ساخت مجسمه بیتا فرهی این روزها واکنش های متفاوتی را هم از سوی هنرمندان تجسمی و هم از سوی علاقه مندان به این هنرمند برانگیخته است. برخی از مردم از زنده شدن این مجسمه ترسیده اند و برخی دیگر نسبت به این مجسمه واکنش مثبت نشان داده اند. از جمله نظرات مثبت درباره این مجسمه می توان به واکنش دختر زنده یاد بیتا فرهی اشاره کرد که برای ایسنا نوشت: آنچه برای من به عنوان بازمانده این هنرمند ارزشمند است زنده نگه داشتن یاد اوست، مفهوم کلمه مجسمه باید این باشد. به درستی درک شده است.
اگر بخواهیم هدف از ساخت مجسمه را فقط به شباهت محدود کنیم، شاید امروزه موزه هایی مانند «مادام توسو» و «گرون» وجود نداشته باشند، زیرا در این موزه ها هنرمندان بیشتر روی نمادها کار کرده اند تا شبیه ها.
مرتضی سعیدی، جلال موسوی، افروز بوجاریا – گروه هنر دل – خالقان مجسمه هستند. تندیس تمام قد بیتا فرهی روز چهارشنبه 3 مرداد افتتاح شد که سه ماه پس از درگذشت وی آغاز به کار کرد. سازندگان این اثر سه چهره پرداز و اعضای انجمن خانه سینما هستند. آنها هنرمندان و طراحان گریم فیلم و سریال هستند.
مرتضی سعیدی درباره سبک ساخت این اثر با ایسنا گفت: این مجسمه به سبک هایپررئال ساخته شده است. قد، وزن و جزئیات این اثر نیز متناسب با ویژگی های خانم فرهی محاسبه و ساخته شده است.
وی با اشاره به علاقه دختر زنده یاد فرهی به ساخت این تندیس گفت: با انتخاب سبک هایپررئالیستی قصد داشتیم یاد و خاطره این هنرمند را زنده نگه داریم. او همچنین می خواست پس از مرگش چنین اتفاقی بیفتد. باید گفت که در طول زندگی خود لطف هایی دیدند; او حتی اهل سینما هم نبود و حالا در کنار قبر مادربزرگش به خاک سپرده شد.
این چهره پرداز با اشاره به همکاری دختر زنده یاد فرهی برای ساخت این تندیس گفت: دخترش هم زحمات زیادی کشیده و در این مسیر همراهش بوده است. ما همه جوانب را با دخترش بررسی و سنجیدیم تا این تحلیف فرخنده برگزار شود.
عکس هایی که قبل از اتمام کار منتشر شده است.
سعیدی گفت: در روز مراسم و افتتاحیه همه حاضران شوکه شده بودند. واکنش های منفی هم دیدیم و شنیدیم که البته بعد از خلق یک اثر هنری همیشه دیده و شنیده می شود. اما برخی از این نظرات مربوط به تصاویری بود که قبل از اتمام کار منتشر شده بود. این عکس ها مربوط به بررسی نهایی اثر بوده و تفاوت آن ها با عکس های گرفته شده در موزه فیلم مشخص است.
وی تاکید کرد: برای من این مهم بود که خانواده ای که با بیتا فرهی در ارتباط بودند نیز با کار ارتباط داشتند. ارتباط برقرار شد و این تنها چیزی بود که اهمیت داشت.
سعیدی تصریح کرد: ساخت این مجسمه از اوایل اسفندماه آغاز شد و تا پایان فرودین به پایان رسید. این مجسمه در تیرماه به موزه فیلم تحویل داده شد.
راز مادام توسو و ارتباط مردم با مجسمه های هایپررئالیستی جهان
این میکاپ آرتیست درباره سبک هایپررئال گفت: سبک هایپررئال نسبت به سبک های دیگر واقع گرایانه تر است. وقتی موزه مادام توسو در سرتاسر جهان ساخته می‌شود، به این معنی است که مردم ارتباط نزدیکی با مجسمه‌های فوق واقع‌گرا خواهند داشت.
وی در پاسخ به اینکه چرا در ایران به مجسمه های سبک هایپررئال توجهی نشده است، گفت: این سبک در ایران مورد توجه قرار نگرفته و چند سالی طول می کشد تا مخاطب با آن ارتباط برقرار کند. از طرفی محدودیت هایی برای واردات سیلیکون داریم و نمی توانیم هیچ ماده ای وارد کنیم. ساخت چنین مجسمه ای گران و دشوار است.
در ایران موزه مجسمه نداریم.
