بازار، گروه استان ها: کارشناسان بر این عقیده هستند که ما زمانی می توانیم از مزیت های پدیده ای مانند گردشگری بهره مند شویم که بتوانیم آن را به صورت ریز به ریز و جزء به جزء تفکیک کرده و با سنجش مزیت ها و داشته های هر کدام، شرایط را برای برنامه ریزی اقتصادی مهیا سازیم.
از این منظر باید گفت گردشگری انواع مختلفی دارد که با تفکیک آنها می توان بهتر بر روی مزیت های اقتصادی آن برنامه ریزی کرد خوشبختانه ایران به واسطه شرایط اقلیمی و همچنین فرهنگی حاکم بر آن، تقریباً همه نوع گردشگری را در خود دارد و این یک امتیاز ویژه محسوب می شود.ایران نیاز به ساختن جزیره مصنوعی و زیستگاه های مصنوعی، پیست های اسکی سرپوشیده و استخرهای سنگی تصنعی در دل طبیعت ندارد چرا که استان به استان ایران، میزان جلوه های زیبایی از گردشگری است.
ایران نیازی به مزیت های تصنعی ندارد
گروه استان های خبرگزاری بازار تلاش کرد تا در گزارش های مختلفی جزء به جزء این مزیت های اقتصادی گردشگری هر استان را شناسایی کند و ماحصل آن معرفی مزیت های گردشگری طبیعی، اکوتون، ورزشی، روستا گردی و بومگردی، علمی، ورزشی، کشاورزی و … بود مزیت هایی که با کمترین هزینه بیشترین خلق ثروت را دارند به شرط آن که ابتدا احصا و شناسایی و سپس مورد برنامه ریزی قرار گیرند. در ادامه گزارش تجمیعی بازار از معرفی مزیت های گردشگری استان های کشورمان را از نظر می گذرانید.
قم در زمینه درمان انواع ناباروری، چشم پزشکی و همچنین جراحی‌های زیبایی با توجه به مراکز درمانی استانداردی که دارد مقصدی امن و ارزان برای گردشگران سلامت کشورهای همسایه است
قبل از آن اما باید دو توضیح را نیز داد نخست اینکه به واسطه مجال کوتاهی که در دست است در مرحله نخست به بازخوانی گزارش های تولیدی استان های سمنان، خراسان رضوی، قم و قزوین می پردازیم و در مجال های دیگر به معرفی دیگر استان ها و توضیح دوم اینکه اینها تنها مزیت های اقتصادی گردشگری این استان نیست بلکه ده ها و بلکه صد ها ظرفیت در گوشه و کنار استان های زیبای کشورمان نهفته و تنها تلاش ما معرفی یکی از مزیت های اقتصادی گردشگری در هر استان به مثابه مزیت غالب است.
قم و گردشگری سلامت
قم در زمینه درمان انواع ناباروری، چشم پزشکی و همچنین جراحی‌های زیبایی با توجه به مراکز درمانی استانداردی که دارد مقصدی امن و ارزان برای گردشگران سلامت کشورهای همسایه است. طبق آمار معاونت امور زائرین استانداری قم سالانه بیش از یک میلیون زائر عراقی وارد قم می‌شوند که برای زیارت به شهر قم سفر می‌کنند زائرانی که از خدمات درمانی شهر قم اعتماد کامل دارند و می‌توان گفت قم مقصدی ارزان و امن برای گردشگران سلامت است اما متأسفانه به جای اینکه این ظرفیت‌های درمانی بتواند اقتصاد شهر قم را ارتقا دهد، ارز و سود گردشگران سلامت قم در جیب دلالان و مراکز و آژانس‌های مسافرتی غیرمجاز سرازیر می‌شود.
با چشم‌اندازی که از دنیای دیپلماسی کشور قابل لمس است قم در آینده نزدیک میزبان گردشگران حوزه خلیج فارس خواهند بود اما متأسفانه زیرساخت گردشگری در این شهر هنوز مهیا نیست و اضلاع مثلث گردشگری آن انسجام ندارند. در کنار مسجد مقدس جمکران مرکز فوق تخصصی برای درمان انواع ناباروری‌ها با بهترین تجهیزات و استانداردهای علمی وجود دارد که شاید از دید و نگاه حمایتی مسئولان غافل شده است.
