مرزنجوش گیاهی معطر است که به دلیل داشتن رایحه دلپذیر مرکبات و کاج، کاربردهای زیادی در آشپزخانه دارد. برگ ها و روغن به دست آمده از این گیاه علفی چندساله در غذاهای خاورمیانه و مدیترانه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا این گیاه در واقع بومی مناطق خاورمیانه و مدیترانه است. مرزنجوش خواص و کاربردهای بسیار زیادی دارد که در این مقاله در مورد آنها نوشته ایم.
ارزش غذایی مرزنجوش
مرزنجوش سرشار از منیزیم است. این ماده معدنی برای تمام عملکردهای صحیح بدن مهم است. علاوه بر این، این گیاه حاوی پتاسیم فراوان، الکترولیت ها و سایر مواد معدنی مهم برای بدن است. این گیاه همچنین منبع خوبی از فولات، ویتامین E و ویتامین C است.
ارزش غذایی 1 قاشق غذاخوری مرزنجوش خشک (مقداری که معمولاً برای طعم دادن به غذاها استفاده می شود) در این جدول نوشته شده است:
| مغذی | مقدار |
| کالری | ۴ |
| پروتئین | 0.2 گرم |
| چربی | 0.1 گرم |
| کربوهیدرات | 0.9 گرم |
| فیبر | 0.6 گرم |
| ویتامین K | 9.3 میکروگرم (12 درصد از نیاز روزانه) |
| هستند | 1.2 میلی گرم (7٪ نیاز روزانه) |
| منگنز | 0.1 میلی گرم (4٪ نیاز روزانه) |
| کلسیم | 29.9 میلی گرم (3٪ از نیاز روزانه) |
| ویتامین E | 121 واحد بین المللی (2٪ از نیاز روزانه) |
خواص مرزنجوش
1. تعادل هورمونی را حفظ کنید.
مرزنجوش تعادل هورمون های بدن به ویژه هورمون های زنانه را حفظ می کند. همچنین یکی از خواص مرزنجوش برای رحم بهبود علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک و ناباروری است. برای بررسی این ویژگی، محققان از چندین زن مبتلا به این بیماری ها خواستند تا به مدت یک ماه روزی دو بار چای مرزنجوش بنوشند. در پایان آزمایش، بیماری این زنان تا حد زیادی برطرف شد. علاوه بر این، حساسیت به انسولین او بهبود یافته و فعالیت غدد فوق کلیوی او کاهش یافته بود.
2. درمان اضطراب
گیاه مرزنجوش خاصیت ضد اضطراب یا کاهش اضطراب دارد و دقیقا به همین دلیل، بخور مرزنجوش باعث کاهش اضطراب در افرادی می شود که عادت به دندان قروچه دارند.
3. اثرات ضد میکروبی
بر اساس تحقیقات، روغن مرزنجوش با طیف وسیعی از باکتری های عامل عفونت مبارزه می کند و در درمان عفونت های ادراری ناشی از باکتری E.coli مفید است. علاوه بر این، این گیاه دشمن انگل ها، ویروس ها و عفونت های قارچی است.
4. بهبود هضم
گنجاندن ادویه مرزنجوش در غذا به هضم غذا کمک می کند. فقط بوی این گیاه غدد بزاقی را تحریک می کند و هضم اولیه غذایی که در دهان ایجاد می شود را بهبود می بخشد. محققان ترکیباتی را در این گیاه یافته اند که دارای اثرات ضد التهابی و محافظ معده است.
عرق مرزنجوش با تحریک حرکات دستگاه گوارش در روده ها به دفع مواد زائد از هضم غذا کمک می کند. اگر از مشکلات گوارشی مانند تهوع، نفخ شکم، گرفتگی معده، اسهال یا یبوست رنج می برید، مصرف یک یا دو فنجان چای مرزنجوش در روز این مشکلات را کاهش می دهد.
