امروزه برخی از نقاط دومینوی مرگ و مسمومیت با الکل چشم بر نور دنیا می بندد یا زندگی شیرین انسان را از بین می برد. در روزهای اخیر آمار قربانیان مسمومیت الکلی در چند استان همدان، گیلان و مازندران در سرفصل اخبار قرار گرفته است، به طوری که تنها در استان مازندران 344 نفر به دلیل مسمومیت الکلی بستری شدند که 90 نفر از آنها دیالیز شدند. 5 نفر در بخش آی سی یو بستری هستند و 4 نفر نابینا شده و تعدادی جان خود را از دست دادند.
علیرغم هشدارهای مکرر مسئولان بهداشتی، نیروی انتظامی و جرم انگاری مصرف و فروش آن در کشور، همچنان شاهد چنین اتفاقات تأسف باری هستیم. حال سوال این است که وقتی متانول به نوشیدنی ها اضافه می شود چه اتفاقی می افتد؟ سود و منفعت اقتصادی این وسط است یا جهل؟
همه الکل ها سمی هستند.
دکتر فراز زندیه متخصص طب اورژانس و فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت های بیمارستان لقمان حکیم در خصوص مسمومیت با الکل به «ایران» گفت: قبل از هر چیز این را بگویم که مصرف مشروبات الکلی، چه خارجی و چه مصنوعی، جدا از اینکه در اسلام حرام است، در ایران برای فروش و مصرف آن تحریم وضع کرده اند، اما در علم پزشکی که در یک دوره زمانی با موج مسمومیت ها مواجه می شویم، چه اتفاقی می افتد؟ همه الکل ها اعم از طبی و صنعتی سمی هستند، اما دوز سمی موجود در آنها متفاوت است، بنابراین الکل اتانولی که برای مصارف دارویی استفاده می شود و خوراکی محسوب می شود، سم کمتری دارد و به راحتی از بدن دفع می شود، اما الکل متانولی در بدن سمی ایجاد می کند که می تواند باعث مرگ افرادی شود که آن را مصرف می کنند. متانول الکلی است که در نوشیدنی ها چه آنهایی که به صورت غیرقانونی به صورت بطری های مهر و موم شده به کشور وارد می شوند و چه آنهایی که در زیر زمین یافت می شوند استفاده می شود و باعث کوری و مرگ می شود.
افزودن الکل به نوشیدنی ها برای سود
وی توضیح می دهد: هیچ فروشنده ای یا به زبان رایج ساقی نمی خواهد ماده خطرناکی را به مشتری بدهد و باعث مرگ مردم شود، اما همیشه برای کسب سود و درآمد بیشتر، این کارها اجتناب ناپذیر است و افراد از روی ناآگاهی متانول را به الکل اضافه می کنند. هم اتانول و هم الکل متانول در صنعت پتروشیمی تولید می شود و اگر بخواهند نوشیدنی را بدون افزودن الکل به مشتری بدهند، قیمتش بالاتر از قیمتی است که الان می فروشند، به همین دلیل الکل را از صنعت پتروشیمی می خرند. و آن را به محصولات خود اضافه کنید. حجم نوشیدنی ها باید افزایش یابد و قیمت ارائه شده به مشتری مقرون به صرفه باشد. افرادی که الکل را به محصولات خود اضافه می کنند عمدتاً از اینکه این الکل حاوی متانول است و می تواند کشنده باشد بی اطلاع هستند.
زندیه با اشاره به اینکه متانول خالص در عرض چند ساعت کشنده است، اظهار می کند: بیشتر نوشیدنی های مصرفی متانول خالص نیستند و مقداری از آن اتانولی است که از بدن دفع می شود و متانول در بدن فعال می شود. الان فروشندگانی که الکل می خرند نمی دانند که متانول دارد و به محصولات خود اضافه می کنند زیرا از نظر رنگ و بو و طعم مشابه هستند و به هیچ وجه قابل جدا شدن نیستند.
این فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها همچنین درباره آزمایش هایی که در شبکه های مجازی برای تشخیص متانول و اتانول انجام می شود، می گوید: برخی افراد در فضای مجازی راه حلی برای تشخیص متانول از اتانول ارائه می دهند که مثلا تست رنگ شعله و غیره. اقداماتی که هیچ اعتباری ندارند. علمی نیست، زیرا جداسازی این دو نوع الکل فقط در آزمایشگاه با دستگاه مخصوص امکان پذیر است.
به گفته این متخصص فوریت های پزشکی، زمانی که تعداد مسمومیت ها زیاد می شود و چندین شهر را درگیر می کند، الکل حاوی متانول به نوشیدنی ها اضافه می شود. از آنجایی که مصارف صنعتی اتانول و متانول یکسان است، در صنعت پتروشیمی این دو را از هم جدا نمی کنند و در بسته هایی که خریداری می شود مشخص نیست چند درصد الکل متانول و چند درصد اتانول است و متصدی فروش می گوید. که الکل اتانول است و فرد بدون وجدان الکل را به نوشیدنی های خود اضافه می کند زیرا غلظت اتانول و متانول در محصولات پتروشیمی مشخص نیست و فقط یک شکل استفاده می شود.
زندیه همچنین با اشاره به الکل هایی که برای مصارف پزشکی ساخته می شوند، تصریح می کند: در کارخانه های تولید الکل که قرار است مصارف پزشکی داشته باشند، مانند الکل های دارویی که در بیمارستان ها استفاده می شود، الکل متانولی از محلول و غلظت اتانول خارج می شود. به عنوان مثال، روی بسته بندی، 97٪ یا 70٪ حاوی اتانول است و مابقی بر پایه آب است. این نوع الکل به دست ساقی ها نمی رسد زیرا با توجه به مصرف سیستم سلامت تولید می شود.
متانول کشنده است
وی با اشاره به اینکه درصد مشروبات الکلی حاوی متانول می تواند باعث مسمومیت و حتی مرگ شود، می گوید: از آنجایی که غلظت الکل در نوشابه ها مشخص نیست، نمی توان دقیقاً گفت که چند درصد متانول در لیوان وجود دارد. که باعث کوری یا از دست دادن کبد می شود، اما به طور کلی مصرف 30 سی سی تا 240 سی سی الکل متانول خالص می تواند باعث بیماری و مرگ شود، اما در مورد متانول خالص هیچ یک از نوشیدنی ها متانول خالص نیستند و متانول مخلوط با اتانول است. . اما آنچه مصرف کنندگان باید بدانند این است که اتانول زودتر در بدن متابولیزه می شود و حدود 12 ساعت پس از مصرف از طریق آنزیم های کبدی دفع می شود و سپس متانول شروع به اثرگذاری بر روی بدن می کند و باعث ایجاد علائم مسمومیت می شود.
زمان شروع علائم مسمومیت.
این فوق تخصص سم شناسی بالینی و مسمومیت ها با اشاره به اینکه علائم مصرف نوشابه های سمی بلافاصله در بدن ظاهر نمی شود، تصریح می کند: همه الکل ها حالت مسمومیت را در بدن ایجاد می کنند، حتی الکل های سمی مانند متانول نیز علائم مسمومیت را ایجاد می کنند. اگر 24 تا 48 ساعت بعد علائمی مانند تاری دید، تهوع و استفراغ، سرگیجه، بی حالی و فشار خون پایین را مشاهده کردند، باید سریعا به بیمارستان مراجعه کنند.
عوارض الکل های سمی دائمی است.
زندیه می افزاید: اگر فردی به موقع به مرکز درمانی مراجعه کند، می توان از عوارض بعدی مسمومیت پیشگیری کرد، اما اگر علائم را کم اهمیت دانسته و درمان نکنند، منجر به مشکلات بینایی و مرگ می شود و در صورت ایجاد عوارض در بدن فردی که به عنوان مثال دارای اختلال بینایی یا نابینا است، دیگر درمان نمی شود، زیرا اثرات الکل های سمی دائمی است.
