«متاسفانه نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع ارزی کشورمان طی سال‌های پایانی دهه ۹۰ به‌صورت وون (واحد پول ملی کره جنوبی) به بانک‌های کره جنوبی واریزشده بود و به آن‌هم، هیچ سودی تعلق نمی‌گرفت. حتی در طی این سال‌ها نیز به دلیل کاهش برابری وون به دلار، نزدیک به یک میلیارد دلار آن با کاهش ارزش برابری مواجه شد.»
این جملات بخشی از رشته توییتی است که محمدرضا فرزین ، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران 48 ساعت پس از انتشار و تایید اخبار آزادسازی اموال مسدود شده ایران در کره جنوبی در حساب کاربری خود در توییتر منتشر کرد. اطلاعات منتشر شده از سوی محمدرضا فرزین به دلیل جزئیات دقیق آن مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت. نکته ای که در فضای مجازی مورد سوال مخاطبان بسیاری قرار گرفته این است که چرا منابع ارزی ایران در کره جنوبی مسدود و به ارز دیگری چون دلار تبدیل نشد تا نوسان های ارزی چون کاهش برابری وون به دلار منجر به ضرر یک میلیارد دلاری ایران نشود.؟
ماجرا از کجا شروع شد؟
پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی عمدتا ماحصل فروش نفت ایران به این کشور در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده است. دوره ای که رئیس جمهور وقت آمریکا هنوز از توافق هسته ای با ایران و 5 کشور دیگر خارج نشده، اما محدودیت هایی را علیه خرید و فروش نفت ایران اعمال کرده بود.
۱۳ آبان 1397 آغاز فصل جدیدی از تحریم‌ها علیه صنعت نفت ایران بود. در این تاریخ، صادرات نفت ایران ممنوع و تنها هشت مشتری عمده ایران به شمول چین، هند، ایتالیا، یونان، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ترکیه از معافیت‌هایی برخوردار شدند که می‌تواستند تا سقف مشخصی از ایران نفت بخرند. دلیل در نظر گرفتن این معافیت‌ها هم نگرانی از شوک به بازار جهانی بر اثر حذف ناگهانی نفت ایران بود.
معافیت‌ها البته بعد از چند بار تمدید سرانجام در دوم اردیبهشت سال 1398حذف شد و از این به بعد هر نوع خرید نفت از ایران ممنوع شد. در این دوره محدود، هشت کشور فوق با شرایط خاص مشخص شده از سوی ایالات متحده از جمله سقف میزان خرید و خرید با ارز ملی حق خرید نفت ایران را داشتند.
جمهوری اسلامی ایران در برابر تصمیم دونالد ترامپ دو راه داشت:
با در نظر داشت شروط تحمیلی ایالات متحده فروش نفت خود را به این کشورها هم متوقف کند یا از پنجره نیمه باز موجود برای فروش نفت استفاده کند.
با توجه به این حقیقت فنی که فعالیت چاه های نفت و به تبع آن تولید نفت را نمی توان متوقف کرد، تصمیم وزارت نفت ایران بر فروش این نفت هرچند به شکل محدود متمرکز شد. خصوصا که حتی از بین همین هشت کشور، فقط برخی از آنها از معافیت مزبور استفاده کرده و متمایل به خرید نفت از ایران بودند. در نتیجه پول حاصل از فروش نفت ایران به کره جنوبی در این کشور انباشته شد و امکان تبدیل آن هم به ارز دیگری به دلیل شروط ایالات متحده ممکن نبود. در این مرحله توجه به این نکته فنی مهم است که به دلیل تحریم‌ها امکان تبدیل پول ایران در مبالغ زیاد از وون کره به هر ارز دیگری وجود نداشت، چرا که وون کره در ارقام زیاد برای تبدیل به هر ارزی باید نخست تبدیل به دلار شود. در آن مقطع، از پول‌های در حال انباشت در کره برای مصارفی مانند خرید اقلام از خود کره یا برخی پرداخت‌های کوچکتر استفاده می شد.
اما همسو با این تحولات، دولت وقت آمریکا نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به لیست تروریستی وارد کرده و بانک مرکزی را هم به دلیل ارتباط با سپاه برچسب تروریستی زد. لازم به ذکر است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پیشتر وارد فهرست تحریم‌های مرتبط با منع گسترش سلاح های کشتار جمعی شده بود، اما با اقدام دونالد ترامپ این نهاد در دو فهرست مجزای جدید تحریمی از سوی ایالات متحده هم قرار گرفت. وزارت خزانه داری آمریکا در بیانیه تحریم جدید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران این موسسه را مسئول تامین مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس شاخه برون مرزی سپاه و حزب‌الله لبنان خوانده و هدف از تحریم جدید آن را «مقابله با تامین مالی تروریسم» توصیف کرده بود.
در چنین شرایطی دست جمهوری اسلامی ایران برای استفاده از منابع مالی خود در کره جنوبی حتی برای مصارف بشردوستانه هم بسته شد.
در ادامه زنجیره تحریمی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران دونالد ترامپ رسما از برجام هم خارج شد و با این خروج تمامی تحریم های رفع شده ذیل برجام، مجددا بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل شد. در این نقطه پول ایران در کره جنوبی کاملا قفل شده و تهران امکان استفاده از این منابع یا انتقال و تبدیل آن را کلا از دست داد.
امروز نیز که امکان انتقال این پول از کره جنوبی و تبدیل آن به ارز دیگری فراهم شده دلیل را باید در مذاکره انجام شده و مداخله مستقیم آمریکا و همکاری بانک های مرکزی اروپا و سایر بانک های بزرگ برای انجام این نقل و انتقال دانست.
منبع : جماران
