هیفا پردل; بازار: کشاورزی در ایران اسلامی به دلیل شرایط خاص و کمبود بارندگی بسیار مشکل است و از طرفی بیشتر کشور ما را مناطق خشک و بیابانی تشکیل می دهد. کشاورزان و تولیدکنندگان در استان کوچکی مانند قم با کمبود منابع آبی، شوری آب و آب و هوای بسیار خشن و خشک، سخت کار می کنند، اما توانسته اند تا حدودی به امنیت غذایی کمک کنند.
بر اساس آمار و آنچه از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام شده است، ایران یکی از هفت تولیدکننده مهم محصولات کشاورزی در جهان است و علیرغم آب و هوای سخت کشاورزی، کشورمان رتبه نخست را در جهان دارد. دهم در 22 محصول، با استفاده از فناوری های روز و بنگاه های دانش بنیان، یعنی محصولات کشاورزی دانش بنیان به جای کشاورزی سنتی، این جایگاه را ارتقا داد.
کاهش آب های زیرزمینی
شرایط خاص اقلیمی کشور به ویژه در استانی مانند قم باعث کاهش سطح آب های زیرزمینی شده است که در سال های اخیر تشدید شده و در کنار کاهش کیفیت این منابع اثرات منفی بر تولید داشته است. هزینه ها و درآمد کشاورزان و اولین گام در بکارگیری طرح های تحقیقاتی است، تقویت زیرساخت ایستگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان رابط بین سازمان تحقیقات و بخش کشاورزی حائز اهمیت است.
اگر در بهمن ماه هوا سردتر شود محصولات کشاورزی از بین می رود
اخیراً تحقیقات زیادی در مرکز آموزش و تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قم برای اصلاح الگوی کشت، بهره‌وری بهینه از باغ‌های پسته، استفاده از ضایعات پوست پسته برای تولید خوراک دام و مدیریت مصرف آب از طریق استفاده انجام شده است. گیاهان با مصرف آب کم یکی از استان های پیشرو در زمینه دانش بنیان محصولات کشاورزی است.
با توجه به پیش‌بینی سرمای بسیار شدید که ممکن است خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بخش کشاورزی قم وارد کند، مرکز تحقیقات کشاورزی استان توانسته است کارشناسان خود را به مزارع مختلف اعزام کند و با هشدارهای به موقع کشاورزان را برای این شرایط آماده کند.
خبرنگار بازار برای بررسی کاربردی بودن تحقیقات در حوزه کشاورزی و تأثیر آن با «مسعود ترابی» رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم گفت‌وگو کرده است که به شرح زیر است:
* اهمیت تحقیق و آموزش در کشاورزی را به اختصار توضیح دهید.
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم در سه معاونت پژوهشی، آموزشی و منابع طبیعی و همچنین دانش بنیان محصولات کشاورزی فعالیت های خوبی داشته است. در حوزه تحقیقاتی و پژوهشی با توجه به چالش ها و نیازها و همچنین مشکلات کشاورزی استان، طی جلساتی که با سازمان جهاد کشاورزی برگزار می کنیم، نیازسنجی و محدودیت های تولید را بررسی می کنیم.
تحقیقات ما هم ملی و هم شخصی است. 45 طرح پژوهشی داشتیم که بیش از 10 طرح آن به بهره برداری رسید و یک درصد از بودجه از محل بودجه تدارکاتی دستگاه های اجرایی تخصیص یافت و زیر نظر کمیته تحقیقات استانداری قم در حال انجام است.
مهمترین بخش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، پایگاه علمی است.
به عنوان مثال سال گذشته طرح تحقیقاتی را اجرا کردیم که جزء طرح تدارکات دستگاه های اجرایی است، این طرح برای بررسی سازگاری گیاهان دارویی در سطح استان اجرا شد که به صورت مجموعه تهیه شده و در دست مطالعه است. با توجه به کم آبی استان، از یک سو طرح اصلاح الگوی کشت در استان را انتخاب و اجرا کردیم. استان قم در این زمینه جایگاه خوبی دارد.
