با شنیدن نام کویر، چه چیزی به ذهن شما خطور می‌کند؟ آسمان پرستاره در شب یا تنها گرمای آزاردهنده. اگر می‌خواهید تنها تجربه شیرین داشته باشید، سفر به طبس انتخاب مناسبی است؛ این شهر با زیبایی‌های بسیار و منحصربه‌فردش به عروس کویر ایران شهرت یافته است. در این قسمت از مجله گردشگری اسمارتک نیوز شما را با طبس آشنا می‌کنیم تا با بیشترین آمادگی راهی آن‌جا شوید. این مقاله قرار است برایتان راهنمای سفر به طبس باشد و از هر چیزی مانند غذا و مکان‌های دیدنی این شهر صحبت می‌کنیم تا سفر دلچسبی را تجربه کنید.
طبس کجاست؟
طبس معروف به عروس کویر ایران تا قبل از سال ۱۳۹۱ بخشی از استان یزد بود و بعد از این تاریخ، جزئی از خراسان جنوبی شد. این منطقه از شرق و غرب به بیابان و کویر می‌رسد؛ اما وجود کوهی در شرق آن باعث به‌وجود آمدن جنگلی در این بخش هم شده است. در سفر به این مکان دیدنی متوجه می‌شوید تکه‌های مختلف زیبایی‌های طبیعت مانند چشمه‌های آب گرم و سرد، معادن زغال سنگ، جنگل و دریاچه در آن حضور دارد.
تاریخچه طبس
قصد داریم در راهنمای سفر به طبس اطلاعات جذابی درباره تاریخ این شهر ارائه دهیم. طبس در طول تاریخ فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است که بعضی از آنها به قدری پررنگ بوده‌اند که در حافظه تاریخ ثبت شده‌اند. این شهر در دوران هخامنشیان به وجود آمده است؛ اما دوران شکوفایی آن را عصر قاجار می‌دانند. در این دوران با توجه زیاد به این شهر، عمارت‌ها و باغ‌های زیبای بسیاری در آن ساخته شد.
پیشرفت طبس در سال ۵۷ متوقف شد و حتی چندین پله به دوران قبل از اوج خودش رسید. در این سال زلزله‌ای به اندازه ۸/۷ ریشتر این شهرستان بزرگ را لرزاند و باعث شد حدود ۵۰ هزار نفر از مردم این شهر جان خود را از دست دادند. بعد از این اتفاق زمان زیادی طول کشید تا این شهرستان رشد کند؛ اما اکنون یکی از شهرهای کویری با جاذبه‌های گردشگری بی‌شمار است.
آب و هوای طبس
برای انتخاب بهترین زمان سفر به طبس باید با آب‌وهوای آن هم آشنا شوید. طبس در قلب فلات ایران قرار دارد و آب و هوای آن، کویری و کوهستانی است. این شهر روزهای بسیار گرم اما شب‌های سردی دارد؛ گرمایی که برای بعضی از افراد آزاردهنده است و سرمایی که نیاز به سرپناه مناسبی مانند هتل دارد.
بررسی بهترین زمان سفر به طبس
اگر بگوییم بهترین زمان سفر به طبس ۴ فصل سال است، حرف بیراهی نزده‌ایم؛ چراکه هر کدام از این فصول زیبایی‌های منحصربه‌فرد خودشان را دارند که تماشای آنها می‌تواند برای شما جذاب باشد. عید نوروز یکی از تعطیلاتی است که می‌توانید از آن برای رفتن به عروس کویر ایران استفاده کنید. تنها باید بدانید که این وقت از سال طبس شلوغ و میزبان گردشگران بسیاری است.
طبس در تابستان گرم است و افراد کمی ترجیح می‌دهند این زمان را برای سفر به این شهرستان انتخاب کنند؛ بنابراین خلوت‌ترین موقع سال به حساب می‌آید؛ اما اگر شما در این فصل وقت آزاد دارید و از آب‌تنی‌کردن هم لذت می‌برید، طبس گزینه ایده‌آلی برای شما است؛ چراکه در این وقت سال، با وجود گرمای زیاد، چشمه‌ها و آبشارهایی هستند که می‌توانید در آنها شنا کنید.
