خبرگزاری بیشتر گروه فرهنگ و ادب – طاهره تهرانی: کتاب «شعر فارسی هزاره» نوشته مشترک محمدجعفر محجوب و قاسم توسرکانی که توسط انتشارات مروارید منتشر شده است، به ترتیب با عصر رودکی و ابوشکور بلخی آغاز و با صائب و هاتف به پایان می رسد. به مناسبت آغاز سال تحصیلی به بررسی تاریخچه کشف این کتاب پس از سال ها می پردازیم.
در پشت جلد کتاب آمده است: «در نیمه اول دهه 1340، محمدجعفر محجوب و قاسم توسرکانی، دو تن از استادان و شاعران بسیار توانا از عالی ترین دانشگاه ها (دانشگاه تربیت معلم و دانشگاه خوارزمی) مشغول به کار شدند. با هم گزیده ای ارزشمند از شعر کهن فارسی از رودکی سمرقندی تا هاتف اصفهانی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در اختیار دانشجویان و علاقه مندان به ادبیات قرار دهیم از سی و یک شعر شاعران در طول یک هزار سال، همراه با بررسی و بررسی دقیق در زندگی و آثار هر شاعر، برای دوستداران شعر ایران و منطقه ارائه شده است.
ناشر از طریق شهرزاد محجوب، پسر محجوب، و مرجان مغرب، کتابدار دانشگاه تهران و نوه محجوب، به این کتاب کمیاب دسترسی داشته است که نسخه خطی را در میان کاغذهای قدیمی پدرش یافت.
داستان نوشتن این کتاب مرا به یاد تجربه تدریس در دبیرستان انداخت. روز اولی که در کلاس دختران دبیرستانی 16-17 ساله تدریس کردم، دقیقاً نصف سن من بودند. اما انگار از دو سرزمین متفاوت آمده ایم. زبان گفتاری ما یکی بود، اما هر کدام از ما از یک جمله یا کلمه معانی مختلفی دریافت می کردیم. از خودم پرسیدم: این دختران چگونه می توانند با مجموعه بزرگی از کلمات، شعرها و مفاهیم میراث گذشته ارتباط برقرار کنند؟ چگونه باید درک درستی از پیچ و خم های این رودخانه روان در بستر زمان و مکان داستان را به آنها منتقل کنم؟
نتیجه چه شد؟ من خطی به طول تقریبا هزار سال کشیدم. فردوسی، نظامی، سعدی، عطار، مولوی، سنایی، حافظ و خیام تا شب عید پس از بیست روز تعطیلات سال نو، همچنین شاعران ملک شعرای بهار، ایرج میرزا و دهخدا. راستش را بخواهید، بیست ساعت کلاس در سال برای هر چیزی که از سر یک معلم می گذرد، وقت کافی نبود. چاره این بود که در مسیر هزار ساله تاریخ در سایه نخل های بلند و منشعب و سرو و نارون ادبیات فارسی بایستیم و نفسی بکشیم و جلو برویم، ببینیم، برخی از آثارش را بخوانیم و. یک تصویر واقعی از آنها، سرزمین و دوره زندگی شان دریافت کنید.
البته گفتن داستان های طولانی از گذشته که هنوز پس از گذشت هزار سال از تاریخ بر ما سایه افکنده است، برای نوجوانانی که از عصر گوشی های هوشمند هستند و در لباس خواب پنهان می شوند و در هر متن بیش از سه جمله ای ورق می زنند، کار دشواری است. . آنها از تاریخ و ادبیات و همچنین دشواری حفظ نمرات و امتحانات معلمان اجتناب می کنند. آزمون و خطای ما، من و دختران کلاس، نتیجه بسیار خوبی داشتیم. از دو طرف به سمت هم می رفتیم و دیوارهای گله و شکایت و تنبلی را می شکنیم. روز آخر موقع خداحافظی یکی از جاش بلند شد و با صدایی لرزان و خجالتی پرسید: خانم… میشه بغلت کنیم؟ -: آره کوچولوی من…”
آمیخته خنده و گریه در آن روز خداحافظی بین آغوش بازمان به من اطمینان داد که دیوار این کمرویی بی مورد فرو ریخت و حالا می توانیم با هم صحبت کنیم، حتی اگر با هم نباشیم.
پس از گفتار اول به ترتیب زمانی به کتاب برگردیم به رودکی، ابوشکور بلخی، فرخی، سرنی، منوچهری، فردوسی، قطران، فخرالدین گرگانی، بابا طاهر آرین، اسدی طوسی، ناصرخسرو، ابوالفرج رونی، مسعود سعد، عمر خیام، معزی، سنایی، انوری، خاقانی، رشیدالدین وطاوات، سوزانی، سید حسن غزنوی، جمال الدین، نظامی، عطار، کمال الدین، مولوی، سعدی، حافظ، جامی، صائب و هاتف. طبیعتاً حجم مطالب و مصادیق اشعار شاعران مذکور برابر نیست، اما روند و نحوه توضیح و معرفی، شرایط، زمان و ویژگی های کلام شاعر را برای خواننده روشن می کند.
در پایان کتاب جدولی با منابع مطالب درج شده است که برای دانشجویان، محققین و علاقه مندان مفید خواهد بود. این نوشته منتشر نشده توسط دو استاد بزرگ که قبلاً دیده نشده بودند، دیوارهای شکاف زمانی و عدم تفاهم بین آنها را از بین برد.
بین سطرها و سطرهای کتاب طرح درس های آینده دخترانم را می دیدم که باید شیرینی و ارزش گنج واژه های گذشتگان را دانست، باید دست به دست هم داد. پشت دیوار نسل ها و هزاره ها چاره ای جز حرکت به جلو نداریم.
این کتاب توسط انتشارات مروارید در قطع رقعی با 286 صفحه و قیمت 220 هزار تومان روانه بازار نشر شده است.
