بازار؛ گروه بین الملل: در اوایل تیرماه امسال، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در پست اینستاگرام خود عنوان کرد: با نگاه به اهمیت همسایگان در سیاست خارجی کشور و در راستای تقویت سیاست همسایگی دولت سیزدهم، کوتاه زمانی پس از میزبانی از وزیر خارجه عربستان سعودی و گفتگوهای مفید انجام شده در تهران، عازم ۴ کشور قطر، عمان، کویت و امارات در حوزه جنوبی خلیج فارس شدم. گفت‌وگو با مقامات عالیرتبه و همتایانم در این کشورها بسیار مثبت، سازنده و برای همگان در دو سوی شمال و جنوب پهنه آبی راهبردی خلیج فارس امیدآفرین بود و نویدبخش “فردایی بهتر، امن‌تر و شکوفاتر” برای مردمانی که پیوندهای مودّت و محبّت و خویشاوندی میان آنان ریشه‌دار و عمیق است.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که ایجاد سازوکاری مشترک برای گفتگو و همکاری با حضور همه کشورهای حوزه راهبردی خلیج فارس، بیش از هر زمان دیگری لازم و ثمربخش است. بدین منظور با استقبال از ابتکار دبیرکل سازمان ملل مبنی بر نشست وزرای خارجه منطقه در نیویورک ، ایده تشکیل “مجمع گفتگو و همکاری” با مشارکت همه کشورهای دو سوی شمال و جنوب خلیج فارس را مطرح و جزئیات مدون و مکتوب آن را نیز در آینده نزدیک به همه همسایگان جنوبی خود ارائه خواهیم کرد. فردایی بهتر، امن‌تر و شکوفاتر حق مشترک همه مردمان ماست و جمهوری اسلامی ایران مصمم است که به این منظور تلاش خود را مضاعف نماید.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اخیراً در تلاش برای ایجاد روابط قوی‌تر و ارتقای همکاری‌های منطقه‌ای، سفر دیپلماتیک سه روزه خود را از کشورهای کلیدی عرب در خلیج فارس آغاز کرد. با تمرکز بر همکاری‌های اقتصادی، سفر وی به قطر، امارات متحده عربی، کویت و عمان گام مهمی در جهت تقویت روابط با همسایگان عرب جنوبی ایران بود. وی در این سفر با سران کلیدی از جمله امیر قطر، نخست وزیر امارات متحده عربی، نخست وزیر کویت و وزیر امور خارجه عمان گفتگو و تبادل نظر کرد. علاوه بر این، وی با مذاکره‌کننده ارشد دولت نجات ملی یمن دیدار و با همتایان خود در این کشورها دیدار و گفتگو کرد.
امیرعبداللهیان در پایان سفر منطقه‌ای خود در بیانیه‌ای با ابراز خوش‌بینی نسبت به آینده این همکاری‌ها، اظهار داشت: در چارچوب همکاری‌های اقتصادی و تجاری، تحولات بسیار مثبتی برای ملت خود و مردم این چهار کشور منطقه خواهیم داشت.» وی اهمیت قائل شدن ایران برای موضوعات دوجانبه را مورد تاکید قرار داد و بر بحث و تبادل نظر با محوریت رفع موانع و تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد، تجارت، گردشگری، علم، فناوری و سایر حوزه‌های مورد علاقه دوجانبه تاکید کرد.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «فرانک فن هیپل» معاون اسبق کاخ سفید و استاد دانشگاه پرینستون به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
* قرار است در شهریورماه جاری به ابتکار دبیرکل سازمان ملل متحد با حضور وزرای خارجه هشت کشور ایران و عراق و اعضای شورای همکاری خلیج فارس، نشستی برگزار شود. ابتکار دبیرکل برای گفت و گوی منطقه ای در قطعنامه 598 شورای امنیت سازمان ملل متحد که منجر به پایان جنگ ایران و عراق شد، گنجانده شده است. ارزیابی شما از این دیدار چیست؟
این خبر بسیار خوبی است! من نگران احتمال وقوع یک مسابقه تسلیحات هسته ای / رویارویی بین ایران و عربستان سعودی مانند هند و پاکستان بوده ام. امیدوارم این گفتگوی منطقه ای بتواند شامل کنترل منطقه ای فناوری هسته ای باشد تا اطمینان حاصل شود که از آن برای تسلیحات استفاده نمی شود.
برزیل و آرژانتین در چنین تلاشی موفق شدند و یک بازرسی هسته ای مشترک به نام آژانس محاسبه و کنترل برزیل و آرژانتین ایجاد کردند تا بر هر یک از برنامه های غنی سازی آنها نظارت کند تا اطمینان حاصل شود که از آنها برای تولید اورانیوم بسیار غنی شده برای تسلیحات استفاده نمی شود. این بالاتر از بازرسی های آژانس بین المللی انرژی اتمی است. حتی بهتر از این است که فناوری غنی‌سازی را تحت کنترل چند ملیتی قرار دهیم، همانطور که در اروپا با URENCO اتفاق افتاد.
ایجاد ساز و کاری برای گفتگوی منطقه ای، اولین قدم برای همکاری در منطقه خلیج فارس است
* پس از بهبود روابط ایران و عربستان، چشم انداز بهبود روابط ایران و سایر کشورهای عربی دیده می شود. ایجاد سازوکار گفتگوی منطقه ای در چنین فضایی تا چه اندازه می تواند موفق باشد؟
ایجاد ساز و کاری برای گفتگوی منطقه ای، اولین قدم برای همکاری در منطقه خلیج فارس است. پس از جنگ جهانی دوم، اروپا نهادهای منطقه‌ای مانند یورواتوم (Euratom) را برای ایجاد آینده‌ای مبتنی بر تعاونی را به عنوان جایگزینی برای افزایش تسلیحات و جنگ ایجاد کرد. امیدوارم کشورهای منطقه خلیج فارس نیز بتوانند چنین آینده مثبت و پرباری را برای خود رقم بزنند.
* به دنبال کاهش حضور آمریکا در منطقه، دیپلماسی در منطقه در خصوص مسائل مهم امنیتی برای کشورهای منطقه افزایش یافته است. آیا این روند را تاکتیکی ارزیابی می کنید یا استراتژیک؟
امیدوارم استراتژیک باشد و کشورهای منطقه به جای اینکه مهره قدرت های خارجی باشند، آینده خود را در دست بگیرند.
اگر چین واقعاً علاقه مند به پیشبرد صلح منطقه ای به جای رقابت قدرت های بزرگ با ایالات متحده برای نفوذ منطقه ای است، من از مشارکت آن استقبال می کنم
* مشارکت چین در منطقه – اگرچه در حال حاضر جنبه نظامی و امنیتی گسترده ای ندارد – چه تاثیری بر روندهای منطقه ای خواهد داشت؟
اگر چین واقعاً علاقه مند به پیشبرد صلح منطقه ای به جای رقابت قدرت های بزرگ با ایالات متحده برای نفوذ منطقه ای است، من از مشارکت آن استقبال می کنم.
