فائزه زیراچی؛ بازار: خراسان جنوبی استانی معدن خیز است و معادن جزو مزیت‌های سرمایه‌گذاری در استان به شمار می‌رود و از خراسان جنوبی به عنوان عسلویه معدنی ایران یاد می شود.
خراسان جنوبی رتبه ششم کشور در تعداد معادن و رتبه دوازدهم در ذخایر قطعی مواد معدنی را دارا است به طوری که ۷۲۷ معدن با ۵۷ نوع ماده معدنی و ذخیره قطعی ۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تن را در خراسان جنوبی داریم و این استان رتبه اول کشور را در ذخایر زغال‌سنگ، منیزیت و خاک‌های نسوز به خود اختصاص داده است.
براساس اسناد بالادستی و سندهای توسعه‌ای، معدن و صنایع معدنی یکی از مهمترین محورها و پیشران‌های اقتصادی و توسعه‌ای خراسان جنوبی تعیین شده و معادن به عنوان یکی از ارکان توسعه استان است. علی رغم همه ظرفیت ها اما معدن داران استان همواره با مشکلاتی از جمله نبود زیرساخت ها، دوری از مرکز، فرسودگی ماشین آلات و …. دست و پنجه نرم می کنند و این بار مطرح شدن خراسان جنوبی به عنوان استان پایلوت در اجرای طرح نقشه برداری پهپادی برای محاسبه حقوق دولتی مورد گلایه معدن داران استان قرار گرفته است.
تحمیل بار مالی اجرای طرح نقشه برداری پهبادی به معدن کاران استان
مدیرعامل فرو آلیاژ خاوران و نائب رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی بیرجند در گفتگو با بازار با اشاره به بررسی مشکلات ناشی از اجرای نقشه برداری پهپادی برای محاسبه حقوق دولتی، اظهار کرد: نقشه برداری ها به دو صورت زمینی (با استفاده از دوربین) و هوایی (از طریق ماهواره، هواپیما و پهپاد) انجام می شود که در این میان نقشه برداری پهپادی از دقت و سرعت بالائی برخوردار است.
علیرضا عابدی بیان کرد: استفاده از نقشه برداری هوایی به وسیله پهپاد به دلیل دقت بالا مختصات لازم برای تهیه یک نقشه را در اختیار ما قرار می دهد.
وی با بیان اینکه بر اساس پروانه وزارت صمت با برداشت ماده معدنی به ازای هر واحد ماده باید حق و حقوقی به دولت پرداخت شود، افزود: اگر مازاد بر مقداری که در پروانه به ثبت رسیده برداشت شود نیز باید گزارشی از سوی معدن کار جهت پرداخت حقوق دولتی ارائه شود.
مدیرعامل فرو آلیاژ خاوران با اشاره به اینکه بعضا تصور دولت بر این است که معدن کار بابت برداشت مازاد گزارش لازم را ارائه نمی دهد و حقوق دولت را پرداخت نمی کند لذا بایستی راهکارهایی برای کنترل ایجاد شود، گفت: یکی از این راهکارهای ارائه شده جهت کنترل نقشه برداری پهپادی است که هم با دقت و هم سریع انجام می شود.
وی ادامه داد: بر اساس دستورالعمل مربوطه هزینه این نقشه برداری پهپادی را باید معدن کار یا گروه معدنی پرداخت کنند که به دلیل تحمیل بار مالی معدن کاران با آن مخالف هستند.
عابدی با بیان اینکه نقشه برداری پهپادی با یکسری محدودیت ها مواجه است (از جمله در مناطق پوشش گیاهی، محدوده های زیرزمینی و پلکانی)، عنوان نمود: متاسفانه استان خراسان جنوبی همواره به عنوان نمونه آزمایشگاهی در کشور شناخته می شود و باید با ارائه راهکارهای مناسب این دیدگاه نیز تغییر کند.
