چل بازه، اولین رودخانه خصوصی کشور، با شرایط پیچیده و سختی روبرو بود

به گزارش رکنا به نقل از روزنامه شرق، پدیده خصوصی سازی رودخانه های کشور رودخانه چلباز مشهد عصبی بود. خصوصی سازی رودخانه ها با هدف درآمدزایی از آنها واکنش های متعددی را از سوی کارشناسان و اهالی فن برانگیخت. علاوه بر این، در شرایطی که کشور با تنش شدید آبی مواجه است، خشک شدن بسیاری از رودخانه های بزرگ بارها خبرساز شده است.

اکنون پارک جاده چلبازه یکی از مهم ترین اخباری است که این روزها ذهن مشهدی ها را به خود مشغول کرده است و با وجود اینکه سمن ها و سازمان های مردم نهاد تلاش کردند چهلبازه را از دست تجارت و تجارت نجات دهند اما معاملات سلیقه ای. با این موضوع باعث انصراف مجدد دعاوی شد.

در این بین دروازه بان ها سکوت کرده و حتی الامکان از پاسخ دادن طفره می روند و توپ را به زمین یکدیگر می اندازند و حالا چلباز در شرایطی عجیب و بغرنج گرفتار می شود.

دور کمرش 40 است

ماجرا از این قرار است که وزارت نیرو تایید کرده است که با دریافت اسناد رودخانه های کشور می تواند از حریم خصوصی و کانال این اکوسیستم ها بهتر محافظت کند. اما بر اساس رای دادگاه و دستور قاضی، گواهی رودخانه «چلبازه» که از طرف این وزارتخانه صادر شده فاقد اعتبار است و 30 و 70 درصد بین ستاد اجرایی فرمان امام و شهید توزیع می شود. بنیاد، تا «چلبازه» به اولین رودخانه خصوصی کشور تبدیل شود. بر اساس تفاهم نامه موجود بین بنیاد شهید و شرکت تعاونی به نام فلت توس، نیمی از سهم دریافتی بنیاد شهید به این شرکت تعاونی واگذار می شود و البته شهرداری این منطقه را نیز به رودخانه تبدیل کرده است. پارک با ساخت فضاهای تفریحی. درآمدزایی

این تحولات در شرایطی رخ می دهد که بسیاری از کارشناسان و ساکنان محلی بر این باورند که طرح دولت برای چلبازه از ابعاد مختلف نگران کننده است. اولین خطر همانی است که کارشناسان منابع طبیعی به آن هشدار داده اند. آنها معتقدند با خروج آب و مناطق چلبازه از حوزه قوانین اموال عمومی، به زودی شاهد شکایت های گسترده در سراسر کشور برای تصرف حریم و بستر رودخانه ها خواهیم بود. اکنون چلبازه و اراضی اطراف آن سال هاست که صحنه اختلاف بین سازمان های مختلف بوده است.

پیش از این رسانه های داخلی نوشته بودند که توقیف “چلبازه” به بهانه حکم به نفع برخی نهادها انجام شده است، اما وزارت نیرو تاکید دارد که حکم جدیدی وجود ندارد، احکام قبلی اجرا شده و مهر و موم شده است و دادگاهی هم حکمی صادر نکرده است. در برابر آن موسسات و شرکت های خصوصی مالکیت توس پلاتو در بستر رودخانه چهلبازه را واگذار نکرده اند. اما صدای وزارت نیرو به گوش نرسید و سند مالکیت پارک رودخانه و رودخانه «چلبازه» مشهد به نام ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد شهید صادر شد.

نظر شورای حمایت از حقوق بیت المال چه بود؟

از آن زمان، قطعنامه های مربوطه در جلسه شورای حمایت از حقوق بیت المال در 16 نوامبر اتخاذ شد، همانطور که در خبرها نیز اعلام شد.

مصوبات عبارت بودند از:

1- با توجه به لزوم حفظ کاربری اراضی مجاور کانال “چلبزه” که در طرح های جامع و تفصیلی متعدد شهر مورد تاکید قرار گرفته است، با توجه به لزوم افزایش فضاهای خدمات رسانی به شهروندان و زائران بارگاه ملکوتی امام زمان (عج) رضا (ع) و حسن عملکرد پارک راه، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان و اداره کل راهداری و شهرسازی رضوی در کمیسیون ماده پنج قانون تشکیل شورای عالی. سازمان شهرسازی و معماری این موضوع را مورد توجه قرار داده و پاسخگویی به طرح های احتمالی در این حوزه را در دستور کار خود قرار داده است. در واقع قرار است بر همین استفاده از فضای خدمات رسانی به مردم و زائران تاکید شود.

