گروه بهداشت و درمان خبرگزاری فارس – محمدرضازاده: رشد منفی جمعیت، کابوسی است که در چند سال گذشته و با کاهش شدید نرخ رشد جمعیت، اذهان جامعه ایرانی را آشفته کرده است. اکنون با گذشت بیش از یک سال از ابلاغ قانون حمایت از خانواده و جوانان جمعیت، به نظر می رسد که بندهای حمایتی این قانون همراه با تلاش رسانه ها برای فرهنگ سازی در این زمینه است. میوه دادن و به گفته رئیس کمیسیون مشترک جوانان جمعیت و حمایت از خانواده مجلس، نرخ باروری پس از 30 سال برای اولین بار در کشور افزایش یافته است. البته این افزایش چندان چشمگیر نیست و تنها صد درصد است.
این در حالی است که وزارت بهداشت بیشترین مسوولیت اجرای قانون جوانان را بر عهده دارد. به گفته دکتر جباری، رئیس اداره جوانان جمعیت وزارت بهداشت، 43 ماده از 73 ماده قانون جوانان جمعیت و حمایت خانواده معادل 60 درصد کل مستقیم و غیرمستقیم است. قوانین وزارت بهداشت در همین راستا وزارت بهداشت اردوی جوانان جمعیت را ایجاد کرد.
اما کاری که وزارت بهداشت تاکنون برای فرهنگ سازی در نظام سلامت کشور انجام داده است. تغییر برخی قضایا است; به عنوان مثال، به گفته دکتر جباری، رئیس کانون جوانان وزارت بهداشت، برخی اظهارات می‌گفتند حاملگی زیر 18 سال و بالای 35 سال خطرناک است. اما امروزه گفته می شود بارداری در هر سنی خطرناک نیست و فقط در برخی شرایط نیاز به مراقبت بیشتری دارد و حتی طبق تحقیقات آمریکایی، نوزاد مادر زیر 18 سال و بالای 42 سال نوزاد طلایی است. در بیان دیگری گفته شده که فاصله بین بچه ها باید بین 3 تا 5 سال باشد، اما الان می گویند اگر فاصله بین دو بچه کمتر از 3 سال باشد اشکالی ندارد.
برای مشورت با وضعیت فعلی قانون جمعیت جوانان با امیرحسین بانکی پور، رئیس کمیسیون حمایت از خانواده مجلس: گفتگویی داشتیم که این پرسش و پاسخ را در ادامه می خوانید:
مجلس در این مدت چه اقداماتی برای جوانان جمعیت انجام داده است؟ چه نوع همکاری با وزارت بهداشت داشته اید و تاکنون در اجرای این قانون با چه موانعی مواجه بوده اید؟
یکی از راه های حفظ جوانی جمعیت، تسهیل در درمان ناباروری است. بیش از 3 میلیون زوج نابارور داریم که می خواهند بچه دار شوند و انگیزه دارند اما به طور طبیعی توانایی ندارند. شرایطی که تاکنون در کشور ما وجود داشت این بود که با وجود اینکه در زمینه درمان ناباروری پیشرفت زیادی کرده بودیم، گاهی افرادی از شهرهای دور مجبور بودند به شهرهایی که مراکز اصلی درمان ناباروری بودند (مثل یزد، اصفهان، تهران) سفر کنند. . این مشکل مشکلات زیادی را برای خانواده ها ایجاد کرد. از سوی دیگر علاوه بر محدودیت مراکز درمانی، موضوع دوم هزینه ناباروری بود.
ما هر دو مورد را در قانون پیش بینی کرده ایم. ما در قانون دیدیم که مراکز ناباروری به گونه ای توسعه یابد که همه استان ها دسترسی داشته باشند و سه اقدام برای کاهش هزینه ها انجام دادیم. اول از همه، درمان ناباروری را در بیمه لحاظ می کنیم که 90 درصد هزینه آن در بخش دولتی و 50 درصد در بخش بیمه خصوصی را پوشش می دهد. البته به دنبال پوشش 70 درصدی بیمه خصوصی هستیم که در صورت تحقق کمک شایانی به زوج های نابارور خواهد کرد.