سید علی منتظری رئیس هیئت مدیره مرکز جراحی محدود طهورا در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه این مرکز در چهار بخش درمان ناباروری، زنان، اورولوژی و جراحی عمومی فعالیت دارد و ۲۰۰ نوزاد تاکنون در این مرکز متولد شده و حدود ۴۰۰ مادر در انتظار تولد فرزندشان هستند، می گوید: در این مرکز ما پذیرای بیمارانی از استان‌های تهران، شهرهای مختلف کشور و همچنین بیمارانی از کشورهای عراق، عمان، پاکستان و افغانستان و حتی سوئد، نروژ و آلمان هستیم.
وی با اشاره به این که مرکز درمان ناباروری طهورا از مقاصد مهم گردشگری سلامت قم به شمار می‌رود، می‌افزاید: مسئولان اجرایی بسیاری از این مرکز بازدید و تعریف و تمجیدهایی کردند اما حمایت نکردند که هیچ بازرسانی را ارسال می‌کنند و سنگ‌اندازی‌های در مسیر پیشرفت آن می‌شود ما نیاز به حمایت مسئولان داریم.
مشکلات پیش روی مقصد گردشگری درمانی
در قم علاوه بر گردشگری مذهبی، مقصدی ارزان و امن برای دریافت انواع خدمات ناباروری و انواع جراحی‌های زیبایی است و اگر دست دلالان گردشگری سلامت قطع شود ارزآوری و درآمدزایی خوبی برای شهر قم به دنبال خواهد داشت مدیر درمانگاه فوق تخصصی پوست و مو ایرانیان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: این کلینیک در طول سال میزبان گردشگران سلامت از استان‌های کشور و کشورهای همسایه و حتی اروپایی است به دلیل اعتماد و ارائه انواع جراحی‌های زیبایی در این مرکز گردشگرانی از عراق، عمان، بحرین، حاشیه خلیج فارس و حتی از اروپا و استرالیا و آمریکا به این مرکز مراجعه می‌کنند.
طاهایی مدیر درمانگاه فوق تخصصی پوست و مو ایرانیان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: این کلینیک در طول سال میزبان گردشگران سلامت از استان‌های کشور و کشورهای همسایه و حتی اروپایی است به دلیل اعتماد و ارائه انواع جراحی‌های زیبایی در این مرکز گردشگرانی از عراق، عمان، بحرین، حاشیه خلیج فارس و حتی از اروپا و استرالیا و آمریکا به این مرکز مراجعه می‌کنند.
وی با بیان اینکه قم دومین شهر مذهبی است و با توجه به نزدیک بودن به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) باید مسئولان اجرایی و دانشگاه علوم پزشکی قم از ظرفیت ارزآوری این گردشگری برای بهبود اقتصاد استان و حتی کشور استفاده کنند و زمینه را برای حضور توریسم درمانی فراهم و دست دلالان را قطع کنند می‌افزاید: اعتقاد داریم وقتی بخش خصوصی زمینه را با سرمایه خود فراهم کرده باید قوانین دست و پاگیر و مالیات ناعادلانه و پزشک ستیزی حذف شود لذا اگر مسئولان اجرایی جلوی اقدامات سخت‌گیرانه و بروکراسی‌ها و مهم‌تر از آن دلالان و سودجویان را نگیرند در آینده شاهد مراجعه مردم کشور به کشورهای همسایه برای درمان خواهیم بود.
قزوین مهد گردشگری کشاورزی
چه کسی است که دیدن باغات زیتون لذت نبرد و چه کسی است که نداند قزوین یکی از زیباترین استان های کشورمان محسوب می شود. با توجه به اینکه در سنوات اخیر به دلیل کاهش بارندگی و فقر مراتع عشایر کشور و همچنین استان قزوین به لحاظ اقتصادی دچار مشکلاتی شده بنابراین به منظور کاهش وابستگی به اقتصاد تک‌بعدی وزارت‌های جهادکشاورزی و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اجرای چهار طرح را در دستور کار خود قرار داده که یکی از آنها توسعه اقتصاد روستاییان و عشایر مبتنی بر توسعه گردشگری کشاورزی است.
