خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: ریاض، پایتخت عربستان سعودی در روزهای اخیر میزبان دو نشست درباره غزه بود. اهداف و اهمیت این جلسات در این مقاله بررسی شده است.
موضع عربستان سعودی در قبال جنگ غزه
رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر، عادی‌سازی روابط با عربستان سعودی را مهمترین هدف سیاست خارجی خود قرار داده است. اگرچه طوفان الاقصی مانع از تحقق زودهنگام این هدف شد، اما صهیونیست ها همچنان امیدوارند با حمایت آمریکا به این مهم دست یابند. یک ماه پس از نسل کشی رژیم صهیونیستی در غزه، عربستان میزبان نشست سازمان همکاری اسلامی در غزه بود.
ریاض اگرچه نسل کشی غزه را محکوم کرد، اما هیچ اقدام جدی برای توقف این جنایت انجام نداد و ترجیح داد اهداف بلندپروازانه داخلی خود را دنبال کند. این در حالی است که عربستان سعودی مقصد اکثر سفرهایی بود که مقامات آمریکایی در 7 ماه گذشته به منطقه غرب آسیا در خصوص غزه داشتند. عربستان سعودی در ماه گذشته توجه بیشتری به موضوع فلسطین داشته و خواستار تشکیل کشور مستقل فلسطین شده است.
جلسات در ریاض در یک هفته اخیر
عربستان سعودی در روزهای اخیر شاهد دو نشست درباره غزه بود. نشست گروه مشورتی وزیران عربی شش طرف در ریاض برگزار شد. همچنین نشست کمیته وزیران تعیین شده توسط اجلاس فوق‌العاده مشترک کشورهای عربی و اسلامی درباره حوادث غزه در شهر ریاض به ریاست فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان و همتای نروژی وی برگزار می‌شود. سپن بارت و با حضور وزرای خارجه و نمایندگان کشورهای اروپایی در مورد نیاز فوری به پایان دادن به جنگ غزه مناظره برگزار شد.
در این دیدارها بر چهار موضوع تاکید شد: تشکیل کشور مستقل فلسطین، توقف نسل کشی در غزه، ارائه کمک های بشردوستانه به غزه و آزادی زندانیان.
دلایل تحرک بیشتر عربستان سعودی در قبال جنگ غزه
سوال مهم این است که آیا برگزاری این نشست ها تغییری در استراتژی عربستان سعودی در قبال غزه تلقی می شود؟ پاسخ به این سوال منفی است. سعودی ها فقط انفعال خود را نسبت به غزه کاهش داده اند. این تغییر تمرکز چند دلیل مهم دارد که عبارتند از:
قیام دانشجویان آمریکایی و اروپایی.
یکی از عوامل مهم تغییر تاکتیک سعودی ها در قبال غزه، قیام دانشجویان آمریکایی و اروپایی در حمایت از فلسطین و غزه و محکومیت جنایات رژیم اشغالگر قدس است. حمایت آمریکا از نسل کشی غزه باعث شده است که دانشگاهیان این کشور علیه دولت بایدن قیام کنند. در حالی که نخبگان و معارف غربی به شدت به جنایات صهیونیست ها علیه مردم غزه اعتراض می کنند و حتی از دستگیری هم نمی ترسند، ادامه سکوت و انفعال کشورهای عربی زخمی جدی و کارنامه سیاهی برای آنهاست. جلسات ریاض در شرایطی برگزار شد که در صورت عدم پیگیری جدی مطالبات و بیانیه های نهایی جلسات، شکست بزرگی برای آنها در موضوع فلسطین خواهد بود.
فلسطین همچنان برای افکار عمومی عربی و اسلامی از اهمیت بالایی برخوردار است
دلیل دیگر تغییر تاکتیک عربستان در قبال جنگ غزه این است که موضوع فلسطین همچنان جایگاه مهمی برای افکار عمومی عربی و اسلامی دارد. واقعیت غم انگیز این است که در سال های اخیر تلاش های زیادی برای بی اعتبار کردن مشروعیت موضوع فلسطین در جهان عرب صورت گرفته است. یکی از اهداف اصلی عادی سازی روابط نیز همین موضوع بود. جنگ غزه و نسل کشی رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان بار دیگر نشان داد که مسئله فلسطین و حمایت از فلسطین همچنان جایگاه برجسته و مشروعیت بخشی برای افکار عمومی عربی و اسلامی دارد.
تظاهرات پی در پی مردم اردن، یمن، بحرین، الجزایر و… صحت این موضوع را تایید کرد. رهبر معظم انقلاب اسلامی حتی معتقدند که مسئله غزه اولین مسئله در سطح جهانی و امروز جهان است. بنابراین در چنین شرایطی ریاض نمی تواند به سادگی اهداف توسعه داخلی خود را دنبال کند و نسبت به تحولات غرب آسیا به ویژه موضوع فلسطین بی تفاوت بماند. بی‌تفاوتی نسبت به غزه می‌تواند بهای تنزل جایگاه و موقعیت منطقه باشد، همچنان که حمایت جدی، قاطع و فعال از غزه می‌تواند به اعتباربخشی کشورها منجر شود.
نتیجه
رژیم صهیونیستی از یک سو برای عادی سازی روابط با عربستان تلاش می کند و از سوی دیگر تلاش می کند از حمایت جدی و گسترده جلوگیری کند و ریاض را از ایفای نقش فعال در مسئله فلسطین باز دارد. پس از گذشت بیش از 7 ماه از نسل کشی در غزه، به نظر می رسد که عربستان سعودی تاکتیک خود را در مورد جنگ غزه تغییر داده است. ظهور دانشجویان آمریکایی و اروپایی در حمایت از فلسطین و همچنین بازیابی کارکرد مشروعیت حمایت از فلسطین در جهان عرب، یکی از دلایل اصلی تغییر تاکتیک عربستان سعودی است. بنابراین نقش آفرینی کنونی ریاض را نمی توان تغییر استراتژی یا حتی انحراف از عادی سازی روابط با تل آویو دانست.
سید رضی عمادی; کارشناس مسائل غرب آسیا