از سوی دیگر در بودجه ها اقلام ناباروری مربوط به دانش بنیان ها یا جهاد دانشگاهی را مشخص کرده ایم که بخشی از این بودجه ها باید به پروژه ها و طرح هایی که در حوزه درمان ناباروری عملیاتی می شوند اختصاص یابد. اگر دانش بنیان ها وارد این حوزه شوند، می توانیم از طریق دانش بنیان ها با محصولات تولید داخل، قیمت تمام شده بیشتر این اقلام را کاهش دهیم و کمک شایانی به خانواده ها خواهد کرد. اینها مواردی بود که در قانون دیدیم و وزارت بهداشت تاکنون با این قانون همراهی خوبی داشته است.
– علاوه بر پوشش بیمه ای چه تسهیلاتی برای زوج های نابارور در نظر گرفتید؟
از طرفی به غیر از بیمه، وام و تسهیلات ناباروری را هم در نظر می گیریم که سال گذشته به خوبی اجرا شد، اما امسال متاسفانه اجرای آن ضعیف بود که باید پیگیری شود و بانک ها برای هزینه های ناباروری تسهیلات بدهند. . قبل از اینکه خدمات ناباروری تضمین شود، به دلیل هزینه های بالای درمان ناباروری، بسیاری از خیرین گرد هم می آمدند تا به فردی که درمان ناباروری دارد کمک کند. اینکه 90 درصد هزینه های درمان ناباروری توسط بیمه تامین می شد کمک بزرگی به خانواده ها شد.
البته برخی از موارد مربوط به ناباروری و برخی از روش های این درمان در حال حاضر تحت پوشش بیمه قرار نمی گیرند که در نهایت هزینه سختی را بر دوش خانواده ها تحمیل می کند و این مشکل باید از دو طریق حل شود. یکی افزایش امکانات است. ثانیاً شورای عالی بیمه آن مواد را جزء مواد بیمه ای قرار دهد.
– چندین زوج بارور هستند، اما در پرداخت هزینه ها و آزمایشات در دوران بارداری مانند روش هایی مانند غربالگری مشکل داشتند. چه حمایت هایی در این زمینه صورت گرفته است؟
هزینه های دوران بارداری را در بیمه لحاظ می کنیم و در این دو سال تقریبا 5 میلیون نفر را بیمه کردیم، پارسال این رقم 3 میلیون نفر بود. در مجموع 8 میلیون نفر که بیمه نبودند این کار را رایگان انجام دادند. یعنی اگر مادری باردار شود و تحت پوشش بیمه نباشد به صورت رایگان بیمه می شود. بنابراین سعی می کنیم هزینه های دوران بارداری را در بیمه لحاظ کنیم.
– یکی از موضوعاتی که در این قانون سر و صدای زیادی به پا کرد، بحث غربالگری بود. بالاخره غربالگری ممنوع است یا خیر؟ اگر خانواده ای بخواهند غربالگری کنند امکانش هست؟
ممنوعیت شرکت در آزمون به هیچ عنوان مطرح نشده است. آنچه مطرح شد این است که غربالگری باید در چارچوب مسائل علمی دستور داده شود و از این وضعیت تصادفی خارج شود. در واقع هر خانواده ای که بخواهد غربالگری شود، اگر طبق پروتکل های وزارت بهداشت در گروهی باشد که شرایط غربالگری را داشته باشد، پزشک متخصص آنها را تجویز می کند و غربالگری می شود که البته باید ثبت نام شود. در سیستم بنابراین بحث ممنوعیت آزمایشی مطرح نشده است.