وی ادامه داد: باید توجه داشت که مجسمه های ساخته شده در ایران اغلب به صورت پراکنده هستند. یعنی ما حتی یک موزه مجسمه به این سبک نداریم. به عنوان مثال موزه ستارگان سینما، نام آوران، ورزشکاران و … که مجسمه هایی از آقای ناصر حجازی گرفته تا نام آوران دیگر مانند سینماگران، ورزشکاران، شاعران، شهدا و… در آن نگهداری می شود.
هزینه ساخت مجسمه های هایپررئالیستی بالاست
وی گفت: هزینه ساخت مجسمه های هایپررئالیستی زیاد است و برای ساخت هر مجسمه حداقل 400 تا 500 میلیون هزینه می شود. این مجسمه ها نیز نیاز به نگهداری دارند و در صورت عدم نگهداری به مرور زمان مانند هر چیز دیگری کیفیت خود را از دست می دهند. شما باید هزینه نگهداری از این مجسمه ها را بپردازید.
این مجسمه ها نیاز به نگهداری دارند.
این مجسمه ساز و گریمور گفت: در زندان قصر مجسمه های متعددی به سبک هایپررئال البته با متریال دیگری موم ساخته شد. اکنون می بینیم که برخی از آنها ترک خورده و یا موهایشان کنده شده است. این بدان معناست که برای نگهداری آن هیچ مراقبتی لازم نبود. در موزه‌ای مانند مادام توسو هزینه خاصی برای نگهداری آثار در نظر گرفته می‌شود. برای آثار، صحنه پردازی سینمایی تعریف شده است تا عموم مردم نسبت به آن احساس جذب کنند. در ایران به ندرت شاهد چنین صحنه‌سازی هستیم، اغلب مجسمه در گوشه‌ای قرار می‌گیرد و 10 مجسمه با ظاهر متفاوت در کنار آن قرار می‌گیرد. انگار مانکن های لباس فروشی هستند.
سبک هایپررئالیستی اقبال سیاه در ایران
سعیدی معتقد بود که مجسمه های سبک هایپررئال در ایران به اندازه کافی ارائه نمی شود و به همین دلیل نظرات خوبی دریافت نمی کند.
وی گفت: هر هنری به درستی ارائه شود موفق خواهد بود.
این هنرمند درباره مراحل ساخت مجسمه زنده یاد بیتا فرهی گفت: این مجسمه از سیلیکون ساخته شده است. ابتدا چهره او را شبیه سازی کرده و از زوایای مختلف در کنار یکدیگر قرار می دهیم. سن مورد نظرمون رو مشخص کردیم و با خمیر مجسمه سازی صورت رو درست کردیم و بعد قالب گرفتیم. برای ساخت بدنه کار از بدن یکی از دوستان که بدنی شبیه به خانم فرهی داشت قالبی ساخته شد. سپس تکه های مجسمه یکی روی دیگری جمع شد. لباس های خانم فرهی را هم از دخترش گرفتیم و حتی اکسسوری ها و کلاه گیس مال خودش بود و پوشیدیم. ما همچنین مویرگ ها و خطوط صورت شما را پردازش می کنیم. خط چشم، خط گونه، سایه های تیره و … مشاهده شده است. سایه ها به مجسمه جان می بخشند.
مجسمه زنده هایپررئال زنده یاد بیتا فرهی
وی درباره تفاوت چهره نگاری و مجسمه سازی نیز گفت: بین آثار مجسمه سازان و چهره پردازان تفاوت معناداری وجود دارد. یک مجسمه ساز به کلیات و یک چهره پرداز به جزئیات توجه می کند. طراح گریم از مواد آرایشی استفاده می کند تا شخص و شخصیت را شبیه شخصیت فیلم کند. در مورد مجسمه ها نیز باید گفت که گاهی انتقاد می شود که مجسمه سازان کار خود را می شناسند، اما گاهی به دلیل عدم توجه به جزئیات، ارتباط بین مردم و اثر ایجاد نمی شود و کار مصنوعی به نظر می رسد.
یادگاری با مجسمه زنده یاد بیتا فرهی
وی درباره بازخورد عجیبی که از یکی از دستیاران دریافت کرده است توضیح داد و در آن زمینه گفت: در حین روتوش کار که قبل از افتتاح اصلی انجام شد، یکی از دستیاران آمد و به من گفت خسته نباشید، سپس مراجعه کرد. به مجسمه زنده بیتا فرهی. و گفت شما هم خسته نباشید. فکر می‌کردم دارم آدمی را اختراع می‌کنم.
سعیدی در پایان گفت: با ساخت مجسمه های هایپررئالیستی مرز واقعیت حرکت می کند.
