در سال های اخیر و با ظهور واکسن آنفلوآنزا، نگرانی بسیاری از افراد در این زمینه کم شده است، اما در مورد این واکسن، سوالاتی در ذهن مردم ایجاد شده است. سوالاتی از این قبیل که آیا تزریق این واکسن 100 درصد در پیشگیری از بیماری آنفولانزا موثر است یا اینکه تمام توصیه ها و تعریف قدرت پیشگیرانه آن فقط تبلیغات بازاریابی برای شرکت های واردکننده است؟
با توجه به مطالعات متعددی که بر روی واکسن آنفولانزا در جهان انجام شده است، واکسن آنفولانزا به عنوان یکی از موثرترین واکسنها در جهان شناخته میشود، زیرا توانسته است میزان مرگ و میر افراد بالای 65 سال را کاهش دهد. . . کسانی که بیماریهای قلبی و ریوی دارند، کسانی که پیوند انجام میدهند، مغز استخوان دارند یا سرطان دارند، و در نهایت افرادی که HIV دارند (که وجه مشترکشان این است که از سیستم ایمنی ضعیف رنج میبرند) را نابود میکنند. اما سوال اصلی در مورد واکسن آنفولانزا این است که آیا استفاده از این واکسن برای همه افراد ضروری است؟
اگر امکانات ساخت واکسن آنقدر زیاد بود که شرکتهای تولیدکننده میتوانستند واکسنی را به تعداد افراد روی کره زمین تهیه کنند، به راحتی توصیه میکنیم که همه آن را مصرف کنند، اما با توجه به محدودیتهای این دارو، باید در اولویت قرار گیرد و شما باید استفاده از آن را برای افرادی که بیشتر به آن نیاز دارند (به عنوان مثال، کودکان بین شش ماه تا شش سال) در اولویت قرار دهد.
مهمترین اقدام برای پیشگیری از آنفولانزای فصلی استفاده از واکسن آنفولانزا است.
این واکسن در دو نوع زنده ضعیف و کشته در بازار موجود است. واکسن زنده ضعیف شده معمولاً به عنوان اسپری داخل بینی استفاده می شود و واکسن کشته شده به بازو تزریق می شود. لازم به ذکر است که ویروس ضعیف شده در واکسن تضعیف شده زنده زنده است، بنابراین افراد دارای نقص ایمنی نباید از اسپری های سرد بینی استفاده کنند. از طرفی ویروسی که در واکسن های کشته شده ای که به بازو تزریق می شود وجود دارد به دلیل عدم فعالیت هیچ گونه آلودگی در بدن ایجاد نمی کند. سازمان بهداشت جهانی هر سال تحقیقاتی را در مناطقی از جهان طراحی و اجرا می کند و سپس ارزیابی می کند که ویروس امسال چه ویژگی هایی داشته و مشخص می کند که ویروس سال آینده چه ویژگی هایی خواهد داشت. پس از این فرآیند، این سازمان به تمامی شرکت های تولیدکننده دستور می دهد واکسن جدید را که عموماً از سه ویروس تشکیل شده است، تهیه و تا قبل از شهریور ماه سال بعد در مقیاس وسیع تولید کنند.
چه کسی اولین کسی است که از واکسن آنفولانزا استفاده می کند؟
اولویت های استفاده از واکسن آنفولانزای فصلی بر اساس توصیه های کارشناسان سازمان بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماری های ایالات متحده به شرح زیر است:
کودکان بین شش ماه تا شش سال اولین کسانی هستند که این واکسن را دریافت می کنند.
افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی، مانند کسانی که جراحی قلب یا آنژیوپلاستی انجام داده اند، و همچنین کسانی که شریان های تنگی دارند.
افراد مبتلا به بیماری های مزمن ریوی مانند آسم.
کسانی که از بیماری کلیوی رنج می برند و نیاز به دیالیز دارند یا پیوند کلیه انجام داده اند.
افراد مبتلا به بیماری های کبدی مانند سیروز کبدی.
افرادی که از بیماری های عصبی مانند ام اس رنج می برند یا دارای اختلالات خونی هستند.