به استناد ماده هفت قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی مصوب سال ۷۰ مجلس شورای اسلامی اعطای پروانه و جواز گردشگری کشاورزی از سوی سازمان جهادکشاورزی و میراث فرهنگی صورت می‌گیرد و این روزها به عنوان کارویژه جدی برای سازمان جهادکشاورزی استان قزوین تعریف شده و البته میزان همراهی اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری با سازمان جهادکشاورزی استان در این حوزه بسیارناچیز و نزدیک به صفر است.
علیرغم این مسائل اما مسئولان قزوین به نظر می رسد اهمیت گردشگری را بیش از گذشته درک کرده اند تا جایی که علی رحمانی معاون اقتصادی استاندار در گفتگو با بازار، بیان کرد: با توجه به اینکه قزوین تنها شهر محصور در باغ‌ها و بویین‌زهرا و تاکستان جزو پرباغ‌ترین شهرهای کشور هستند و دو ناحیه مهم شهرستان قزوین یعنی الموت و طارم هم مملو از باغات زیتون و میوه‌هایی مانند زغال‌اخته و گیلاس است، بنابراین قزوین دارای مزیت نسبی بسیار بالایی در حوزه گردشگری کشاورزی است بنابراین دستور کار اصلی ما توسعه گردشگری کشاورزی استان قزوین مبتنی بر معرفی باغات سنتی و مدرن در قالب طرح‌های گردشگری کشاورزی است.
طرح و برنامه داریم
مدیر طرح پیشران گردشگری کشاورزی سازمان جهادکشاورزی قزوین در گفتگو با خبرنگار بازار درباره اقدامات نهاد متبوعش برای رونق‌بخشی به گردشگری کشاورزی بیان کرد: شناسایی فعالیت‌های کشاورزی دارای جذابیت برای گردشگر، ظرفیت‌سنجی این فعالیت‌ها و تهیه بانک طرح‌های کشاورزی دارای قابلیت گردشگرپذیری در زمره این اقدامات است. از سوی دیگر باغستان سنتی شهر قزوین و باغستان سنتی روستای خوزنین (از توابع بویین‌زهرا) از نمادهای گردشگری کشاورزی استان محسوب می‌شوند لیکن در حوزه گردشگری کشاورزی اتکای ما به فرهنگ دیرینه باغداری در استان قزوین است و در همین راستا پروانه گردشگری کشاورزی برای باغستان خوزنین صادر کردیم.
اسدی، مدیر طرح پیشران گردشگری کشاورزی سازمان جهادکشاورزی قزوین: ۳۵ مجتمع کشاورزی و باغی با ظرفیت گردشگری کشاورزی در استان قزوین شناسایی شد
آزیتا اسدی با بیان اینکه نخستین پروانه بهره‌برداری مجموعه گردشگری کشاورزی در استان قزوین را برای مجموعه کشت و صنعت خندان در طارم سفلی صادر کردیم، تصریح کرد: با این حال گردشگران ما بیشتر تمایل به حضور گردشگر در باغ، تجربه چیدن گل و مشاهده فرآیند گلابگیری سنتی دارند.
وی از شناسایی ۳۵ مجتمع کشاورزی و باغی با ظرفیت گردشگری کشاورزی در استان قزوین خبر داد و افزود: با این حال تا امروز ۱۰ مجتمع کشاورزی و باغی در استان قزوین مجوز بهره‌برداری گردشگری کشاورزی از ما دریافت کردند. در ضمن تورهای سیاحتی زیادی به این مجتمع‌ها برای کار آموزشی جذب می‌شوند و سال قبل ۲ هزار و ۷۱۰ نفر گردشگر از اماکن گردشگری کشاورزی استان دیدن کردند. در کشت و صنعت خندان، نهالستان رویان (تولیدکننده گیاهان زینتی)، باغ پسته در روستای عصمت‌آباد بویین‌زهرا، پرورش زنبور عسل در روستای قلات و باغستان سنتی گل محمدی در خوزنین (ویژه گلابگیری) جزو طرح‌های برتر و شاخص این حوزه هستند.
