بازار؛ گروه استان ها: چالش نظام بانکی که امروز فراتر از یک گره کوچک به نظر می‌رسد، به حدی است که رهبر معظم انقلاب نیز پیش از این شخصاً در این حوزه ورود داشته و یکی از مشکلات جدی کشور را مسئله‌ی بنگاه‌داری بانک‌ها برشمرده‌اند.
ارایه تسهیلات خرد و کلان از تامین نیاز های صنایع و کارخانه های تولیدی گرفته تا تسهیلات ازدواج و خرید مسکن همواره با ناملایمات بسیاری از طرف بانک ها همراه بوده است از آن جا که رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی از آن به عنوان یک انحراف یاد می کند.
حجت الاسلام پژمانفر رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی که نمایندگی مردم مشهد در این مجلس شورای اسلامی را نیز بر عهده دارد یکی از منتقدان عملکرد بانک هاست که در ذیل پیرامون این نظام پر چالش بانکداری با وی به بحث و گفت و گو نشستیم.
* تلاش شما در کمیسیون اصل نود پیرامون فعالیت بانک ها بر چه محور هایی استوار است؟
کمیسیون اصل نود در ارتباط با عملکردبانک ها از سال ۱۴۰۰ بخشی از تلاش خود را معطوف به شناسایی تسهیلات گیرندگان بانک ها قرارداده است که تسهیلات بانک ها به چه افرادی داده می شود.
جهت پیگیری جدی این موضوع درلایحه بودجه ۱۴۰۱ بانک ها موظف شدند که به کمیسیون اصل ۹۰ گزارشات تسهیلات کلان بانکی را سه ماهه و فصلی اعلام نمایند .
* این گزارش ها چه نتایجی را به همراه داشت؟
براساس شناسایی که از گزارشات بدست آمد متأسفانه معلوم گردید عموم بانک ها سعی دارند نقدینگی را از دایره خودشان خارج نکنند وتا جایی که می توانند به شرکت هایی که تحت مدیریت خودشان است این تسهیلات را اعطا نمایند .یعنی تسهیلات را در مسیری قرار دهند که ارزش افزوده کاذبی برای خودبانکها ایجاد کند.
رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی: متاسفانه برخی بانک ها شرکت هایی را درزیر مجموعه خود به صورت صوری درست می کنند و سپس تقاضای وام را از شرکت های خود به خودبانک می دهند
* این شرکت های تحت پوشش آیا وجود خارجی هم دارند؟
متاسفانه برخی بانک ها شرکت هایی را درزیر مجموعه خود به صورت صوری درست می کنند و سپس تقاضای وام را از شرکت های خود به خودبانک می دهند.
در واقع برخی بانک ها شرکت هایی را ذیل خود بصورت کاغذی تأسیس کرده و وام هایی که باید نصیب بخش تولید شودرا به این شرکت ها می دهند.
* تا چه میزان برای مقابله با این تخلفات تلاش شده است؟
بانک ها نظام اقتصادی کشور را برهم می زنند، لذا ما با عنوان کمیسیون اصل ۹۰ آنها را تحت فشار قرار داده ایم تا مسیر هزینه شدن وام های آنها مشخص شود.
در کمیسیون اصل نود روی بخشی از وام ها متمرکز شدیم تا مسیر هزینه شدن آن مشخص شود از این روبه بررسی تسهیلات کلان که در سال ۱۴۰۱ وامهای بالای یکصد میلیار تومان، تعریف شده و در قانون بودجه امسال وام های بالای ۵۰ میلیار تومان تعریف شده را از بانک ها گزارش خواستیم.
* آیا این فشار ها نتیجه ای هم داشت؟
نتیجه این اقدامات آشکار شدن برخی تخلفات بود.به طور مثال مجموعه ای داشتیم که تقریبا ۲۰ هزار میلیارد تومان وام با کارمزد ۱۸ درصد از بانک گرفته بود بعد ۱۸ هزار میلیارد تومان از آن وام را در بانک با سود ۲۴ درصد سپرده گذاری کرده است که از این طریق مشمول معافیت مالیاتی هم شده است.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی: گزارش های بسیاری وجود دارد که بانک ها تسهیلات را در مسیر سفته بازی وخرید زمین ، مسکن، سکه ، دلار و طلا هزینه کردند
برخی بانک ها شرکت های دسته اول تا سومی درست کرده اند که اغلب صوری و کاغذی هستند و وام هایی که باید نصیب بخش تولید شود، سهم این شرکت ها می شود.
