خبرگزاری مهر، گروه استانی – مهدی بخشی سورکی: ساخت مونوریل قم بر روی رودخانه قم در مرداد 1387 با شکست مواجه شد و قول به بهره برداری در سال 1389 داده شد، اما در این سال ها علیرغم صرف 230 میلیارد تومب; تنها چند ستون به عنوان سوغات برای مردم قم باقی ماند و درآمد دیگری برای مردم این شهر به همراه نداشت.
این پروژه ابتدا قرار بود زودتر در تهران اجرا شود، اما شورای اسلامی شهر تهران در آن زمان این طرح را که محمود احمدی‌نژاد شهردار تهران اصرار داشت در آن کارشناس بود، بررسی نکرد و علیرغم اینکه چند ستون از مونوریل را در تهران ساختند. صادقیه به سمت اکباتان. انجام شده بود اما به دلیل تداوم مخالفت ها اجازه ادامه آن داده نشد و 22 ستون نیمه تمام مونوریل تهران در زمان محمدباقر قالیباف برچیده شد که در آن زمان 12 میلیارد تومان هزینه داشت.
اما در آن زمان دولت اصرار داشت که این پروژه در یکی دو شهر کشور اجرا شود و در این راستا با پرداخت کامل هزینه ساخت آن موافقت شده بود، بنابراین قم و کرمانشاه برای اجرای آن انتخاب شدند. . بود؛ ضمن اینکه از همان فرصت، متخصصان این امر نسبت به عدم تخصص و بررسی های لازم در خصوص اجرای این طرح هشدار دادند و تاکید کردند که اجرای آن مستلزم هزینه های هنگفت است. مشکل ترافیک و حمل و نقل شهری قم را حل نمی کند و اساساً مسیر فعلی ساخت مونوریل مسافربری ندارد.
گفتنی است، این پروژه در قم در دو سال اول پیشرفت خوبی داشت، اما ساخت ستون‌های مونوریل در جوار حرم حضرت معصومه (س)س) و تناقضاتی که این امر با احکام ارثی حریم حریم اهل بیت کریمه دارد.به) این موضوع باعث شد این پروژه به بن بست برسد و پس از جلسات متعدد تصمیم بر این شد که طول مونوریل قم از 18 و نیم کیلومتر به 4.7 کیلومتر یعنی از انتهای رودخانه تا میدان شهید مطهری کاهش یابد. انتظار می رود آنها ساخته شوند.
با پایان کار دولت های نهم و دهم و عدم تکمیل این پروژه و با روی کار آمدن دولت یازدهم علاوه بر افزایش هزینه ها و چند برابر شدن قیمت ارز؛ هزینه تکمیل مونوریل قم به بیش از هزار میلیارد تومب رسید و در این شرایط چون این پروژه از ابتدا با نگاه سیاسی آغاز شد، دولت تدبیر و امید اعتقادی به هزینه این پروژه نداشت. و مخالفت منتقدان نیز. ادامه کار به قدری بالا بود که همه این عوامل باعث شد مونوریل قم راه به جایی نبرد و تا به امروز سرنوشت نامعلومی داشته باشد.
موضع دولت سیزدهم در مورد پروژه نیمه راه کار کردن مونوریل
با آغاز به کار دولت سیزدهم و آغاز سفرهای استانی هیات دولت، تعیین تکلیف پروژه های نیمه تمام در استان ها در دستور کار قرار گرفت و اگرچه قرار بود در سفر چهاردهم کمیته ای تشکیل شود. ساعت 00 رئیس جمهور برای بررسی و تعیین تکلیف این پروژه به قم می رود اما تاکنون تصمیم خاصی برای مونوریل قم گرفته و اعلام نشده است.
محسن منصوری معاون اجرایی رئیس جمهور نهم مهرماه امسال برای بررسی پروژه های استانی به قم سفر کرد و در جلسه بررسی وضعیت پروژه مونوریل قم اعلام کرد که باید سرنوشت پروژه مونوریل قم در استان بررسی شود، تقریباً همین نتیجه است. گرفتن و در مرحله بعد پیگیری سراسری داشته باشند.
منصوری به مدیریت شهری قم اشاره کرد و گفت: مدیریت شهری در تکمیل این پروژه نباید عقب نشینی کند و همکاری دولت و شهرداری در اجرای پروژه متروی قم دوجانبه است و تا جایی که به مونوریل مربوط می شود. شهرداری و شورای شهر قم باید پاسخگو باشند و تا زمانی که این امر محقق نشود این پروژه تمام نمی شود.
منصوری موضع دولت در خصوص اختصاص مونوریل قم را اینگونه بیان کرد: رئیس جمهور با تکمیل آن موافق است. اما دولت به تنهایی نمی تواند منابع تکمیل این پروژه شهری را تامین کند و البته او هم گفت که نباید از این طرح عقب نشینی کرد و امیدوار بود شهرداری قم 50 درصد از هزینه های تکمیل مونوریل را تقبل کند.
برای تکمیل مونوریل قم 15 تا 20 میلیارد تن اعتبار لازم است
پس از این سفر بود که مجموعه مدیریت شهری موضع گیری و نسبت به سخنان معاون اجرایی رئیس جمهور واکنش نشان داد و خلاصه آن ها این بود که این پروژه از روز اول به عنوان پروژه ملی و دولتی تعریف شده و وظیفه شهرداری بوده است. برای تامین منابع مالی شما انجام نشده است و امروز برای تکمیل مونوریل قم بین 15 تا 20 میلیارد اعتبار نیاز است، شهرداری نتوانسته این پروژه را تامین کند و نمی توانند دیگر پروژه های عمرانی و خدماتی را برای تکمیل این پروژه متوقف کنند، این در حالی است که بودجه سالانه از شهرداری 8 میلیون توکن است.