مدیر طرح پیشران گردشگری کشاورزی سازمان جهادکشاورزی استان قزوین با بیان اینکه کشت و صنعت خندان پیشرفته‌ترین طرح حوزه گردشگری کشاورزی استان محسوب می‌شود، تصریح کرد: این مجموعه که به عنوان چهارمین مرکز گردشگری کشاورزی استان پروانه بهره‌برداری اخذ کرده، شامل باغات تولیدکننده ارقام سنتی زیتون است که ۳۰ سال پیش بنای احداث آن گذاشته شده و ۱۵۰ هکتار وسعت دارد.
رویکردها درست نیست
فرشاد فصاحت کارشناس اقتصادی هم در گفتگو با خبرنگار بازار هم با اشاره به موانع توسعه گردشگری کشاورزی در استان قزوین گفت: استان قزوین به دلیل حضور سع هزار و ۶۰۰ واحد صنعتی جزء قطب‌های صنعتی کشور است و بنابراین نگرش سنتی در استان قزوین همچنان جذب سرمایه‌گذار در این حوزه است.
وی اضافه کرد: اینکه همچنان بخش صنعت ما جذاب‌ترین بخش برای سرمایه‌گذاران تهرانی و غیرتهرانی محسوب می‌شود، بیانگر این واقعیت است که هر چه‌قدر برای تبلیغ بخش صنعت در استان قزوین وقت گذاشته شده، به همان اندازه به حوزه‌های کشاورزی و گردشگری بی‌اعتنایی شده است.
وی افزود: با توجه به اینکه شغل کشاورزی و باغداری شغل آباواجدادی مردم قزوین بوده، بنابراین توسعه این بخش خودبه‌خود به عنوان یک گره ذهنی مطرح نبوده و همین موضوع سبب شده که ترویج ظرفیت‌های کشاورزی استان قزوین به صورت ناخودآگاه از دستور کار مدیران اقتصادی استان خارج شود.
خراسان رضوی مهد گردشگری روستایی
استان خراسان رضوی دارای روستاهای بسیاری است که برخی از آن ها دارای شهرت و آوازه جهانی هستند. «دهکده چوبین» یکی از بناهای احداث شده توسط مهندس حمید مجتهدی از جمله مکان هایی است که توانسته به روستای «آقا ملا محمد زاده » از توابع شهرستان نیشابور در عین گمنامی اما شهرت جهانی ببخشد و سالانه پای هزاران گردشگر خارجی و داخلی را به این روستا باز کند. روستای «کنگ» در ۲۹ کیلومتری غرب مشهد نیز یکی دیگر از روستاهایی است که با معماری پلکانی خود، عنوان ماسوله خراسان را به خود اختصاص داده است و سالانه پذیرای میهمانان بسیاری از اقصی نقاط جهان است.
از هنر دست مردان این دیار و معماری سنتی در روستاهای یاد شده که بگذریم طبیعت زیبای خراسان رضوی نیز موجب شده تا روستاهای بسیاری در این استان به مقصد گردشگری گردشگران تبدیل شود که دیدن آن ها مفرح بخش است. «روستای اخلمد» نیزاز جمله زیباترین و خوش‌آب‌وهواترین ییلاق‌ها در نزدیکی شهر مشهد است که بسیاری از مسافران و ساکنان این شهر را برای لذت از طبیعت زیبا و جاذبه‌های برجسته، به سوی خود جلب می‌کند.
بیدخوری معاون گردشگری میراث فرهنگی خراسان: گردشگری کشاورزی زیرمجموعه گردشگری روستایی است لذا به توسعه سکونتگاه‌ها و مناطق روستایی کمک می‌کند
روستای فرخد در پنج کیلومتری مشهد نیز یکی از مناطق دینی است که در فصل بهار به دلیل برداشت گل محمدی از دشت های فراخ آن و برپایی مراسم گلاب گیران به قمصر خراسان شهرت یافته و میزبان گردشگران بسیاری از اقصی نقاط ایران و جهان است.