* یعنی تسهیلات به سمت بازار های کاذب روانه می شود؟
گزارش های بسیاری وجود دارد که بانک ها تسهیلات را در مسیر سفته بازی وخرید زمین ، مسکن، سکه ، دلار و طلا هزینه کردند.متاسفانه فضای اقتصادی کشور به سمتی رفته است که اگر سرمایه به سمت دلار، سکه، ماشین، زمین و سایر بازار های موازی برود، امن و درعین حال با سود قابل توجهی مواجه خواهد بود اما اگر سرمایه به سمت تولید برود خطر، نگرانی و ناامنی، زمین خوردن را به همراه دارد.
رئیس کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی: دلیل اینکه سرمایه ها در کشور به جای آمدن به سمت تولید به سمت بخش های دیگر می رود از ناامنی در بخش تولید نشات می گیرد که همه ما در مجلس، دولت و دستگاه قضا مقصر هستیم.
در این راستا مسئولان وظیفه دارند تا این موضوع را به جریان عکس تبدیل کنند و اگرچه این کار زمانبر است اما باید انجام شود.
* نتیجه این سرمایه گذاری بانک ها در بازار چه می شود؟
طبق قانون بانک ها موظفند تسهیلات را بخشی به سرمایه در گردش و بخشی را در جهت حمایت از ولیدقراردهند. متأسفانه این در حالیست که گاها تا ده برابر مقدار مجازشان تسهیلاتی در غیر از جهت سرمایه در گردش و حمایت از تولید داده اند که نتیجه تورمی شدیدی به جامعه می شوداین در حالی است که بانک ها حق ندارند ،بیشتر از رقم مجاز تسهیلات بپردازند.
دلیل اینکه سرمایه ها در کشور به جای آمدن به سمت تولید به سمت بخش های دیگر می رود از ناامنی در بخش تولید نشات می گیرد که همه ما در مجلس، دولت و دستگاه قضا مقصر هستیم.
* مردم برای دریافت رقم های بسیار ناچیز گرفتار کاغذ بازی هستند آیا راهی برای تسهیل هست؟
بانک ها موظفند برای تسهیلات خرد فقط یک ضامن مطالبه کرده و درصورتی که مطالبه بیشتر از یک ضامن نمایند ،مردم می توانند به بازرسی بانک ها شکایت نمایند.
حجت الاسلام پژمانفر: بزودی برای دریافت تسهیلات تا ۵۰ میلیون ضامن لازم نبوده و فقط با اعتبار سنجی افراد می توانند تسهیلات اخذ کنند
بزودی برای دریافت تسهیلات تا ۵۰ میلیون ضامن لازم نبوده و فقط با اعتبار سنجی افراد می توانند تسهیلات اخذ کنند.ما با کمک بانک مرکزی، تلاش خواهیم کرد با توجه به اعتبار سنجی ها دیگر احتیاج به اخذ ضامن در آینده نداشته باشیم لذا بنده معتقد هستم باید برای انجام هر فرآیند، بازه زمانی مشخصی تعیین کرد که دستگاه اجرایی مربوطه موظف شود در همان بازه زمانی تکلیف یک موضوع را مشخص کند،
ما نیاز به انضباط در حوزه برخی اقدامات مانند صدور چک و نظان عادلانه در پرداخت تسهیلات داریم.در همین راستا معتقدیم که برای چک باید اعتبار سنجی انجام شود که افرادی که چک صادر می کنند تا چه سقفی می توانند چک بکشند. تا فرد صادرکننده چک بیش از آن نتواند چک صادرکند. این کارشاید سخت باشد اما سبب ایجاد انضباط در بحث چک خواهد شد
اقدام زیادی برای کمک به عموم مردم شده در بحث چک اقدام با برکتی شده است . از فروردین ۱۴۰۱ این بحث پیگیری و در اردیبهشت ۱۴۰۲ زندانیان چک که عموما خانم ها بودند به یک سی ام تقلیل یافته است .امیدوام‌به زودی به جایگاهی برسیم که زندانی در حوزه چک صفر شود.