قبلا در شبکه بهداشت غربالگری تبلیغ می شد و این اقدام جمع آوری می شد. هر خانواده ای که بخواهد می تواند این مراحل را دنبال کند. وقتی بررسی دقیقی انجام شد، دیدیم که اقدام قبلی که در شبکه صورت گرفت از نظر اقتصادی و استرس تحمیل شده به خانواده ها به هیچ وجه قابل توجیه نیست. این اقدام مربوط به غربالگری سندرم داون بود. طبق منابع علمی، از هر 1500 نفر یک نفر ممکن است به سندرم داون مبتلا باشد. این بدان معناست که فرزندان 99.7 درصد زنان باردار سندرم داون ندارند.
زمانی که این اقدام در شبکه بهداشت و درمان انجام شد همه خانواده را تحت فشار قرار داد و هزینه زیادی برای خانواده ها در پی داشت. ایجاد این استرس خطر بزرگی برای زن باردار است. به همین دلیل اعلام شد تست های غربالگری سندرم داون از شبکه بهداشت حذف می شود. خانم های بارداری که بالای 35 سال سن دارند یا زمینه ژنتیکی دارند (البته نظر وزارت بهداشت هر چه باشد) می توانند غربالگری شوند زیرا احتمال تولد سندرم داون در این خانواده ها بیشتر است. البته هر خانواده ای که در این چارچوب ها قرار بگیرد و مایل باشد می تواند غربالگری را انجام دهد.
– اگر پزشک دستور معاینه بدهد مشمول بیمه می شود؟
اگر پزشک تشخیص دهد، در این مسیر قرار می گیرد و وارد سیستم می شود، شرکت های بیمه می توانند آن را در هزینه بیمه لحاظ کنند.
این موضوع تا الان تحت پوشش بیمه نبود و در مرحله اول هزینه بالایی حدود 400 هزار تومان و در مراحل بعدی 3 تا 4 میلیون به خانواده ها تحمیل شد. همچنین همه خانواده ها در این حلقه قرار گرفتند و جالب است بدانید که اگرچه 99.7 درصد از نوزادان متولد شده سندرم داون ندارند، اما در مرحله اول غربالگری از هر 8 تا 10 نفر یک نفر امکان ابتلا به آن داده شد. یک کودک مبتلا به سندرم داون به مرحله دوم رفتند. برخی از خانواده ها استرس داشتند و پول نداشتند و گاهی به سقط جنین روی می آوردند.
در واقع، بخشی از فشار برای سقط جنین در دهه گذشته به همین دلیل بود. خانواده ای که شرایط اقتصادی مساعدی نداشتند و از طرفی پزشک به آنها گفته بود که کودک به احتمال زیاد سندرم داون دارد، مجبور به سقط شدند. بخش دیگری از سقط جنین ها آزمایش آمینوسنتز بود که یک آزمایش تهاجمی است. این آزمایش فقط برای تشخیص بود نه برای درمان. این آزمایش باعث سقط خود به خود درصد قابل توجهی از جنین های سالم شد.
در تحقیقات علمی که پیش از این توسط وزارت بهداشت انجام شده بود، ۲۲ هزار جنین سالم در کشور بر اثر این معاینه بی احتیاطی که جنبه شرعی و عقلانی نداشت از بین رفتند. به همین دلیل می گویند فقط گروه های پرخطر یا افرادی که شانس بالایی برای داشتن فرزند مبتلا به سندرم داون دارند در صورت تمایل باید آزمایش بدهند.
آیا آزمایش تهاجمی از نظر شرعی جایز است؟
بر اساس فتوای مقام معظم رهبری آزمایش های تهاجمی که امکان سقط دارد در مراحل تشخیصی و فقط برای تشخیص مجاز نیست. همچنین همه فقها از جمله مقام معظم رهبری سقط جنین قبل از 4 ماهگی را صرفاً به دلیل بیمار بودن کودک (معیب یا مبتلا به سندرم داون) موجه نمی دانند. فتوایی که از علما وجود دارد مربوط به شرایط بحرانی است که در قانون گفتیم در صورت احراز شرایط بحرانی باید پزشک قانونی اجازه آزمایش سنتز اسید آمینه را بدهد. پس از انجام مراحل اولیه غربالگری، سقط جنین مجاز است.
انتهای پیام/