طرح دیگر استفاده از ضایعات پوست پسته برای خوراک دام است. 14 هکتار پسته در استان داریم که سالانه 20 هزار تن زباله تولید می کند. با این طرح نرخ ارز بسیار بالایی را شاهد خواهیم بود و می توانیم مشکل را حل کنیم. مشکل تامین نهاده و خوراک دام
* در مورد دیگر طرح های این مرکز توضیح دهید.
امسال در دو موضوع استفاده از پساب فاضلاب برای توسعه گونه های مقاوم به خشکسالی در منابع طبیعی کار می کنیم، چرا که موضوع مهم استان بحث ریزگردها و ریزگردها است و اگر حمایت شود می توانیم صرفه جویی کنیم. قم پدیده گرد و غبار ناشی از استفاده از پساب.
از دیگر طرح های سفارشی این نهاد، طرح افزایش بهره وری و بهره وری باغات پسته است که یکی از درخواست های سازمان جهاد کشاورزی است و می تواند به کاهش استرس ناشی از خشکسالی و شوری و بهبود تغذیه باغات پسته کمک کند. همچنین هر ساله در این مرکز در حال بررسی طرح های مختلف در زمینه تغذیه، گیاهان دارویی، دام و طیور و … هستیم.
* آیا در حوزه آموزش و پرورش اقدام به ترویج تولیدات کشاورزی کرده اید؟
رسالت اصلی ما آموزش کشاورزی است و متولی آموزش هستیم. ما آموزش رسمی داریم که در دانشکده های کشاورزی انجام می شود. ما به عنوان متخصص وارد می شویم و 800 دانشجوی متخصص در کشاورزی داریم که بخش تخصصی آموزش را هدایت می کنند، با توجه به اینکه همه دروس توسط مربیان ویژه ما تدریس می شود.
دو هنرستان ویژه دخترانه و پسرانه داریم. هنرستان پویا دخترانه شهدای کشاورزی منطقه پردیسان با 100 دانش آموز فعال در زمینه پرورش گل و گیاهان زینتی. تمامی عوامل و مسائل آموزشی بر عهده مرکز ماست که با هدف تربیت کشاورزان متخصص تاسیس شده است. هنرستان دیگر کانون کودکان شهدای کشاورزی جعفریه است که 100 دانش آموز در رشته گلخانه و گیاهان گلخانه ای دارد.
علاوه بر این، ما به کارگران جهاد کشاورزی، سربازان و حتی بزرگسالانی که قادر به ادامه تحصیل نیستند اما به کار کشاورزی و دوره های عمومی در جاهای دیگر گذرانده می شوند، آموزش های تخصصی کشاورزی ارائه می دهیم. در زندان ها هم آموزش های تخصصی کشاورزی داریم.
* در حوزه دانش بنیان فعالیتی دارید؟
مهمترین بخش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، حوزه دانش بنیان است که باید محصولات کشاورزی را به سمت دانش بنیان هدایت کند، چیزی که مقام معظم رهبری بر آن تاکید دارند و مهم و جدی خواهد بود. مسئوليت. ما یکی از استان های پیشرو در این زمینه هستیم، زیرا هم مرکز رشد کشاورزی داریم و هم تفاهم نامه دهکده فناورانه و کشاورزی.
بر اساس پیش بینی ها، سرمای شدیدی در راه است که می تواند به مزارع غلات و دانه های روغنی کلزا آسیب برساند.
این مرکز رشد در سال 2015 راه اندازی شد و در سال گذشته 120 درصد رشد داشته است، به این معنی که به 26 شرکت فناوری افزایش یافته است. ما تسهیلات و فضا را برای تحقیقات به سمت محصولات و محصولات کشاورزی در عرض 3 سال فراهم می کنیم. چندین شرکت متقاضی داریم که در حال ثبت نام و شروع فعالیت هستند.