5. حفظ سلامت قلب و عروق
مرزنجوش سرشار از آنتی اکسیدان است و این ترکیبات برای قلب، عروق خونی و کل بدن مفید است. از طرفی این گیاه با کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک و تحریک عملکرد سیستم عصبی پاراسمپاتیک باعث باز شدن رگ های بدن و تسهیل جریان خون می شود که نتیجه آن کاهش فشار خون است.
6. مسکن طبیعی
یکی دیگر از خواص گیاه مرزنجوش کاهش درد است. این گیاه دردهای ناشی از سفتی و انقباضات عضلانی و همچنین سردردهای تنشی را تسکین می دهد. به همین دلیل ماساژورها از روغن یا لوسیون مرزنجوش در ماساژ خود استفاده می کنند.
7. پیشگیری از زخم معده.
محققان در مطالعات خود دریافتند که استفاده از کمی عرق مرزنجوش از ترشح بیش از حد اسید (شیره) در پایه معده و تولید اسید جلوگیری می کند. علاوه بر این، عرق این گیاه مخاط از دست رفته دیواره معده (یکی از علائم زخم معده) را بازیابی می کند.
8. مرزنجوش و لاغری
از آنجایی که مرزنجوش بسیار کم کالری و کم چرب است، مصرف آن باعث چاقی نمی شود. مطالعات حتی خواص این گیاه را برای کاهش وزن ثابت کرده است.
9. بهبود عملکرد مغز
فواید مرزنجوش برای مغز بسیار زیاد است. این گیاه حاوی ترکیباتی است که برای عملکرد مغز مفید است.
اثرات جانبی
هر گیاهی فواید و عوارض جانبی دارد و مرزنجوش نیز از این قاعده مستثنی نیست. در صورت استفاده نادرست از این گیاه دچار مشکل می شوید. استفاده از مقدار کمی از این گیاه در غذا به عنوان ادویه یا مصرف دارویی کوتاه مدت برای بزرگسالان خطرناک نیست و آسیبی به بدن نمی رساند، اما اگر برای مصارف دارویی به مدت طولانی استفاده شود، عوارض زیادی خواهد داشت.
- استفاده موضعی مرزنجوش برای پوست یا چشم توصیه نمی شود، زیرا این گیاه حساسیت زا است.
- اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید، مرزنجوش را فقط می توانید به مقدار بسیار کم به عنوان ادویه در غذاها استفاده کنید. کودکان فقط می توانند از این گیاه به مقدار کم در غذا استفاده کنند.
- اگر به پونه کوهی، ریحان، اسطوخودوس، نعناع یا هر عضو دیگری از خانواده نعناع حساسیت دارید، به احتمال زیاد به این گیاه نیز حساسیت دارید.
اگر از بیماری های زیر رنج می برید، قبل از مصرف مرزنجوش با پزشک خود مشورت کنید:
- اختلالات خونریزی؛
- دیابت؛
- انسداد دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری؛
- بیماری های ریوی مانند آسم؛
- زخم ها؛
- ضربان قلب آهسته؛
- صرع و تشنج.
علاوه بر این، حداقل 2 هفته قبل از هر نوع جراحی، باید مصرف مرزنجوش را به عنوان دارو قطع کنید.
نحوه استفاده از مرزنجوش
به طرق مختلف از قطره مرزنجوش گرفته تا روغن، چای و ادویه در آشپزی و همچنین برای درمان برخی بیماری ها استفاده می شود.
1. چای گل ختمی
برای تهیه چای مرزنجوش، برگ های مرزنجوش را حداقل به مدت 3 دقیقه در آب جوش قرار دهید و مانند چای معمولی دم کنید. سپس دمنوش تهیه شده با عسل و شیرین کننده دلخواه خود را بنوشید.
2. چاشنی غذا
مرزنجوش را به عنوان ادویه در غذاهای سبزیجات و گوشت و انواع خورش ها و سس هایی که ماده اصلی آن گوجه فرنگی است استفاده کنید. برخی از کاربردهای این چاشنی در آشپزی عبارتند از:
- طعم دهنده لوبیا سبز؛
- بهبود طعم پنیر بز یا ریکوتا (پنیر بدست آمده از شیر گوسفند و گاو)؛
- گل کلم را قبل از تفت دادن در آن فرو کنید؛
- قارچ ها را در روغن و مرزنجوش و سایر ادویه ها مرینیت کنید.
