الهه جعفرزاده: در هر فرد دیابتی که با داروهای کنترل قند خون یا تزریق انسولین درمان می شود، احتمال کاهش سطح قند خون وجود دارد زیرا ترشح انسولین خارج از کنترل بدن است. برخی از راه‌حل‌های موقت برای بازگرداندن سطح قند خون به محدوده طبیعی شامل مصرف غذاهای شیرین یا نوشیدنی‌های پر قند است، اما برای درمان طولانی‌مدت، ابتدا باید علت اصلی هیپوگلیسمی شناسایی و برطرف شود.
دکتر سید حسین صمدانی فرد، فوق تخصص غدد و متابولیسم (غدد درون ریز) به خبرآنلاین توضیح می دهد: افت قند خون ناشی از انسولین خطرناک نیست زیرا فرد با برخی علائم متوجه این حالت می شود و با خوردن یک غذای شیرین می توان از آن خلاص شد. از آن.” از تشدید اوضاع جلوگیری کند. اما زمانی که بدن دچار هیپوگلیسمی می شود زنگ هشدار به صدا در می آید، اما دیگر علائمی که فرد را از این وضعیت بحرانی آگاه می کند، نشان نمی دهد. این مورد بسیار خطرناکتر است و حتی زمانی که افراد در این شرایط می خوابند یا در محیط انفرادی هستند و امکان کمک گرفتن از دیگران وجود ندارد، احتمال خطرات مغزی وجود دارد.
متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:
چرا در برخی موارد افراد متوجه کاهش سطح قند خون خود نمی شوند؟
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 که انسولین مصرف می کنند، به جای دیابت نوع 2 که قرص های ساده مصرف می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به هیپوگلیسمی هستند. در دیابت نوع 1، افرادی که می خواهند قند خون خود را از نزدیک کنترل کنند، به هیچ وجه اجازه نمی دهند قندشان بالا برود. در این شرایط، بدن افت قند خون را به عنوان یک رویداد طبیعی تعبیر می کند و دیگر افت خطرناک قند را شناسایی نمی کند. یعنی عرق کردن، گرسنگی و علائم هشدار دهنده دیگر وجود ندارد.
در چنین شرایطی، این بیماران ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوند، اما متوجه آن نباشند. در مواردی که افراد در این شرایط در خواب یا در محیط انفرادی هستند و امکان کمک گرفتن از دیگران وجود ندارد، احتمال خطرات مغزی وجود دارد.
آیا هیپوگلیسمی باعث مرگ می شود؟
قند خون پایین در شرایط عادی باعث مرگ نمی شود، زیرا بدن دارای مکانیسم های جبرانی است و می تواند به نوعی زنگ خطر را به ظاهر عرق کردن، گرسنگی، دو بینی، سرگیجه و احساسات غیر طبیعی بدهد و فرد را از وضعیت اورژانسی مطلع کند. اما در شرایطی که افت و نوسان قند خون در یک فرد مزمن است، بدن ممکن است دیگر سیگنال‌های هشدار دهنده ندهد. دلیل این امر این است که مغز برای عملکرد صحیح و ارسال سیگنال به بدن به منبع ثابتی از گلوکز نیاز دارد و زمانی که قند کاهش می یابد، مغز از این منبع محروم می شود و نمی تواند علائمی را نشان دهد.
در علم پزشکی به این حالت «ناآگاهی هیپرگلیسمی» یا «جهل هیپوگلیسمی» می گویند. این خطرناک است و در برخی موارد باعث کما و حتی مرگ می شود. همچنین می تواند در حین انجام فعالیت های مختلف روزانه، به ویژه پیاده روی یا رانندگی، فرد را دچار حادثه جدی کند.
آیا راهی برای جلوگیری از این وضعیت وجود دارد؟
بله، هرگز نباید اجازه دهیم که سطح قند خون بیمار کاهش یابد. پزشک باید با درمان اولیه و نوع انسولینی که تجویز می کند این موضوع را کنترل کند. علاوه بر این، در بررسی سابقه هیپوگلیسمی بیماران دیابتی، از آنها در مورد فراوانی و شدت هیپوگلیسمی سؤال می شود. در صورت شدید بودن این نوسانات، بسته به نظر تخصصی پزشک، تغییر مقدار و دوز دارو و حتی زمان مصرف آن ضروری است.
به طور کلی با کنترل داروها و انسولین می توان از افت قند خون جلوگیری کرد. اگر فردی افت قند خون طبیعی داشته باشد با خوردن یک غذای شیرین رفع می شود و اگر به کما افتاد و هوشیار نبود با تزریق گلوکز حال بیمار بهبود پیدا کرد.
درباره دستگاه هایی به نام «سیستم پایش مداوم قند خون» یا CGM میشه توضیح بدی این سیستم چگونه به بهبود شرایط بیماران دیابتی کمک می کند؟
سیستم مانیتورینگ مداوم قند خون یا CGM (مخفف عبارت Continuous Glucose Monitoring) روشی جدیدتر از دستگاه تست قند (گلوکومتر) است و دیگر نیازی به نمونه گیری خون یا استفاده از سوزن ندارد و برای مدیریت بهتر دیابت و مناسب طراحی و ساخته شده است. کنترل قند خون این دستگاه به کمک یک الکترود کوچک روی دست یا قسمتی از بدن زیر پوست قرار می گیرد و قند خون را به طور مکرر اندازه گیری و ثبت می کند.
همچنین تاریخچه قند خون را از طریق فرستنده ای که در اختیار دارد به دستگاه گیرنده یا تلفن همراه فرد منتقل می کند. استفاده مناسب از CGM برای کنترل قند خون می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت، به ویژه دیابت نوع 1 را بهبود بخشد. زیرا این سیستم به طور مداوم و در فواصل زمانی مشخص نوسانات قند خون افراد را اندازه گیری می کند و در صورت افت قند، زنگ هشدار به تلفن همراه یا حتی سیستم دریافت کننده پزشک شما ارسال می شود تا شرایط تحت کنترل باشد.
از این سیستم استفاده کنید‌چقدر در ایران رایج است؟
ما در ایران بیمارانی داریم که از CGM استفاده می کنند، اما به طور کلی این روش بسیار گران است.
هزینه استفاده از آن چقدر است؟
قیمت خرید این سامانه حدود 5 تا 6 میلیون تومان است. البته لازم به ذکر است که عمر مفید و عمر مفید این دستگاه حدود دو هفته می باشد. یعنی استفاده از چنین سیستمی ماهیانه 12 میلیون تومان برای بیماران دیابتی هزینه دارد.
با توجه به این هزینه قابل توجه، آیا لازم است بیماران دیابتی همیشه از CGM استفاده کنند؟
در برخی موارد، ادامه استفاده را می توان نادیده گرفت. به عنوان مثال، استفاده از سیستم پایش قند خون برای برخی از بیمارانی که می خواهند وضعیت خود را در کوتاه مدت کنترل کنند تا به سادگی ببینند ریشه مشکل کجاست، لازم نیست دائمی باشد. این دستگاه را به مدت دو هفته تست می کنیم و می بینیم که در این مدت نوسانات قند چگونه اتفاق می افتد.
بیشتر بخوانید:
چرا زنان باید قند را حذف یا کاهش دهند؟
با حذف قند از رژیم غذایی چه اتفاقی برای بدن می افتد؟
اگر در حالت ایستاده احساس سرگیجه می کنید، در آستانه یک بیماری خطرناک هستید!
اعلام علت 40 درصد مرگ و میر بیماران دیابتی
۴۷۲۳۲