در کنار این مرکز رشد از جمله استان هایی بودیم که موفق به امضای تفاهم نامه دهکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی شدیم اما به دلیل بی توجهی و عدم حمایت وزارت علوم مجوز نهایی صادر نشد. این شهرک یک و نیم میلیارد اعتبار تخصیص یافت و فضای فیزیکی آن نیز تخصیص یافت و قرار است تسهیلاتی به شرکت های دانش بنیان در حوزه کشاورزی داده شود اما هنوز وزارت علوم حمایتی نکرده است.
ما شرکت های خوبی در استان قم داریم، شرکت هایی که در سطح ملی حرفی برای گفتن دارند، مثلاً شرکت تولید کننده حباب های نانو که جزو بهترین هاست و پاسخ هایی هم دریافت کرده و وارد حوزه گلخانه و تصفیه فاضلاب شده است، حتی داریم. آن را با استفاده از بیوراکتورها برای تولید پروتئین معرفی کرد.
* با توجه به نزدیک شدن سرما و آسیب هایی که ممکن است به بخش کشاورزی استان وارد شود، چه اقداماتی انجام داده اند؟
بر اساس پیش بینی ها، سرمای شدید نزدیک است که می تواند به مزارع غلات و دانه های روغنی کلزا آسیب برساند. اگر در بهمن ماه هوا سردتر شود محصولات از بین می رود و از بین می رود، اگر سرما نرسد فصل رشد آن پیش رفته و طبق برنامه سال های گذشته کشاورزان معمولاً چاه را می بندند و آبیاری و کوددهی را متوقف می کنند.
با توجه به رشد گیاه و نیاز به آب و کود، تفاهم نامه و کمیته ای با معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد تشکیل دادیم و روزانه تیم های کارشناسی مرکز اجرای تحقیقات و ترویج از معارضان بازدید می کنند. مزارع بر اساس شرایط نسخه های داده برای کاهش میزان فساد. هیچ استانی وارد این حوزه نشده است، ما وارد همه مزارع شدیم و اخطار و پیامک دادیم تا کشاورزان بدانند که امسال شرایط جوی متفاوت است.
* با وجود این همه تحقیقات چرا عملاً نمی توان آن را در زمینه های کشاورزی کاربردی کرد؟
از آنجایی که اکثر کشاورزان در زمینه کشاورزی سنتی فعالیت می کنند و برخی از آنها تحصیلات بالایی ندارند، صرفاً طرح های کشاورزی را نمی پذیرند و صرفاً این طرح را در عمل نمی پذیرند، نه به این دلیل که ترویج کارساز نبوده است. . یک کار خوب، عدم استقبال است و اینکه کشاورزان توقع کود و سهم خود را از جهاد کشاورزی دارند.
به طور کلی تیم های موفق مراکز کشاورزی تیم های تحقیقاتی کشاورزی هستند و در عمل پروژه های زیادی را انجام داده ایم. در زمینه کاهش مصرف آب الگوی کشت و توسعه باغات پسته را اصلاح کرده ایم که نتیجه آن قابل بررسی و اجراست و همچنین طرح ساماندهی شترهای دو کوهانه با هدف هدایت جمعیت دامی را داشتیم. . استان نسبت به شرایط خشک قم مقاومت بیشتری داشته باشد.
استان قم دارای بیشترین جمعیت شتر دو کوهانه در کشور است و لازم است مسئولان و استانداری اعتبارات خوبی به ما بدهند تا با پرورش و ایجاد جمعیت مختلط تعداد این نوع شترها را افزایش دهیم. اقتصاد عشایری استان را تحت تأثیر قرار می دهد، زیرا آنها فعالانه وقف این منطقه هستند.
لازم به ذکر است که به کارگیری فناوری و استفاده از طرح های علمی در عرصه های مختلف به ویژه کشاورزی از تاکیدات مقام معظم رهبری است که بارها به مقام معظم رهبری رسیده است. در بخش کشاورزی، تحقیقات با هدف تولید دانش و نتایج تحقیقاتی برای کاربرد در زمینه‌های تولید کشاورزی می‌تواند کشور را در برخی از محصولات کشاورزی خودکفا کند و اجرای آن امنیت غذایی کشور را دوچندان کند.