بیماران دیابتی، به ویژه دیابت قندی؛ در ایران بین سه تا چهار میلیون بیمار دیابتی داریم که این رقم در مقایسه با واکسن های موجود آنفلوآنزا که یک و نیم میلیون در سال است چندین برابر خواهد بود و به همین دلیل توسط آژانس ملی آنفلوآنزا تایید شده است. . کمیته ای که بیمارانی که دیابت آنها کنترل نمی شود یا از انسولین برای کنترل آن استفاده می کنند، باید در اولویت استفاده از این واکسن ها قرار گیرند تا این واکسن ها به دست سایر افراد نیاز به آن برسد.
– این واکسن ها باید توسط افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند مبتلایان به اچ آی وی یا سرطان یا افرادی که از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مانند دوزهای بالای کورتون استفاده می کنند نیز استفاده شود.
– پرستاران یا کسانی که در مراکز نگهداری سالمندان یا مراکز نگهداری از کودکان کم توان ذهنی کار می کنند نیز باید این واکسن ها را تزریق کنند.
– زنان باردار به خصوص آنهایی که در فصل آنفولانزا باردار می شوند.
– تمامی پزشکان، پرستاران و کارکنان مراکز بهداشتی باید این واکسن را تزریق کنند زیرا در معرض خطر هستند و با بیماران ارتباط برقرار می کنند.
آیا تزریق واکسن عوارضی دارد؟
تزریق واکسن آنفولانزا گاهی می تواند باعث قرمزی یا تورم موضعی در محل تزریق شود. برخی از افراد ممکن است پس از تزریق دچار درد عضلانی و خستگی شوند که معمولاً یک یا دو روز طول می کشد تا از بین برود. به طور معمول، بین 1 تا 20 درصد افراد از یکی از این عوارض رنج می برند که معمولاً 8 تا 12 ساعت پس از تزریق واکسن به اوج خود می رسد و پس از آن فروکش می کند.
گاهی اوقات فرد شاهد ظهور دانه های قرمز رنگ بر روی پوست خواهد بود که یکی دیگر از عوارض تزریق این واکسن است.
توصیه های واکسن آنفولانزا
این 11 نکته در مورد نحوه دریافت واکسن آنفولانزا را به خاطر بسپارید:
واکسن تزریقی آنفولانزا حاوی ویروس های کشته شده است. این واکسن برای استفاده در کودکان تنها پس از شش ماهگی تایید شده است.
واکسن استنشاقی آنفولانزا یک اسپری بینی است که از یک ویروس ضعیف ساخته شده و برای افراد بین دو تا ۴۹ سال تایید شده است.
استفاده از واکسن آنفولانزا برای کسانی که قبلاً به آن حساسیت نشان داده اند توصیه نمی شود.
حدود دو هفته پس از دریافت واکسن، بدن آنتی بادی هایی را که برای محافظت در برابر ویروس آنفولانزا نیاز دارد تولید می کند.
فصل آنفولانزا معمولاً از اکتبر تا مه ادامه دارد. بهترین زمان و دوره برای واکسیناسیون آنفلوآنزا از نیمه دوم شهریور ماه تا پایان نیمه اول مهرماه است، اما پس از این زمان نیز می توانید واکسن بزنید.
با دریافت واکسن آنفولانزا به آنفولانزا مبتلا نخواهید شد، اما ممکن است علائمی مانند تورم، تب خفیف و بدن درد را تجربه کنید.
در مورد واکسن استنشاقی، این عوارض وجود دارد و تنها عوارض جانبی خفیفی مانند آبریزش بینی، سردرد و گلودرد ممکن است رخ دهد.
طبق توصیه پزشکان، همه افراد نیازی به استفاده از این واکسن ندارند، بلکه افراد مبتلا به بیماری های خاص یا افراد مسن بیش از سایر گروه ها نیاز به استفاده از این واکسن دارند.
طبق تحقیقات انجام شده، این واکسن از ابتلا به آنفولانزا جلوگیری می کند، اما تاثیر چندانی در مرگ و میر ناشی از این بیماری ندارد. این در حالی است که در گذشته تصور می شد واکسن سرما می تواند مرگ و میر ناشی از آنفولانزا را تا 50 درصد کاهش دهد.
توصیه می شود در مورد تزریق این واکسن با پزشک متخصص مشورت شود. به عنوان مثال افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند برای تزریق این واکسن باید آزمایشات و معاینات انجام دهند.
واکسن آنفولانزا در برابر همه سرماخوردگی ها محافظت نمی کند و از سرماخوردگی، سرفه های شدید، ناراحتی معده و اسهال ناشی از باکتری ها یا ویروس ها محافظت نمی کند.