به گزارش رکنا، واقعیت این است که هوش مصنوعی به عرصه رقابت راهبردی بین المللی از جمله چین و آمریکا تبدیل شده است و تاکنون همانطور که رهبر انقلاب هشدار دادند موانعی بر سر راه دسترسی سایر کشورها به فناوری های برتر در این حوزه وجود داشته است.
سال ها است که ایالات متحده محدودیت هایی را برای جلوگیری از دسترسی سایر کشورها به فناوری های پیشرفته هوش مصنوعی اعمال کرده و تقریباً به طور مداوم آنها را به روز می کند. به عنوان مثال، دولت بایدن اخیراً محدودیت‌های جدیدی را برای صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته مانند A800 و H800 انویدیا به چین اعمال کرده است. این محدودیت ها علاوه بر همه تحریم های قبلی است که چین را از دستیابی به تراشه های پیشرفته مورد نیاز برای توسعه برنامه هوش مصنوعی خود باز می داشت. علاوه بر این، در حال حاضر لایحه‌ای در کنگره آمریکا در حال بررسی است که به دولت اجازه می‌دهد محدودیت‌های صادرات مدل‌های هوش مصنوعی را که تهدیدی برای امنیت ملی برای برخی کشورها از جمله چین، ایران، روسیه و کره شمالی محسوب می‌شوند، تشدید کند.
این اقدامات تنها بخش کوچک و قابل مشاهده ای از تلاش های گسترده تر ایالات متحده برای حفظ برتری تکنولوژیکی خود و جلوگیری از توسعه فناوری های حساس در کشورهای رقیب است. اما چرا موضوع هوش مصنوعی اینقدر مهم و حیاتی است؟
پاسخ به این سوال ساده و در عین حال بسیار پیچیده است. در واقع هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به فناوری اصلی نسل بعدی انقلاب صنعتی است که قدرت و رقابت جهانی کشورها را در آینده مشخص خواهد کرد و به وضوح می توان آن را موتورخانه انقلاب صنعتی چهارم نامید که به کشورها حتی بیشتر از انرژی هسته ای انرژی بدهد.
انقلاب صنعتی چهارم یا صنعت 4.0 که به عنوان فرآیند تغییر ساختار بنیادی اقتصاد جهانی و تعیین توزیع آینده قدرت جهانی در نظر گرفته می شود که در درجه اول از طریق فناوری های پیشرفته، از جمله هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، و همگرایی توانایی های انسان و ماشین به دست می آید. در حال حاضر حوزه هوش مصنوعی به میدان اصلی رقابت ابرقدرت های فناورانه جهان به ویژه آمریکا و چین تبدیل شده است و آمریکایی ها تمام تلاش خود را می کنند تا توانمندی های تکنولوژیکی خود را از رقبا دور نگه دارند.
هوش مصنوعی و در نتیجه چهارمین انقلاب صنعتی نه تنها بر اقتصاد جهانی تاثیر می گذارد، بلکه نقش مهمی در تحولات نظامی و امنیتی جهان خواهد داشت. استفاده از هوش مصنوعی در سلاح‌های خودران و سیستم‌های دفاعی به کشورها این امکان را می‌دهد که در جنگ‌های آینده با دقت و کارایی بیشتری عمل کرده و نسبت به رقبای خود برتری داشته باشند. این فناوری‌ها می‌توانند به‌طور خودکار اهداف را شناسایی کرده و به آنها حمله کنند و بسیاری از نگرانی‌های اخلاقی و امنیتی را ایجاد کنند.
بنابراین همانطور که مقام معظم رهبری خاطرنشان کردند، محدودیت ها و محدودیت های دسترسی سایر کشورها به فناوری های پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی از هم اکنون آغاز شده است. ایالات متحده مدت هاست که از پیشرفت های خیره کننده چین در زمینه هوش مصنوعی غافلگیر شده و تحریم های شدیدی را علیه چین اعمال کرده است تا از پیشرفت بیشتر چین جلوگیری کند یا حداقل آن را مختل کند. این محدودیت ها شامل کنترل صادرات، محدودیت های سرمایه گذاری و تحریم های تجاری است. ایالات متحده نگران است که چین بتواند با استفاده از فناوری های پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی، محاسبات کوانتومی و اینترنت اشیا، در زمینه های نظامی و اقتصادی به برتری دست یابد.
با این حال، رهبران چین، دستیابی به برتری در حوزه هوش مصنوعی را فرصتی تاریخی برای تقویت خوداتکایی ملی، در نهایت همگرایی با آمریکا و افزایش رقابت پذیری جهانی می دانند و به شدت در تلاش هستند تا از توانمندی های داخلی خود برای جذب نخبگان استفاده کنند. از کشورهای دیگر کشورهای جهان و سرمایه گذاری های کلان در زمینه نیمه هادی ها، بیش از تحریم های غرب در زمینه نیمه هادی ها و سایر فناوری های پیشرفته است.
با توجه به اینکه علاوه بر آمریکا و چین، بسیاری از کشورهای جهان در تلاش برای دستیابی به فناوری های پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی و انقلاب چهارم صنعتی هستند، تاخیر و کم کاری در این زمینه می تواند بسیار خطرناک و جبران ناپذیر باشد. عواقب آن برای کشور از جمله این پیامدها می‌توان به سرگردانی بیشتر اقتصاد کشور و کاهش امنیت ملی به دلیل تضعیف شاخص‌های حیاتی اشاره کرد. این وضعیت می تواند منجر به کاهش رقابت پذیری اقتصادی، افزایش نرخ بیکاری و نابرابری اجتماعی و در نهایت تضعیف جایگاه کشور در عرصه بین المللی شود.
بنابراین به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در مسیر دستیابی به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی، همانطور که مقام معظم رهبری فرموده‌اند، باید تشدید شود. باید حساسیت را نسبت به لزوم حرکت رو به جلو در این زمینه افزایش داد، اما دیگر خیلی دیر شده است.
محمدرضا نوروزپور
