تهران (بازار) -نادر انتصار، استاد بازنشسته علوم سیاسی در دانشگاه آلابامای جنوبی، می گوید که مسئله زنگزور یک پدیده تکراری خواهد بود.
انتصار به خبرگزاری بازار گفت: «من فکر می‌کنم هم باکو و هم آنکارا همچنان می‌خواهند نقش تهران را به حداقل برسانند و موضع فعلی آنها در مورد کریدور زنگزور تاکتیکی است».
متن کامل گفت و گوی بازار با استاد انتصار را در زیر می بینید:
پرسش: جمهوری آذربایجان و ارمنستان اعلام کرده اند که به زودی توافقنامه صلح برای تبادل اسرا و عادی سازی روابط سیاسی منعقد خواهد شد. دلایل توافق احتمالی بین آنها چیست؟
به: در گذشته نیز اعلامیه‌های مشابهی منتشر شده بود، اما چیزی به نتیجه نرسید. بنابراین باید منتظر ماند و دید که آیا این بار دو کشور اقدامات لازم را برای عادی سازی روابط خود انجام خواهند داد یا خیر. ارمنستان و جمهوری آذربایجان ممکن است به این نتیجه رسیده باشند که به بن بست رسیده اند و بدون یک مدوس ویوندی بین آنها، نمی توانند به راحتی از بن بست فعلی خارج شوند.
پرسش: به نظر می رسد جمهوری آذربایجان به موقعیت اولیه خود پس از جنگ قره باغ کوهستانی در سال 2020 نرسیده است. کاهش حمایت اسرائیل از باکو در نتیجه جنگ غزه و افزایش حمایت آمریکا و فرانسه از گفته می شود ارمنستان دلیل این مشکل است. ارزیابی شما چیست؟
به: من با ارزیابی شما موافقم، به ویژه در مورد اینکه باکو برخی از خواسته های قبلی خود را ملایم کرده است. گرایش تدریجی ارمنستان به سمت غرب و کاهش نسبی دخالت اسرائیل در مناقشه قفقاز قطعاً پیچش های جدیدی را به محاسبات ژئواستراتژیک منطقه پس از جنگ غزه اضافه کرده است.
س: پس از مواضع اولیه در مورد ساخت کریدور زنگزور و مخالفت شدید ایران، باکو و آنکارا توافق کردند که از طریق ایران ارتباط برقرار کنند. فکر می کنید دوباره بتوانند موضوع کریدور زنگزور را مطرح کنند؟
به: بله، من معتقدم که مسئله زنگزور یک پدیده تکراری خواهد بود. فکر می کنم هم باکو و هم آنکارا همچنان می خواهند نقش تهران را به حداقل برسانند و موضع فعلی آنها در مورد کریدور زنگزور تاکتیکی است.
س: کاهش حمایت روسیه از ارمنستان باعث شده است که نیکول پاشینیان، نخست وزیر، خواستار بازنگری در قراردادهای مرزی با روسیه شود. حتی صحبت از خروج از پیمان امنیت جمعی ایروان نیز شد. به نظر شما این اقدامات اجرایی خواهد شد؟ اگر چنین است، چه پیامدهایی برای ایران دارد؟
به: به دلیل ماهیت سیال تحولات در قفقاز، پیش بینی اینکه آیا اقدامات فوق الذکر اجرا می شود یا نه، دشوار است. هر چه روابط ارمنستان با روسیه بیشتر شود، نفوذ غرب در ارمنستان بیشتر می شود. اگر این اتفاق بیفتد، نفوذ ایران در قفقاز کاهش می‌یابد، زیرا شریک دیرینه ایران در قفقاز شرط‌های خود را جبران می‌کند و حتی می‌تواند جهت‌گیری سیاست خارجی را دنبال کند که نقش منطقه‌ای ایران را کاهش دهد.
* با توجه به کاهش نفوذ روسیه در قفقاز، تحولات آینده این منطقه و تأثیر آن بر ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
به: کاهش نفوذ روسیه در قفقاز خلاء ایجاد می کند که هم بی ثبات کننده و هم غیرقابل پیش بینی خواهد بود. به احتمال زیاد، مدعیان خارجی تلاش خواهند کرد تا خلاء ناشی از تضعیف موقعیت مسکو را پر کنند. همه خارجی های بالقوه اصلی منافع ایران را به چالش خواهند کشید. متأسفانه، سیاست خارجی ایران در قفقاز در یک دهه گذشته در بهترین حالت منفعلانه یا واکنشی بوده و نه فعالانه و رویایی.