توسعه گردشگری روستایی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی خراسان رضوی با بیان اینکه پیش از این سال ۲۰۲۰ به‌عنوان «گردشگری و توسعه روستایی» نامگذاری شد به بازار گفت: بر اساس تعریف سازمان جهانی گردشگری، گردشگری روستایی شامل انواع گردشگری با برخورداری از تسهیلات و خدمات رفاهی در نواحی روستایی است که امکان بهره‌مندی از منابع طبیعی و جاذبه‌های طبیعت را همراه با شرکت در زندگی روستایی و کار در مزرعه و کشاورزی را فراهم می‌آورد.
یوسف بیدخوری اذعان می کند: اگرچه کشور ما ایران با برخورداری از آب‌وهوای چهارفصل و متنوع پتانسیل‌های بی‌نظیری در جذب گردشگران کشاورزی دارد و هر استان کشور می‌تواند شرایط مناسبی را در این خصوص برای ارائه خدمات گردشگری فراهم کند ولی نبود مجوزهای مرکز گردشگری کشاورزی جهت سرمایه‌گذاری و فعالیت بخش خصوصی ازیک‌طرف و عدم پیش‌بینی زیرساخت‌های لازم توسط دولت از سوی دیگر و همچنین نبود نیروی آموزش‌دیده جهت ارائه خدمات استاندارد موانع مهم عدم توسعه روستایی و کشاورزی در کشور به شمار می‌رود.
وی به ما می گوید: گردشگری کشاورزی زیرمجموعه گردشگری روستایی است لذا به توسعه سکونتگاه‌ها و مناطق روستایی کمک می‌کند و در این نوع از گردشگری، گردشگران با حضور در مزرعه، ضمن آشنایی با طیف متنوعی از فعالیت‌ها و اقدامات حوزه کشاورزی، محصول مورد نظر خود را به‌طور مستقیم از کشاورز خریداری می‌کنند.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با بیان اینکه گردشگری می‌تواند گامی موثر در راستای اصلاح و تجدید حیات روستاها باشد اذعان می کند: با توسعه گردشگری روستایی و بومگردی، خانه‌های قدیمی روستاها بازسازی می‌شوند و این علاوه بر زیباسازی روستاها، موجب ایجاد اشتغال برای آنان نیز می‌شود.
سمنان مهد گردشگری طبیعی و اکوتون
استان سمنان می تواند به واسطه قرار گرفتن جنگل ابر، پارک ملی کویر و توران بیارجمند و منطقه اوپرت مهد گردشگری اکوتون و طبیعی کشورمان نامیده شود. یک کارشناس حوزه منابع طبیعی در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه سمنان مزیت ویژه گردشگری طبیعی را دارد، می گوید: ما در واقع در زمینه اکوتون به معنای مرز اقلیم های طبیعی که بسیار برای جوامع علمی جذابیت دارد، دارای مزیت و ظرفیت هستیم فاصله اندک بین جنگل ابر و همچنین کویر خارتوران و زیستکره توران به ما این امکان را می دهد تا بتوانیم میزبان تورهای علمی از سراسر دنیا باشیم.
فرشاد فرخ نژاد با بیان اینکه اکوتون ها در واقع جذاب ترین بخش ها برای مطالعات گروهی اندیشمندان و دانشمندان و حتی دانشجویان است، ابراز کرد: متاسفانه ما در طول سال از حضور گروه های گردشگری علمی بهره نمی گیریم در صورتی که گردشگری طبیعی یک اصل مهم در توسعه اقتصادی استان می تواند باشد. ما در استان سمنان در بخش غربی اوپرت، دشت کویر و بهرام گور را داریم که به واسطه فاصله دو الی سه ساعتی تا تهران می تواند بسیار برای گردشگران جذاب باشد همچنین فاصله این منطقه تا مرکز استان مازنداران دو ساعت هم نیست پس می توانیم پذیرای گروه های گردشگری علمی باشیم.