مونوریل قم توجیه اقتصادی و فنی دارد
اعضای شورای اسلامی شهر و شهردار قم در ادامه به این نتیجه رسیدند که در صورت تکمیل مونوریل قم، ادامه این پروژه تا پردیسان توجیه اقتصادی و فنی دارد چرا که این منطقه در حال افزایش جمعیت و با ایجاد چندین مورد است. شهرک ها از جمله اجرای طرح های نهضت ملی مسکن، ساکنان این منطقه نیازمند حمل و نقل مستمر به شهر هستند و مونوریل می تواند نقش موثری در حمل و نقل داشته باشد.
انجام مطالعات امکان سنجی. اندازه گیری پروژه مونوریل به پردیسان یکی از جدیدترین تصمیمات گروه مدیریت شهری قم است که مقرر شد در پایان آذرماه نتایج بررسی را به مدیریت شهری تحویل دهد تا پس از بررسی پیشنهادات واصله به کمیته ارزیابی فنی و سرپرست. شورای اسلامی شهر و شرکت مشاور با کمترین قیمت و بالاترین امتیاز فنی.
«امیرخسرو اتومات» کارشناس ارشد شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: از ابتدای اجرای پروژه مونوریل قم اعلام شد که کار تخصصی و کارشناسی روی این پروژه انجام شده است اما این گونه مطالعات انجام شده است. انجام نشده است. تا کنون منتشر شده است.
وی با بیان اینکه پروژه های بزرگ نیازمند طرح مطالعاتی جامع هستند، افزود: اگر برای اجرای پروژه های بزرگ به چنین توافقاتی توجه نشود نه تنها مشکل شهر و نسل های آینده را حل نمی کند، بلکه چالش هایی را نیز به وجود می آورد. نمونه بارز آن مونوریل قم است.
یکی از اعضای هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان ادوار استان قم گفت: از ابتدا بارها نسبت به این موضوع هشدار داده ایم که ساخت مونوریل در این مسیر کنونی چالش ها و آسیب های زیادی را به همراه خواهد داشت و ما نیز این موضوع را مطرح می کنیم. مصاحبه ها و بحث های متعددی در این باره داشته ایم، داشتیم و به این موضوعات اشاره شد، اما متأسفانه به نظرات کارشناسان توجهی نشد و نظرات سیاسی بر نظرات صاحب نظران این حوزه غلبه داشت.
اساسا پروژه مونوریل در اولویت استان قم نبود.
اتومات ادامه داد: این طرح با منظر شهری قم همخوانی ندارد و مسیر در نظر گرفته شده مشکل ترافیک قم را حل نمی کند و اساسا این پروژه در اولویت استان قم نیست و هزینه بالای این پروژه است. صرفه اقتصادی ندارد و در صورت اجرا خواهد بود یک بلیط که قیمت آن 75 هزار تومان برآورد شده، مورد پسند مردم نخواهد بود.
این کارشناس شهرسازی گفت: پس از گذشت نزدیک به 15 سال از آغاز به کار مونوریل قم، تغییر محسوسی در محتوای آن ایجاد نشده و سوالات و بلاتکلیفی های زیادی همچنان پابرجاست و مسئولان دولت های مختلف نتوانسته اند آن را تکمیل کنند. این پروژه نیمه تمام در این سالها تصمیمی تعیین کننده می گیرد.
وی با بیان اینکه این پروژه جلوی چشم همگان است، گفت: علاوه بر مردم قم، سالانه میلیون ها زائر و مسافری که به قم سفر می کنند با دیدن این پروژه شکست خورده این سوال در ذهنشان ایجاد می شود که دلیل آن چه بوده است؟ اقدام و چرا نیمه کار کردن رها شده است که البته این پروژه شکست خورد. این درس بزرگی برای مهندسان، متخصصان و البته مدیران خواهد بود.
این کارشناس شهرسازی گفت: در سال های اخیر جمعیت پردیسان به دلیل اجرای پروژه های مختلف مسکن و ایجاد شهرک های جدید افزایش یافته است که باید جابجایی مردم آغاز شود که در این مورد نیز به نظر می رسد به دلیل بالا بودن آن باشد. هزینه های اجرای مونوریل و هزینه یک بلیط که مردم برای استفاده از آن باید هزینه ای بپردازند، این وسیله نقلیه جوابگوی نیازها نخواهد بود و بهترین گزینه مترو است، بنابراین لازم است خط B مترو در قم فعال شود.
اتومات تاکید کرد: به هر حال با این شرایط و ویژگی ها باید برای مونوریل قم تصمیم قاطعی گرفته شود و یک بار برای همیشه تکلیف این پروژه مشخص شود.
سید محمد آقامیری استاندار قم در آخرین اظهارنظر خود به عنوان نماینده ارشد دولت در استان با اشاره به اختصاص پروژه مونوریل گفت: در تلاش هستیم تا جلساتی در خصوص تخصیص مونوریل قم با حضور کارشناسان برگزار کنیم. تصمیم نهایی در پایان آذرماه سال جاری اتخاذ خواهد شد.
در مجموع به نظر می رسد بالا بردن این ابرپروژه نه کار ساده و آسانی است و نه شرایط اقتصادی اجازه تکمیل آن را به دولت می دهد و از سوی دیگر شهرداری نیز به صراحت اعلام کرده که زیر بار آن نخواهد رفت. تامین مالی اتمام این پروژه که باید تا پایان آذرماه منتظر ماند و دید استاندار جدید قم چه تصمیمی خواهد گرفت و به دولت اعلام می کند.