۲- کارگروهی نیز متشکل از معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری، فرماندار شهرستان مشهد و رئیس شورای تامین، شهردار، رئیس شورای اسلامی شهر، مدیرکل تشکیل شد. راه و شهرسازی استان، مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان یا نماینده تام الاختیار ایشان، مدیرکل ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره)، رئیس هیئت مدیره و مدیر کل شرکت تعاونی فلات توس که تشکیل می شود و پس از ارائه مستندات و اجرای آن در محل و با توجه به نوع کاربری تعیین شده برای زمین مذکور، حقوق شهروندی و اولویت ادامه احداث پارک جاده باید تدابیری اندیشیده شود و این مبنای با مالکان مشخص شود.

گفتنی است، هدف از بررسی موافقتنامه حذف ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد شهید از «چلبازه» و دریافت زمین حق الزحمه به جای آن بوده است.

برخورد عجیب با چلبازه

این جلسه و مصوبات آن نور امیدی را در دل فعالان مدنی و سازمان های مردم نهاد ایجاد کرد. اما کارشناسان و فعالان مدنی همچنان بر دو نکته تاکید دارند. اولاً آنچه قرار است به عنوان غرامت به این مؤسسات داده شود، نباید از دارایی های مشترک یا انفال باشد. نکته دوم این است که بدون خصوصی سازی مالکیت رودخانه “چلبازه” باید روند جبران خسارت انجام شود.

اما طولی نکشید که دقیقا چند روز پس از جلسه شورای صیانت از حقوق بیت المال، یکی از مسئولان وارد مشهد شد و رسانه ها عکس هایی از وی را در جمع مدیران و سهامداران عمده این شرکت خصوصی به نمایش گذاشتند. فلت توس» و افرادی که آرزوی تملک زمین «چلبازه» را برای شرکت دارند، منتشر شد که پول پرداخت کرده اند.

نصب بنرهای بزرگ با محتویات تشکر و قدردانی، پخش شیرینی و سردادن شعارهای تشکر از اقدامات دیدنی آن روز بود. در ادامه این مقام مسئول در اقدامی عجیب دستور صدور سه سند از پنج سند باقی مانده را به نام ستاد فرماندهی امام و بنیاد شهید داد و جلوی دوربین تلویزیون اصرار کرد. واقعیتی که برای کارشناسان غیرمنتظره بود و فکر می کردند از خصوصی سازی ثروت ملی جلوگیری شده است.

خوشبختانه بعد از این اتفاق که بازتاب زیادی در رسانه ها داشت، ابهامات گذشته دو چندان شد و سوالات زیادی را در ذهن سازمان های مردم نهاد ایجاد کرد. از جمله اینکه اگر قصد حل مشکل و تحقق وعده رئیس قوه قضائیه در 7 بهمن 1400 در جلسه شورای اداری خراسان است چرا این رودخانه به مالکیت خصوصی برخی نهادها درآمد؟ قولی مبنی بر تعیین حد کانال رودخانه و رفع مشکل.

بنابراین، یک محل کار خسته کننده است و نام این شغل برای حل مشکل نیست. چه خوب که آقای محسنی آزهی شخصاً در جریان پرونده هستند. معروف است که یک طرف قضیه مردم (به عنوان مالک قانونی رودخانه ها) و طرف دیگر دو مؤسسه و پشت سر آنها شرکت خصوصی توس پلاتو قرار دارد.

نکته دیگر اینکه اگر کار هنوز تمام نشده و مسئولان برای «حل مشکل» تدارک می بینند، چرا برنامه و روش انجام آن خیلی شفاف اعلام نمی شود؟

نکته سوم این است که بعد از جلسه شورای حمایت از حقوق بیت المال هنوز خبری از تشکیل کارگروهی که قرار بود تصمیمات بعدی در مورد تحویل زمین را بگیرد یا برای جلسه آن برنامه داشته باشد، منتشر نشده است. و در افکار عمومی و سازمان های مردم نهاد این شبهه ایجاد شده است که خدای ناکرده از ابتدا چنین چیزی وجود نداشته و یا اقدام مسئول این مصوبات و هزاران حدس و گمان دیگر را باطل کرده است.

لذا می طلبد این ابهامات و شبهات نسبت به عملکرد مسئولان برطرف شود.