به گزارش خبرنگار بازار، زاینده رود به عنوان یکی از مهم ترین منابع آبی فلات مرکزی ایران، در سال های اخیر با بحران کم آبی و خشکسالی شدید مواجه بوده است. این بحران نه تنها اثرات منفی بر اکوسیستم منطقه و معیشت مردم محلی داشته، بلکه به یکی از چالش های اساسی در مدیریت منابع آبی کشور تبدیل شده است. در این راستا عباس علی آبادی وزیر پیشنهادی نیرو برای دولت چهاردهم با توجه به تجربه و تخصص خود نقش اساسی در حل این بحران خواهد داشت.
زاینده رود که از رشته کوه های زاگرس سرچشمه می گیرد و به دشت های مرکزی ایران می ریزد، در دهه های اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی، برداشت بی رویه و مشکلات مدیریتی با بحران جدی خشکسالی مواجه شده است. بررسی های آماری نشان می دهد که بر اساس گزارش های سازمان آب منطقه ای اصفهان، در دهه های اخیر متوسط دبی سالانه زاینده رود از 800 میلیون مترمکعب به حدود 60 میلیون مترمکعب کاهش یافته است. این کاهش قابل توجه به دلیل تغییرات آب و هوایی و افزایش برداشت غیرقانونی منابع آبی است.
همچنین در سال های اخیر زاینده رود در بسیاری از بخش های خود به طور کامل خشک شده است. به ویژه در سال های 1394 و 1397 این رودخانه به طور کامل خشک شد که اثرات منفی جدی بر کشاورزی و محیط زیست داشت.
در همین راستا سعید متوکل، کارشناس اقتصاد و محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار بازار اظهار داشت: خشکی زاینده رود اثرات گسترده ای داشته است؛ کاهش سطح آب اثرات منفی بر اکوسیستم های اطراف داشته است. رودخانه و تالاب های اطراف به ویژه تالاب گاوخونی با بحران جدی مواجه شده است و این بحران زیست محیطی منجر به کاهش تنوع زیستی و از بین رفتن زیستگاه های طبیعی شده است.
خشکسالی زاینده رود و مشکلات اقتصادی کشاورزان اصفهان و چهارمحال
وی می افزاید: از سوی دیگر بحران آب باعث کاهش تولیدات کشاورزی، افزایش هزینه های کشاورزان و بیکاری در حوزه های مرتبط با کشاورزی و به ویژه کشاورزان استان های اصفهان، چهارمحال و بختیاری شده است. مشکلات جدی اقتصادی همچنین مشکلات ناشی از خشکسالی زاینده رود منجر به افزایش تنش های اجتماعی و مهاجرت های داخلی شده و کیفیت زندگی مردم این مناطق کاهش چشمگیری داشته است.
متوکل با بیان اینکه دولت شهید رئیسی برای احیای زاینده رود گام های مهمی برداشته است، گفت: پروژه انتقال آب از دریای عمان با هدف تامین منابع جدید آب برای زاینده رود و با پیشرفت قابل توجهی آغاز شده است. ، در حال حاضر در مراحل اجرایی می باشد. تامین مالی و نظارت بر پروژه به طور موثر دنبال می شود.
وی می افزاید: از سوی دیگر پروژه های بومی مدیریت منابع آب و احیای زاینده رود در حال پیشرفت است. مسائلی مانند کمبود منابع مالی و مشکلات اجرایی بر این پروژه ها تاثیر گذاشته است.
این کارشناس اقتصاد محیط زیست تاکید می کند: دولت چهاردهم باید پروژه های موجود را پیگیری و تکمیل کند، پروژه را تامین مالی و نظارت موثر کند و اثرات زیست محیطی را به صورت جدی مدیریت کند.
قدرت دیپلماسی آب و همکاری های بین المللی برای مدیریت منابع آبی مشترک و حل مشکلات منطقه ای باید در دستور کار قرار گیرد و تشکیل کمیته های منطقه ای برای نظارت و مدیریت عادلانه منابع آب می تواند موثر باشد.
