سوء تغذیه در کودکان یکی از مشکلاتی است که بسیاری از خانواده ها با آن دست به گریبان هستند. در بسیاری از مجالس و مهمانی ها پدران و مادرانی را می بینید که فرزندانشان هیچ علاقه ای به غذا خوردن ندارند و والدینی که با بشقاب در دست دنبال آنها می آیند تا یک قاشق غذا به آنها بدهند. چرا این کودکان نمی خواهند غذا بخورند و خانواده ها چگونه می توانند این مشکل را حل کنند. شاید این سوال بسیاری از آنها باشد.
دکتر سمیرا ابراهیم اف، متخصص تغذیه در مورد سوء تغذیه کودکان می گوید:
سوءتغذیه در کودکان اغلب این گونه تعبیر می شود که آنها از پذیرش غذاهای جدید خودداری می کنند و محدودیت های غذایی دارند، یعنی فقط یک سری غذا می خورند و غذای متنوعی ندارند.
علاوه بر این، عوامل مؤثر بر سوء تغذیه کودکان را به شرح زیر توصیف می کند:
یک سری عوامل ژنتیکی وجود دارد که بر تعیین طعم تاثیر می گذارد. به هر حال هرکسی سلیقه خودشو داره علاوه بر طعم، در بسیاری از موارد، رفتار غذایی نامناسب خانواده عامل اصلی سوءتغذیه کودکان است. در سنین پایین، زمانی که تغذیه کمکی شروع می شود، کودکان باید با طعم های مختلف آشنا شوند. غذا باید به مقدار کم و به موقع مصرف شود. اینطور نباشد که به کودک 6 ماهه، غذایی که شایسته فرزند 10 ماهه اوست، بدهیم. بنابراین با توجه به پروتکل های تغذیه تکمیلی باید غذاهای مختلف را امتحان کرد. حتی الامکان با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر خانواده، غذاهای مختلفی در سفره خانواده قرار داده شود. اگر کودکی از خوردن غذا امتناع کرد، نباید آن را برای همیشه از سفره او حذف کنیم. گاهی لازم است 10 تا 15 بار غذا به کودک ارائه شود تا اینکه او راضی به خوردن یا نخوردن آن شود.
قابل اعتمادترین افراد برای فرزندان والدین آنها هستند. به گفته آنها هر کاری که والدینشان انجام دهند قابل قبول و امکان پذیر است. بنابراین وقتی کودکی مادرش را در حال میوه خوردن می بیند، این کودک نیز به میوه خوردن تمایل پیدا می کند. اما اگر مادر هرگز میوه نخورد، کودک ممکن است هرگز شروع به خوردن آن نکند. از طرفی اگر این کودک ببیند مادرش در حال شکلات خوردن است یا برادران بزرگترش در حال خوردن چیپس و پفک هستند، این عادت در او شکل می گیرد.
ابراهیموف در مورد نحوه برخورد خانواده ها با این مشکل می گوید:
غذاهای متنوع داشته باشید نباید از سنین پایین به آنها غذاهای خیلی شور یا شیرین بدهیم تا بچه ها به این مزه ها گرایش پیدا نکنند وگرنه در بزرگسالی شروع به خوردن این نوع غذاها می کنند. در واقع هر چه میز ناهارخوری خانوادگی سالم تر باشد و غذاهای ناسالم کمتری به کودک داده شود، این نوع سوءتغذیه که صرفاً شامل مصرف غذاهای صنعتی است، کمتر ایجاد می شود.
این متخصص تغذیه، استفاده از فست فود برای کودکان دچار سوء تغذیه و گرایش این کودکان به این نوع غذاها را اینگونه توضیح می دهد:
اولین قدم این است که کودکان را در معرض این غذاها قرار ندهید و هنگام انجام کار خوبی از فست فود به عنوان جایزه استفاده نکنید تا کودک این غذاها را با شادی همراه نکند. مثلا وقتی نمره خوب میگیری جایزه میگیری مثلا پیتزا. بعد از مدتی فقط به خوردن این غذاها عادت می کنید. رایحه هایی که به این غذاها اضافه می شود و طرز پخت آنها باعث می شود که بچه ها تمایل بیشتری به خوردن آنها داشته باشند و غذاهای سنتی نخورند. بنابراین، تا حد امکان برای آنها آماده نشوید. بچه ها اگر برای مدتی گرسنه باشند تمایل دارند هر غذایی که جلوی آنها گذاشته می شود بخورند. این ما هستیم که ذائقه اش را دستکاری می کنیم، بچه می فهمد که اگر خودش را خراب کند یا 2 ساعت غذا نخورد بالاخره غذای مورد علاقه اش برایش آماده می شود. اگر مادر بتواند کمی مقاومت کند و تحمل کند و با هر غذای بدی که به کودک ارائه می شود بلافاصله این غذاهای صنعتی را جلوی او نگذارد قطعا میل به خوردن آن کم می شود.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر عدم علاقه و خوردن گوشت کودکان می گوید:
در هر صورت گوشت منبع پروتئین است و انواع یا جایگزین های آن باید در رژیم غذایی وجود داشته باشد. اگر کودک گوشت دوست ندارد، می توان آن را خرد کرد و یا اگر کودک گوشت پخته را دوست نداشت، می توان آن را تفت داد. در هر صورت با مدل های مختلف می توان گوشت را طوری تهیه کرد یا با غذا مخلوط کرد که کودک متوجه آن نشود. تا جایی که امکان دارد سعی کنید ذائقه کودک را از طعم گوشت جدا نکنید، زیرا هر چه از نخوردن آن فاصله بگیرد، پذیرش آن برای او دشوارتر می شود.
اما یک سری مواد غذایی هم داریم که می تواند جایگزین گوشت در درجات مختلف شود. به عنوان مثال می توان از لوبیا در وعده های غذایی کودکان استفاده کرد تا مقداری پروتئین در اختیار آنها قرار دهد یا می توان از تخم مرغ استفاده کرد.
ابراهیم اف در مورد خواص زرده و سفیده تخم مرغ برای کودکان می گوید:
تخم مرغ ترکیبی است که زرده و سفیده آن با هم بهتر جذب می شود. پروتئین در سفیده و چربی در زرده یافت می شود. حالا اگر بچه زرده را نخورد، سفیده آن را هم استفاده کند اشکالی ندارد و می توان از آن به عنوان منبع پروتئین مخصوصا در وعده صبحانه استفاده کرد.
تقریباً هر 2 سفیده تخم مرغ می تواند به اندازه یک تخم مرغ کامل انرژی کودک را تامین کند. اگر بخواهیم کودک پروتئین خیلی خوبی دریافت کند، باید 2 عدد سفیده بخورد، اما اگر 2 عدد سفیده ممکن نیست، یک عدد کافی است. البته این بستگی به سن و جثه کودک دارد. همچنین به خاطر داشته باشید که کودکان به سفیده تخم مرغ حساسیت ندارند زیرا پروتئین موجود در سفیده تخم مرغ می تواند حساسیت زا باشد. برای کودکان یک ساله باید با مقدار کم شروع کنیم.
