چند درصد ایرانی ها تا به حال به خارج از کشور سفر نکرده اند؟

اگر نگاهی به آمار بیندازیم، 70 درصد هموطنان هرگز به خارج از کشور سفر نکرده اند.

بر اساس آخرین آمار، 70.3 درصد از مردم ایران هرگز به خارج از کشور سفر نکرده اند.
انتشار ادعای یک کاربر در شبکه اجتماعی این در حالی است که محمدرضا جوادی تنها جامعه شناس نیز در صفحه شخصی خود آمار سفر هموطنان به خارج از کشور را با استناد به نتایج «موج سوم بررسی ارزش ها و نگرش های ایرانیان» منتشر کرد. بر اساس این نظرسنجی که در سال 2014 منتشر شد، 93 درصد ایرانیان هرگز به خارج از کشور سفر نکرده بودند. بیشترین تعداد سفرهای خارج از کشور مربوط به ساکنان استان های یزد (18 درصد)، خوزستان (15 درصد) و تهران (14 درصد) بوده است. از سوی دیگر، ساکنان استان های کرمانشاه (6 درصد) و سیستان و بلوچستان (1.5 درصد) کمترین تجربه سفر به خارج از کشور را داشته اند.

نگاهی به متن بررسی ارزش‌ها و نگرش‌ها (موج سوم) نشان می‌دهد که در آن زمان «لرستان» در بین استان‌های دارای کمترین سفرهای خارجی و تنها 2.4 درصد از جمعیت این استان در رتبه سوم قرار داشت. به خارج از کشور سفر کرده بود.

در این نظرسنجی اشاره ای به مقصد سفرهای ایرانیان به خارج از کشور نشده است، اما جوادی یگانه در توییت خود نوشته است که «به طور معمول» بیشتر آنها «زیارتی» بوده است.
آخرین تحقیقات درباره سفر ایرانیان به خارج از کشور چه می گوید؟

«بررسی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» چند سالی است که توسط دفتر برنامه‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود. نتایج این نظرسنجی ها سه بار در سال های 1379، 1382 و 1394 منتشر شد که موج چهارم این نظرسنجی در آذرماه سال گذشته منتشر شد، اما به صورت محرمانه مهر و موم شد و در دسترس عموم قرار نگرفت. اگرچه بخش‌هایی از آن به‌صورت پراکنده در رسانه‌ها منتشر شده است، اما اطلاعات نظرسنجی هنوز به طور کامل منتشر نشده است.

در عین حال اخیرا تحقیقاتی حاوی آمار و اطلاعات سفر ایرانیان انجام شده است. به عنوان مثال «بررسی سبک زندگی ایرانیان» به سفارش پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت ارشاد در سال 1402 نیز به این موضوع پرداخته است. چندی پیش، علی محمدزاده، یکی از مجریان این پروژه، در جلسه ای اعلام کرد که 34 درصد از مردم ایران در پنج سال گذشته حداقل پنج بار به سفرهای تفریحی رفته اند. [داخلی و خارجی]41.5 درصد زیارت نکرده اند و 70.3 درصد به خارج از کشور سفر نکرده اند.

همچنین عراق با 18 درصد و ترکیه با 80 درصد بیشترین فراوانی سفرهای خارجی را در میان پاسخ دهندگان به این نظرسنجی (ایرنا و تسنیم) دارند. این آمار نشان می دهد که نتیجه گیری جوادی جامعه شناس نیز ممکن است درست باشد; بیشتر سفرهای ایرانیان به خارج از کشور به مقاصد زیارتی بوده است.

رشد آمار سفرهای خارجی
برخی آمارهای دیگر نیز حاکی از رشد تعداد سفرهای خارجی در سال های اخیر است. اردیبهشت ماه سال جاری ایرنا گزارشی از تعداد فرود و برخاست پروازهای داخلی و خارجی در 11 ماهه سال 1402 منتشر کرد که داده های این گزارش نشان می دهد که در آن بازه زمانی تعداد پروازهای داخلی 239 هزار پرواز بوده است. 25000 برای پروازهای خارجی; این ارقام نسبت به 1401 سفر داخلی و خارجی به ترتیب 2 درصد کاهش و 19 درصد افزایش را نشان می دهد.

البته همه مسافران پروازهای بین المللی ایرانی نبودند. سعید چلباری، مدیرعامل شرکت فرودگاهی امام خمینی (ره) در عین حال افزایش 31 درصدی مسافر و افزایش 25 درصدی پروازهای خارجی در تعطیلات نوروز 1403 فروردین ماه امسال را برشمرد. به گفته وی، بیشتر پروازها در این مدت به ترکیه، امارات و عراق (ایسنا) انجام شده است.

در ژوئن سال جاری، سایت رسمی سازمان رادیو و تلویزیون دولتی ترکیه اعلام کرد که تعداد ایرانیان سفر به این کشور در چهار ماهه نخست سال جاری حدود 52 درصد رشد داشته است.

اگرچه آمارهای مختلف حاکی از افزایش سفرهای ایرانیان به خارج از کشور در سال‌های اخیر است، اما آمار 70 درصدی هموطنانی که تاکنون چنین سفرهایی را تجربه نکرده‌اند نشان می‌دهد که اظهارات ابتدای گزارش تا چه اندازه دور از واقعیت است.

منبع:تابناک