اگر می‌خواهید وقتی هوا هنوز خیلی گرم نشده، به طبس بروید، بهترین زمان رفتن به آنجابرای شما پاییز و زمستان است. از ماه‌های آبان تا بهمن دیگر از گرمای زیاد این شهر خبری نیست و این منطقه سردترین دمای خود را نسبت به سایر زمان‌های سال دارد.
معرفی رویدادها و جشنواره های طبس
برای آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم شهر طبس، می‌توانید در رویدادهای آن شرکت کنید. با این کار، در سفر به طبس از نزدیک متوجه می‌شوید که مردم این شهر چه فرهنگی دارند. نوروز و ماه‌های تیر و مرداد زمان‌های برگزاری جشنواره‌های محلی در این شهر است. جشنواره بهار نارنج، مراسم طبل‌زنی در افطار و سحر ماه رمضان و نخل‌گردانی در عاشورا از جمله این رویدادها هستند.
چگونه خودمان را به طبس برسانیم؟
پرواز مستقیم از تهران به طبس، شما را بعد از یک ساعت و سی دقیقه به مقصد می‌رساند. علاوه‌بر آن، برای مسیر زمینی، ماشین شخصی، قطار و اتوبوس گزینه‌هایی هستند که می‌توانید با آنها به عروس کویر ایران بروید.
برای سفر به طبس با ماشین شخصی راه‌های زیر در دسترس است:
- مسیر شماره ۱: از اصفهان به طبس: باید از شهرهای دولت‌آباد، نائین، انارک و خور بگذرید. اصفهان از طبس ۵۹۰ کیلومتر فاصله دارد.
- مسیر شماره ۲: از مشهد به طبس: باید از شهرهای تربت‌حیدریه، فیض‌آباد، فردوس و دیهودیک بگذرید. مشهد از طبس ۵۵۰ کیلومتر فاصله دارد.
- مسیر شماره ۳: از یزد به طبس: باید از شهرهای زارچ، خرائق و رباط پشت بادم بگذرید. یزد از طبس ۳۶۰ کیلومتر فاصله دارد.
- مسیر شماره ۴: از بیرجند به طبس: باید از شهرهای خوسف و سنگ‌آباد بگذرید. بیرجند از طبس ۲۷۰ کیلومتر فاصله دارد.
جاهای دیدنی طبس؛ از کویر تا جنگل اسنو
طبس یکی از شهر های کویری ایران است که باید تمام زمان حضورتان در آن را به گشت‌وگذار بپردازید تا هیچ جاذبه‌ای را از دست ندهید. با خواندن ادامه این مطلب، اطلاعات کاملی درباره جاذبه های گردشگری طبس به دست خواهید آورید و به‌راحتی می‌توانید برای گشت و گذار در این منطقه برنامه‌ریزی کنید.
کال جنی؛ تجربه هیجان و ترس
هدف افراد زیادی برای سفر به طبس گشت‌وگذار در کال جنی، مشهورترین جاذبه این شهرستان است. دره‌ای باریک که وقتی به آن قدم می‌گذارید، دیوارهای آن حتی به ۵۰ متر هم می‌رسد و در بعضی بخش‌ها به‌قدری به همدیگر نزدیک می‌شوند که دیگر آسمان را در بالای سر خود نمی‌بینید.
کال در زبان مردم محلی به معنی دره است و جنی به جن‌ها اشاره دارد؛ ترسناک بودن فضا دلیل نام‌گذاری است. از آن‌جایی که کال جنی ظاهر ترسناکی دارد، مردم این منطقه از این نام برای اشاره به آن استفاده می‌کنند و گردشگران هم این دره را به همین نام می‌شناسند.
