را در کشور افزایش دهد. بنابراین، آمار می تواند تأیید کند که درصد قابل توجهی از انباشت تقاضا در بازار املاک و مستغلات وجود دارد.
50 درصد هزینه ها فقط برای مسکن
مسکن بخش مهمی از هزینه های خانوار را تشکیل می دهد. این مشارکت هم برای مالکان و هم برای مستاجران است. اما اقتصاد تورمی شرایط را برای اجاره نشینان پیچیده می کند. گزارش شاخص های کلان اقتصادی مرکز آمار ایران حاکی از آن است که مسکن 38.1 درصد از سبد هزینه خانوارهای ایرانی را به خود اختصاص داده است. این رقم در تهران به 50.8 درصد رسیده است. یک خانواده در تهران بیش از نیمی از درآمد سالانه خود را صرف مسکن می کنند. اگر این خانواده مستاجر باشند، نیمی از درآمد خود را از دست می دهند، بدون اینکه امکان پس انداز برای آنها وجود داشته باشد. گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار املاک از تورم 45 درصدی در تهران و 49 درصدی در کل مناطق شهری کشور خبر می دهد.
مقایسه نسبت مسکن در سبد هزینه خانوارهای ایرانی با استاندارد جهانی؛ این نشان دهنده شکاف قابل توجهی بین قیمت تمام شده ایران و استانداردهای بین المللی است. دفتر سکونتگاه های انسانی سازمان ملل متحد، هبیتات، هزینه ایده آل مسکن را 30 درصد اعلام کرده است، در حالی که این رقم در مناطق شهری ایران 38.1 درصد است. میانگین سهم مسکن در پرتفوی هزینه خانوار کشورهای عضو OECD 23 درصد است. ساکنان کشورهای عضو اتحادیه اروپا 23.9 درصد و خانوارهای کشورهای منطقه یورو 23.6 درصد برای مسکن هزینه می کنند. در نمودار زیر نسبت مسکن در پرتفوی خانوار در کشورهای مختلف با ایران مقایسه شده است.
آنچه آمارها نشان می دهد گرانی مسکن است که شرایط نامناسبی را برای مردم ایجاد می کند. مردم ایران علاوه بر 48 سال انتظار برای خرید مسکن، با تورم 49 درصدی اجاره بها نیز مواجه هستند. از طرفی چون اجاره می دهند; امکان پس انداز ندارند. همانطور که گفته شد در تهران بیش از 50 درصد هزینه های خانوار مربوط به مسکن است. مردم برای پرداخت این هزینه باید از سایر هزینه های خود صرف نظر کنند. در مجموع گرانی مسکن زندگی را برای مردم ایران سخت کرده و قدرت خرید مسکن را از آنها سلب کرده است.
در این شرایط دولت جدید چهاردهم برای حل مشکل مسکن چه برنامه ای دارد؟ آیا با اتخاذ روش صحیح واگذاری زمین به سیاست های غلط دولت های گذشته ادامه می دهید یا از بحران املاک بکاهید؟