هزینه های طرح از محل حقوق دولتی معادن پرداخت شود
وی با بیان اینکه بهای ابزار کنترلی باید از محل حقوق دولتی که از معدن کاران اخذ می شود، پرداخت شود، افزود: اجرایی شدن این کنترل نیز باید به صورت آزمایشی و بدون هزینه در یکسری از معادن مختلف با تیپ های استخراجی مختلف انجام شود.
مدیرعامل فرو آلیاژ خاوران با بیان اینکه پهپادها از دقت بسیار بالایی برخواردار هستند لذا حتما بایستی تحت نظارت و مجوز آن از وزارت کشور اخذ شود، گفت: قطعا وزارت صمت در این راستا یکسری شرکت هایی برای ماموریت و نظارت بر پهپادها تاسیس خواهد کرد.
عابدی ادامه داد: از آن جایی که هیچ مالکیتی بر معدن و ماده معدنی وجود ندارد، اصل قضیه خوب است اما هزینه ابزار کنترلی باید توسط دولت پرداخت شود.
وی با اشاره به اینکه اگر معادن تا کنون به برداشت بیشتر از پروانه بهره برداری خود نرسیده اند و موظف هستند حقوق دولتی پروانه را پرداخت نمایند، عنوان کرد: با اجرای این نوع ابزار کنترلی شائبه ای در خصوص بهره برداری غیر مجاز از معادن برای مردم به وجود می آید که اصلا به صلاح نیست.
مدیرعامل فرو آلیاژ خاوران با بیان اینکه جهت شفاف سازی، پلیس راه می تواند بارنامه معدنی اخذ کند، اظهار داشت: سال هاست معدن کاران حتی بیشتر از برداشت ذخیره معدنی حقوقی دولتی پرداخت می کنند چراکه هیچ معدن کاری به حد پروانه نمی رسد.
مدیرعامل فرو آلیاژ خاوران: هیچکس مخالف نقشه برداری پهپادی نیست اما این طرح باید در جای خود اجرا شود و در حوزه محاسبه حقوق دولتی هیچ کارایی ندارد
عابدی با اشاره به اینکه مسئول فنی بین سازمان صمت و معدن کار، حَکَم است و می تواند بر برداشت ذخایر، کنترل داشته باشد، افزود: هیچکس مخالف نقشه برداری پهپادی نیست اما این طرح باید در جای خود اجرا شود و در حوزه محاسبه حقوق دولتی هیچ کارایی ندارد.
معایب طرح به مزایای آن می چربد
داوود رئیسی،مدیرعامل شرکت معادن و صنایع معدنی کارند صدر جهان و نائب رئیس دوم کمیسیون معدن اتاق بارزگانی بیرجند هم در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه معایب نقشه برداری پهپادی از مزایای آن بیشتر است، اظهار کرد: تشخیص بار و باطله معادن در این نقشه برداری مشخص نمی شود که این مهم به ضرر معدن کاران است.
وی با بیان اینکه باید مشخص شود این کنترل سالیانه چند مرتبه انجام خواهد شد، افزود: معدن های کوچک مقیاس قطعا زیربار پرداخت هزینه این ابزار کنترلی نخواهند رفت.
رئیسی با پیشنهاد اینکه هزینه نقشه برداری پهپادی یا از حقوق دولتی و یا از سوی نظام مهندسی معدن پرداخت شود، گفت: تعداد معادن بزرگ و همچنین برداشت ذخیره زیادی در خراسان جنوبی جهت شروع این طرح وجود ندارد لذا بهتر بود طرح ابتدا در معادن کلان دیگر استان ها اجرایی می شد.
وی با بیان اینکه مشخص نشدن وزن مخصوص معادن در این نوع نقشه برداری از دیگر معایب این طرح است، عنوان کرد: اگر با هزینه های نظام مهندسی یک سیستم باسکول مرکزی راه اندازی شود قطعا از نقشه برداری پهپادی بهتر جواب خواهد داد و مقرون به صرفه تر خواهد بود.