وی با بیان اینکه در سمت شرق توران و ابر را داریم که آن هم در چهار راه طلایی شمالشرق کشور قرار دارد، گفت: این جاذبه ها هم از خراسانات و هم گلستان و اصفهان و یزد و مازندران دسترسی دارد که می تواند پذیرای تورهای علمی و گردشگری باشد که البته از این امر نیز به درستی بهره ای نبرده ایم. تورهای گردشگری علمی بعضاً هستند که برای پرنده نگری، مطالعه اکوتونی و بیوتونی و … وارد جنگل ابر می شود اما خود جوش هستند و بدون برنامه؛
کریمی، کارشناس: حضور یک تور گردشگری تهران مثلا در حوزه دانشگاهی با ۴۰ استاد و دانشجو می تواند بهره مالی بیشتری از حضور ۵۰۰ گردشگری عادی در جنگل ابر برای ما داشته باشد
این صاحب نظر با بیان اینکه در واقع در استان سمنان باید گردشگر را بیاوریم نه اینکه گردشگر خودش بیاید، ابراز کرد: برای این کار دو نیاز در استان سمنان داریم یکی زیرساخت های اسکان و تجهیزات آزمایشگاهی و … که چندان هم هزینه ای ندارد و دوم سرمایه گذار که بتواند مجری تورهای گردشگری دانشگاهی باشد برای مثال متاسفانه ۸۰ درصد شهرستان شاهرود کویر است اما یک رصد خانه در این شهرستان وجود ندارد. اگر بتوانیم این تورها را میزبانی کنیم نه اینکه خودشان اتفاقی بیایند، می توانیم از مزیت های اقتصادی آن هم بهره بگیریم.
تفاوت های ما با دیگران
یک کارشناس اقتصاد در گفتگو با خبرنگار بازار، با بیان اینکه حضور یک تور گردشگری تهران مثلا در حوزه دانشگاهی با ۴۰ استاد و دانشجو می تواند بهره مالی بیشتری از حضور ۵۰۰ گردشگری عادی در جنگل ابر برای ما داشته باشد، گفت: دانشگاه ها و تورهای علمی حاضر هستند هزینه کنند در نتیجه ما باید به سمت گردشگری حرفه ای پیش برویم.
محمد کریمی بیان کرد: امروز شما اگر بخواهید در هیرکانیان اروپا قدم بگذارید باید مسیر خود، مدت اقامت، شرایط اقامت و ده ها مورد دیگر را اطلاع داده و نوبت بگیرید سپس هزینه آن را بپردازید و بعد وارد منطقه شوید تا مثلا تحقیق کنید اما اینجا هزاران گردشگری در جنگل ابر که گنجینه هیرکانیان در تمام دنیا است مردم شاخه درخت را می شکنند تا جوجه کباب درست کنند. هیچ کشوری با داشته های ارزشمند خودش که می تواند از آنها پول در بیاورد چنین نمی کند. اما متاسفانه ما به راحتی به جای اینکه از این گنجینه ها استفاده کنیم آنها را مصرف می کنیم مطمئن باشید اگر اوپرت مثلا در قطر بود امسال نیم میلیون گردشگری علمی را به خود جذب می کرد.
به گزارش بازار، اینها تنها گوشه ای از داشته های ایران زیبا بود آن هم در چند استان؛ این نشان می دهد در کشوری زندگی می کنیم که گوشه گوشه آن مزیت های اقتصادی گردشگری وجود دارد و تنها باید آنها را به حرکت درآورد لازم به ذکر است که هنوز به مزیت های صنایع دستی و اقتصاد گردشگری اشاره نکردیم! تنها قصد مان معرفی چند مزیت اقتصادی گردشگری در چند استان کشورمان بود لذا این ها نشان از پتانسیل های عظیم گردشگری کشورمان دارد. در گزارش های تجمیعی بعد تلاش می کنیم که به مزیت های دیگر استان های کشور بپردازیم.