وی با بیان اینکه برای مدیریت پایدار منابع آب، سیستم‌های آبیاری هوشمند و فناوری‌های نوین که باعث کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری منابع آب می‌شود، ضروری است، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای یافتن راه‌حل‌های جدید در مدیریت منابع آب و بهبود آن را ضروری دانست. وضعیت زاینده رود بسیار مهم است. همچنین تقویت نظارت بر اجرای مقررات جدید و بهبود فرآیندهای نظارتی برای کاهش مصرف آب و مدیریت بهتر منابع آب ضروری است و همچنین انتظار می رود نمایندگان قوانین جدیدی برای مدیریت بهینه منابع و پاسخگویی به چالش های نوظهور تدوین کنند. .
متوکل تصریح می کند: تقویت دیپلماسی آب و همکاری های بین المللی برای مدیریت منابع آبی مشترک و حل مشکلات منطقه ای باید در دستور کار قرار گیرد و تشکیل کمیته های منطقه ای برای نظارت و مدیریت عادلانه منابع آب می تواند موثر باشد.
و ادامه می دهد: اجرای برنامه های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی در مورد استفاده بهینه از آب و تشویق اقدامات فردی برای حفاظت از منابع آبی ضروری است.
اما نقش عباس علی آبادی وزیر پیشنهادی نیرو در احیای زاینده رود و نجات فلات مرکزی چیست؟
وی با اشاره به اینکه عباس علی آبادی به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو می تواند با تمرکز بر راهکارهای زیر نقش موثری در احیای زاینده رود داشته باشد، گفت: باید پیگیری و تکمیل فازهای باقیمانده پروژه آب را در اولویت قرار دهد. انتقال پروژه از دریای عمان و تاکید موثر بر تامین منابع مالی و نظارت دقیق بر پیشرفت پروژه. همچنین نظارت بر اجرای مصوبات قانونی احیای زاینده رود. عباس علی آبادی با حمایت از تحقیقات علمی و توسعه فناوری های نوین می تواند راهکارهای جدیدی را برای مدیریت منابع آب و بهبود وضعیت زاینده رود ارائه دهد.
با تمرکز بر راهکارهای ارائه شده علمی و عملی و به ویژه تاکید بر ادامه طرح های انتقال آب از دریا و پروژه های باقی مانده، می توان به احیای زاینده رود و نجات فلات مرکزی ایران امیدوار بود.
این کارشناس اقتصاد محیط زیست در همین راستا بیان می کند: حمایت از طرح های تحقیقاتی در حوزه فناوری های آبیاری، بهره وری آب و احیای اکوسیستم های آبی. با ایجاد و تقویت مراکز تحقیقاتی تخصصی برای مطالعه و ارائه راهکارهای نوین در مدیریت آب و بحران های منابع آب می توان به بهبود وضعیت زاینده رود کمک کرد و در راستای استراتژی سال به مشارکت مردم در احیا کمک کرد. زاینده رود که در این مسیر قطعا با استفاده از رسانه ها و شبکه های اجتماعی موثر خواهد بود.
احیای زاینده رود نیازمند رویکردی همه جانبه و چندوجهی است که شامل تداوم و تسریع پروژه های کلیدی، تقویت قوانین و مقررات، حمایت از تحقیق و توسعه، تقویت دیپلماسی آب و افزایش آگاهی عمومی است. عباس علی آبادی به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو می تواند نقش موثری در حل بحران زاینده رود داشته باشد. با تمرکز بر راهکارهای علمی و عملی پیشنهادی و به ویژه تاکید بر ادامه طرح های انتقال آب از دریا و پروژه های باقی مانده می توان به احیای زاینده رود و نجات فلات مرکزی ایران امیدوار بود. تلاش برای مدیریت پایدار منابع آب، تقویت قوانین و مقررات و ارتقای آگاهی عمومی می تواند به تحقق این هدف و فراهم آوردن آینده ای روشن برای زاینده رود و نجات فلات مرکزی کمک کند.