مدیرعامل کارند صدرجهان: اگر با هزینه های نظام مهندسی یک سیستم باسکول مرکزی راه اندازی شود قطعا از نقشه برداری پهپادی بهتر جواب خواهد داد و مقرون به صرفه تر خواهد بود
مدیرعامل شرکت معادن و صنایع معدنی کارند صدر جهان با اشاره به اینکه نقشه برداری پهپادی تنها بر روی معادن متوسط و بزرگ قابل اجرا است، بیان‌کرد: تنها در صورتی که توپوی واقعی محدوده وجود داشته باشد و با شرایط حال در نظر گرفته شود شاید اجرای پهپاد کارآمد باشد.
رئیسی با بیان اینکه نقشه برداری پهپادی به ویژه از سوی بخش خصوصی گزینه چندان مناسبی نیست، افزود: اگر مسئولین فنی را برای حضور فعال تر در سایت ها موظف کنند هم هزینه کمتری در بر خواهد داشت و هم کارآمد تر خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه نقشه برداری پهپادی دقت زیادی دارد اما سهم حقوق دولتی خراسان جنوبی در مقایسه با کل کشور درصد قابل توجهی نیست گفت لذا این استان گزینه مناسبی برای شروع طرح نمی باشد.
مدیرعامل شرکت معادن و صنایع معدنی کارند صدر جهان و مدیرعامل معدن طلای شادان خوسف با بیان اینکه در وهله اول مسئولین فنی باید موظف به حضور در معادن شوند، عنوان کرد: در مرحله بعد نظام مهندسی استان ها به تناسب درخواست وزارت صمت می‌توانند محدوده هایی را کنترل پهپادی داشته باشند.
رئیسی با اشاره به اینکه نقشه برداری پهپادی در مرحله پروانه اکتشاف و اکتشاف های حین استخراج برای جامعه معدنی مفید است، پیشنهاد نمود: نظام مهندسی پروانه اشتغال ها را زودتر صادر و دوره های آموزشی پیش بینی نماید.
مدیرعامل طلای شادان خوسف با بیان اینکه نقشه برداری پهبادی برای حقوق دولتی موجب دعوای بازرسی و کارشناسی می شود، گفت: حجم تصاویر پهبادی زیاد است و نیاز است برای هر معدن حافظه های با حجم بالا تهیه شود که خود این امر نیز هزینه های زیادی برای سازمان صمت در بردارد.
لزوم هماهنگی با نهادهای نظامی و سیاسی برای اجرای طرح
علی ناصری، نماینده دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی در گفتگو با بازار با اشاره به اینکه برای پرواز ریز پرنده ها در هر نقطه ای نیاز به هماهنگی و مجوز نهاد سیاسی و شورای تامین استان است، اظهار داشت: برخی معادن در نزدیکی نقاط حساس ارگان ها قرار دارند و مجوز پرواز ریز پرنده ها برای آن نقاط صادر نمی شود لذا این مسئله مهم باید به وزارت صمت منعکس شود.
وی با بیان اینکه تا هماهنگی لازم با نهادهای نظامی، سیاسی و شورای تامین استان ها از سوی وزارت خانه انجام نشود دستورالعمل نقشه برداری پهپادی قابلیت اجرایی ندارد، افزود: معمولا موارد مطروحه سر محدوده ها و معادن بزرگ است و معادن کوچک مقیاس اصلا نیازی به اجرای این طرح ندارند.
ناصری با اشاره به اینکه اجرای طرح نقشه برداری پهپادی در مرحله اکتشاف می تواند جهت تقسیم بندی و تفکیک محدوده های سیاسی و اداری و همچنین عدم تداخل محدوده با ممنوعیت ها موثر باشد، گفت: با توجه به اینکه در مرحله استخراج وضعیت سطح زمین بهم می ریزد و نمی توان بار و باطله را از هم تشخیص داد اجرای این طرح کارایی ندارد.