باغ گلشن
در سفر به طبس، در نزدیک میدان پلیکان، باغ گلشن قرار دارد. باغی ۷ هکتاری که در اواخر دوره زندیه ساخته شد و داخل آن، عمارتی دو طبقه است که بعضی از افراد به آن لقب تاج محل ایران را داده‌اند. تنها ساختمان این باغ نیست که شما را شیفته خودش می‌کند. در این زمین بزرگ ۲ هزار درخت متنوع کاشته شده است که بعضی از آنها عمر چند صد ساله دارند. در این باغ درختان نخل، کاج، چنار و میوه‌هایی مانند پرتقال، نارنج و انگور را در کنار هم می‌بینید.
طاق عباسی
در سفر به طبس، حتما به تماشای سد شاه عباسی که ۶۰ متر ارتفاع دارد هم بروید. این سد قدیمی‌ترین سد قوسی جهان است که برای مقابله با آسیب رگبارهای فصلی ساخته شد و قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال قبل برمی‌گردد. از آن‌جایی که این سد در تنگه باریکی بین دو کوه قرار دارد، نازک‌ترین سد جهان هم به حساب می‌آید.
روستای ازمیغان
در سفر به طبس سرسبزی در دل کویر را در روستای ازمیغان می‌بیند که در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی طبس قرار دارد؛ از آن‌جایی که در این روستا چندین رودخانه و چشمه وجود دارد، نخلستان‌ها در کنار شالیزارهای برنج قرار دارند.
ارگ قدیم طبس
ارگ کهن یا کهن دژ قلعه‌ای در خیابان واعظی طبسی قرار دارد. این ساختمان یکی از چند دژ باقی‌مانده از دوران پیش از اسلام محسوب می‌شود که به دلیل بزرگی از بقیه دژها معروف‌تر است. بخش زیادی از این بنا در زلزله سال ۵۷ تخریب شد و اکنون تنها خرابه‌ای از آن باقی مانده، با این وجود یکی از جاهای دیدنی طبس به شمار می‌رود.
کاروانسرای خان
مسیر طبس به یزد در گذشته پررونق بود و این آبادانی علت ساخت کاروانسراهای مختلفی مانند کاروانسرای خان شد. البته مسیر جدیدی که بعدها برای حمل‌ونقل ساخته شد، این کاروانسرا را از رونق انداخت. کاروانسرای خان دیگر مانند قبل پذیرای افراد نیست؛ اما امکان تماشای مجموعه بادگیرها و گنبد شاه‌نشین آن وجود دارد.
موزه مردم شناسی
بعد از زلزله سال ۵۷، ساختمانی ۶۰۰ متری به‌عنوان حمام عمومی ساخته شد که چندین سال بدون استفاده باقی ماند. در حال حاضر این عمارت را به موزه مردم‌شناسی تبدیل کرده‌اند. این موزه بخش‌های مختلفی دارد؛ در یک قسمت از آن می‌توانید مشاغل مردم این منطقه را همراه با لوازم و اسباب کارشان تماشا کنید. در قسمت دیگر، ویترین‌هایی با حدود ۵۰۰ قطعه از آثار کشف شده از این منطقه را در معرض نمایش گذاشته‌اند.
دیگ رستم
چشمه‌ای در روستای نایبند با آب داغ وجود دارد، طوری‌که حتی اگر یک لحظه دستتان را در آن بگذارید، ممکن است بسوزد؛ به این دلیل که زیر آن سنگ‌های آتشفشانی وجود دارد و باعث می‌شود این آب مانند غذای داخل دیگ داغ و در حال جوشیدن باشد. آب چشمه دیگ رستم برای بیماری‌های روماتیسمی خواص درمانی دارد.
قلعه اسماعیلیان
ویرانه‌های یک بنا روی کوه باغ سلیمه در نزدیکی روستای خراوان قرار دارد که در سفر به طبس پیشنهاد می‌کنیم از نزدیک این مکان تاریخی را هم از نزدیک ببینید. این بنای معروف به قلعه اسماعیلیان در قرن پنجم هجری به تصرف فدائیان اسماعیلی درآمد و هنگام حمله هلاکوخان به این قسمت، بخش بزرگی از آن از بین رفت.