- چاشنی برای گوشت بره، گوشت گاو و مرغ.
3. روغن مرزنجوش
روغن مرزنجوش کاربردهای زیادی دارد. برای تهیه روغن و عصاره این گیاه، برگ های خشک آن را در دستگاه تقطیر می ریزند.
در مصر باستان از مرزنجوش و روغن آن برای درمان زخم ها و ضد عفونی کردن و همچنین نگهداری غذا استفاده می کردند. یونانیان باستان نیز معتقد بودند که مرزنجوش شاداب است و به همین دلیل از آن در عروسی ها و همچنین در عزاداری ها استفاده می کردند. آنها علاوه بر استفاده از روغن مرزنجوش و اسانس، گیاه تازه خود را در دسته گل یا تاج گل قرار می دادند.
تفاوت مرزنجوش تازه و خشک
مرزنجوش مانند سایر گیاهان دارویی به صورت تازه و خشک در بازار موجود است و هر دو شکل آن به عنوان غذا استفاده می شود. همچنین می توانید بذر مرزنجوش را از فروشگاه های مزرعه بخرید و خودتان بکارید و تهیه کنید.
اگرچه مرزنجوش خشک نیز مفید است، مرزنجوش تازه ویتامین و مواد معدنی بیشتری دارد. علاوه بر این، گیاهان خشک شده دارای قدرت بیشتری نسبت به گیاهان تازه هستند زیرا محتوای آب خود را از دست داده اند. بنابراین هنگام استفاده از مرزنجوش خشک در غذاها باید از 1 قاشق چایخوری مرزنجوش خشک به 1 قاشق غذاخوری مرزنجوش تازه استفاده کنید.
مرزنجوش خشک شده را می توان با خیال راحت در دمای اتاق برای مدت زمان طولانی نگهداری کرد، اما مرزنجوش تازه باید در یخچال نگهداری شود که سرد است. قبل از مصرف مرزنجوش تازه حتما ساقه ها را جدا کرده و از برگ های مرزنجوش استفاده کنید.
بهترین جایگزین برای مرزنجوش.
اگر ادویه مرزنجوش ندارید، می توانید از گیاهانی مانند پونه کوهی، آویشن و ریحان استفاده کنید.
- پونه کوهی: پونه کوهی بسیار شبیه مرزنجوش است اما طعم قوی تری دارد. بنابراین توصیه می شود بین دو سوم تا سه چهارم پونه کوهی به اندازه مرزنجوش استفاده شود.
- آویشن: آویشن نیز جایگزین مناسبی است اما طعم ملایم تری دارد. برگ های آویشن کوچکتر و تیره تر از مرزنجوش است و ممکن است ظاهر غذا را کمی تغییر دهد اما طعم آن را تغییر نمی دهد.
- ریحان: ریحان جایگزین مناسبی است، اما طعم این گیاه به اندازه مرزنجوش قوی نیست و در هنگام استفاده از آن باید به مقدار بیشتری نسبت به مرزنجوش به غذا اضافه شود. بهتر است کمی از این گیاه را به غذا اضافه کنید تا مقدار مناسب آن را بدانید.
آخرین کلمه
مرزنجوش گیاهی فوق العاده است که به دلیل خواص فراوانی که دارد به روش های مختلف استفاده می شود و گفته می شود در تسکین و بهبود بیماری هایی مانند استرس، فشارهای عصبی، اضطراب، کشیدگی عضلات، فشار خون بالا، بیماری ها و دردهای قلبی مفید است.
آیا تا به حال از این گیاه برای پختن یا درمان بیماری استفاده کرده اید؟ خوشحال می شویم اگر تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
راه حل هایی برای زیبا و سالم ماندن