وی با بیان اینکه استفاده از تکنولوژی خوب است اما در برخی موارد مشکل ساز نیز می شود، عنوان کرد: به دلیل اینکه اجرای طرح به معدن کار تحمیل می شود هزینه آن نیز باید تامین شود.
وی ادامه داد: هزینه این طرح یا باید از سوی محاسبه حقوق دولتی مد نظر قرار گیرد یا شرکت هایی به عاملیت سازمان صمت یا نظام مهندسی معدن در صورت احراز صلاحیت معرفی شوند تا معادن از خدمات آن ها استفاده کنند.
نماینده دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان جنوبی با اشاره به اینکه با تکمیل سیستم بارنامه موضوعیت طرح نقشه برداری پهپادی برای کنترل حقوق دولتی ازبین می رود، پیشنهاد نمود: این موضوع باید از طریق طرح در شورای معادن استان نیز پیگیری گردد.
اجبار منطقی نیست
آزاده خلوصی، کارشناس کاداستر اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی در گفتگو با بازار اظهار کرد: هدف از نقشه برداری پهپادی تنها عکس ها نیستند بلکه هدف دولت از طرح این موضوع تهیه نقشه توپوگرافی به وسیله پهپاد است.
وی با بیان اینکه کارایی نقشه برداری پهپادی بسیار خوب است اما هزینه های آن نباید به بهره برداران تحمیل شود، افزود: سرعت و دقت پهپادها زیاد است و می‌تواند در تهیه نقشه ها موثر باشد.
خلوصی با اشاره به اینکه این طرح به عنوان یک آپشن باید در اختیار معدن کاران قرار بگیرد و اجبار در آن منطقی نیست، گفت: خدمات پهپادی باید در نظام مهندسی وجود داشته باشد چراکه در صورت نیاز و اختیار می تواند کمک حال بهره برداران باشد.
محمد امیری فرد، عضو هیئت رئیسه خانه معدن خراسان جنوبی نیز در گفتگو با بازار اظهار کرد: کلیت موضوع نقشه برداری پهپادی برای محاسبه حقوق دولتی مشکل دارد.
وی با بیان اینکه خوشبختانه تاکنون درخصوص مسائل حقوق دولتی، استان مشکلی نداشته است اذعان کرد: مهم تر از اجرا و پرواز پهپاد پردازش اطلاعات است، که بسیار زمانبر می باشد. با وجود اینکه بزرگترین حُسن پهباد دقت آن است اما در سرعت نمی‌توان روی آن حساب کرد چراکه حجم اطلاعات پهباد بالای ۶۰۰ گیگ است و هر سیستمی قدرت پردازش اطلاعات آن را ندارد لذا خروجی آن بسیار زمان بر خواهد بود.
وی ادامه داد: اگر فرض کنیم فرد متخصص و سیستم مناسب هم وجود داشته باشد نهایتا پهباد یک نقشه توپوگرافی خوب به ما می دهد و هیچ کمکی به حقوق دولتی نمی کند.
نماینده خانه معدن خراسان جنوبی همچنین با بیان اینکه معادن کوچک مقیاس در پرداخت حقوق نیروهای خود نیز مشکل دارند، افزود: اجرای این طرح نه تنها برای این معادن کارایی ندارد بلکه گرفتاری های زیادی ایجاد می کند.
معادن در استانی مانند خراسان جنوبی مزیت های فراوانی مانند جلوگیری از مهاجرت و اشتغالزایی را در پی دارد و در همین راستا رفع مشکلات معدن داران استان از اهمیت بالایی برای استانی محروم و مرزی خراسان جنوبی دارد و نیاز است مسئولان در اجرای طرح ها شرایط منطقه و محرومیت ها و مشکلات سرمایه گذاران به خصوص در حوزه معدن را که از پیشران های توسعه استان است را نیز مورد توجه ویژه قرار دهند.