معماری این بنا به گونه‌ای است که هنگام بارش برف و باران، برای جبران کمبود آب، بخشی از آن به سمت ۴ آب‌انبار بزرگ می‌رفت. در گذر زمان ۳ مورد از این آب‌انبارها از بین رفتند که می‌توانید به تماشای یک مورد باقی‌مانده از آنها بروید.
برج هادر باش
درست زمانی که در میان نخلستان های خرما در طبس قدم می‌زنید، با گنبدهای ساخته شده از گِل و خشت مواجه خواهید شد که برج هادر باش نام دارند. برج های هادر باش برای نگهبانی از نخل‌ها در برابر افراد غارتگر و حیوانات وحشی منطقه ساخته می‌شد.
امامزاده حسین‌بن‌موسی
امامزاده حسین، برادر امام رضا و پسر امام موسی کاظم است که آرامگاه او در شهر طبس قرار دارد. از این رو، مسافران زیادی هنگام سفر به طبس به زیارت این امامزاده هم می‌روند. این مکان بعد از زلزله ۵۷ بازسازی شد و در حال حاضر امکاناتی مانند اتاق، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و حمام را برای رفاه مسافران در اختیار آنها قرار می‌دهد.
چشمه مرتضی علی
در روستای خرو با پیاده‌روی به سمت دره احاطه‌شده بین دو کوه بلند، چشمه مرتضی علی را می‌بینید. این منطقه علاوه‌بر سرسبزی، چشمه آب عجیبی دارد؛ چشمه‌ای که با دست‌زدن به هر قسمت آن، دمای آب با بخش‌های دیگر متفاوت است و دلیل آن، تعداد زیاد و متفاوت آب رودخانه‌هایی است که به آن می‌ریزند.
کویر حلوان
سفر به طبس بدون پا گذاشتن روی شن‌های داغ کویر آن کامل نمی‌شود. کویر حلوان در ۹۰ کیلومتری طبس که دل‌انگیزترین غروب‌ها و پوشش گیاهی مانند استپی و ماسه‌هایی مانند بادامی، دم‌گاوری و قیچ را دارد. در نزدیکی این کویر، غار حلوان هم با سنگ‌های متعلق به دوران ژوراسیک میانی که حدود ۱۶۰ میلیون سال پیش بود، وجود دارد. در این غار بقایایی از پرندگان مختلف، شتر و گوسفند پیدا شده که به معنای سرپناهی برای حیوانات در دوره‌های مختلف زمانی بوده است.
کال نمک
دیدنی‌های عجیب سفر به طبس تمام نشده‌اند. در ۸ کیلومتری روستای محمدآباد رودخانه‌ای است که از دیدن تعداد زیادی تخم مرغ مرتب چیده‌شده در آب تعجب می‌کنید. در این رودخانه نمک‌ها به‌صورت گلوله‌های کوچک در کنار هم روی آب قرار دارند. زمانی که هنوز استفاده از نمک‌های یددار بین مردم زیاد نشده بود، آنها نمک مورد نیاز خودشان را از این‌جا تامین می‌کردند.
کال سردر
دره سردر در روستای خرو و در دل رشته‌کوه شتری است که برای دیدن آن باید از دشتی به همین نام بگذرید. در طول مسیر هیچ چیز عجیبی توجه‌تان را به سمت خودش جلب نخواهد کرد؛ اما ناگهان جلوی پاهایتان دره سردر سبز خواهد شد، دره‌ای که از دور مشخص نبود. پیاده‌روی در این دره زیبا حدود ۴۰ دقیقه (رفت و برگشت) طول می‌کشد. پیاده‌روی در این دره زیبا با وجود آب‌های کم‌عمق گرم و سرد آن یکی از جاذبه‌هایی است که گردشگران را به دره کال سردر طبس می‌کشاند.
جنگل سنو
در مناطق کوهستانی و در ۲۴ کیلومتری شهر طبس، جنگلی با بیش‌از ۸۰۰ گونه گیاهی وجود دارد که البته بسیاری از آنها خواص دارویی نیز دارند. گز، طاق و اسفناج وحشی (آتریپلکس) تنها نمونه‌ای از آنها هستند که باعث تثبیت شن و جلوگیری از شکل‌گیری طوفان می‌شوند.
روستای نایبند
اگر می‌خواهید به ماسوله کویر بروید، باید روستای پلکانی نایبند را از نزدیک ببینید! این روستا با شهر طبس تنها ۲۵ کیلومتر فاصله داشته و در کنار آن نخلستان و کویر بزرگی وجود دارد. نایبندان پناهگاه بزرگی برای گونه‌های مختلف ایران مانند یوز ایرانی، گربه شنی، جبیر (نوعی غزال) و شاه روباه و بیش از ۱۷۰ نوع گونه گیاهی است.
با حضور طولانی‌تر در طبس، جاهای بیشتری را از این شهرستان می‌بینید. روستای پیر حاجات و بقعه شیخ ابونصر ایراوه‌ای، روستای چهل پایه، چاه غار جهنم، کویر رباط خان و سد کریت از دیدنی‌های دیگر این شهر هستند؛ بنابراین بهترین زمان سفر به طبس هنگامی است که وقت کافی برای دیدن تمام جاذبه‌ها داشته باشید.
معرفی هتل های طبس | از اقامت در امامزاده تا هتل
به خاطر سردی زیاد، بهتر است چادر زدن در طبس را فراموش کرده و به رزرو هتل های طبس فکر کنید. یکی از گزینه‌های پرطرفدار برای مسافران، زائرسرای امامزاده حسین است که تمام امکانات رفاهی لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد. همین‌طور، هتل های نارنجستان، امیر و بهمن هم اقامتگاه‌های مناسبی هستند. در سایت اسمارتک نیوز می‌توانید انواع هتل های طبس را مشاهده و رزرو کنید.
غذاهای محلی طبس که باید امتحان کنید!
هیچ سفری بدون امتحان کردن غذاهای محلی و سنتی یک منطقه کامل نمی‌شود. در سفر به طبس حتما غذاهای معروف این منطقه مانند باغ مجنون، ناردون و پنجه طلایی را امتحان کنید. در این شهر انواع آش و آبگوشت وجود دارد و ممکن است نام غذاهایی به گوشتان بخورد که تا قبل سفر به طبس نشنیده بودید. در ادامه با بعضی از معروف ترین غذاهای طبس آشنا شوید:
- آش قلیه
- آش انار
- آش اوماج
- آش بورش
- آش لخشک
- آش جوش پره
- آبگوشت بلغور
- آبگوشت بزباش
- آبگوشت کشک
سوغاتی های عروس کویر ایران
اگر بخواهید یادگاری از سفر به طبس همراه خودتان به خانه ببرید، صنایع دستی اولین گزینه است. طبس ظروف قلمکاری‌شده، سینی‌های مسی و فرش‌های زیبایی دارد. همچنین، می‌توانید خوراکی‌های زیادی مانند شیرینی‌ها و مرباهایی که مختص این شهر هستند، به‌عنوان سوغاتی بخرید. برخی از مهمترین سوغاتی های طبس عبارتند از:
- خرما
- باقلوا
- قطاب
- روورکرده
- نان چایی
- مربای نارنجوک
- مربای پوست پسته
راهنمای سفر به طبس برای بهترین انتخاب
در این مطلب از مجله گردشگری اسمارتک نیوز در مورد سفر به طبس و جاذبه‌های گردشگری آن صحبت کردیم. در کنار آن به خوراکی‌ها و سوغاتی‌هایی که می‌توانید از عروس کویر ایران با خود ببرید، اشاره کردیم. در حال حاضر سفر به شهرهای کویری ایران و به طور کلی کویرنوردی در بین گردشگران از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است. فرقی نمی‌کند به کویر مرنجاب می‌روید یا برنامه سفر به طبس را دارید، پیشنهاد می‌کنیم پیش از انجام هر سفری با اطلاعات کامل آن را آغاز کنید.
اگر به این شهر کویری ایران سفر کرده‌اید، تجربیات خود را با خوانندگان ما به اشتراک بگذارید.
نوشته هر آنچه باید درباره سفر به طبس بدانید اولین بار در مجله گردشگری. پدیدار شد.
