اگر اهل سفر و ایرانی باشید، اولین چیزی که با شنیدن نام شوشتر به ذهتان خطور می‌کند، سازه‌های آبی آن است. سازه‌های آبی شوشتر با قدمتی تاریخی، در سطح جهانی نیز معروف و شناخته شده هستند؛ اما جاذبه های گردشگری شوشتر تنها محدود به این سازه‌ها نیست. شهر شوشتر در دامنه کوه‌های زاگرس قرار گرفته است و یکی از شهرهای بسیار قدیمی با تاریخ ۱۰ هزار ساله محسوب می‌شود. این شهر با ثبت ۱۳ اثر تاریخی و باستانی در یونسکو باعث شده نام ایران، به‌عنوان سرزمینی در کلاس جهانی سفر بدرخشد. این مطلب از مجله گردشگری فلای‌تودی را به هم‌مسیری در شهر شوشتر پرداخته‌ایم تا با جاذبه‌های آن بیشتر آشنا شوید.
شوشتر | شهر تاریخ و گذار
شوشتر بدون شک یکی از زیباترین جاهای دیدنی خوزستان است. در برخی از متون تاریخی آمده است که مردم شهر شوش پس از تخریب و ویرانی سرزمین‌شان به ۶ فرسنگی آنجا رفتند و چون زمین حاصلخیز و هوای خوبی داشت در همانجا ساکن شدند. از آن به بعد شهر جدیدشان را به «شوشتر» نامیدند که به معنای بهتر از شوش است.
شهر شوشتر به دلیل برخورداری از طبیعتی بسیار زیبا و آب و هوایی مطبوع به‌عنوان یکی از مقاصد جذاب و تماشایی جنوب غرب کشور به شمار می‌رود. البته این شهر با نام «شه‌شاتر» هم شناخته می‌شود و در وجه تسمیه آن گفته‌اند که از واژه «شوشا» یا «سوسا» گرفته شده است.
جاهای دیدنی شوشتر | در مسیر تاریخ
دیدنی های شوشتر از تنوع بسیار زیادی برخوردار است؛ پس اگر در حاشیه سفرتان به خوزستان و جنوب کشور به‌دنبال مکانی اسرارآمیز برای گم شدن در تاریخ بودید یا می‌خواستید سری هم به جاهای دیدنی اهواز بزنید، پیشنهاد می‌کنیم راهتان را به سمت این شهر کج کنید و با رزرو هتل در شوشتر چند روزی از دنیای مدرن شهری فاصله بگیرید.
بیشتر آثار تاریخی موجود در شوشتر به دوران‌های تاریخی ساسانیان و صفویان بازمی‌گردد و با وجودی که تمام این آثار امروز در دسترس نیست و بخشی از آن‌ها در گذر زمان از بین رفته است، اما بقایای باقیمانده آن‌ها متفاوت‌ترین جاذبه های گردشگری شوشتر را تشکیل می‌دهد.
سازه های آبی شوشتر | یکی از عجایب هفتگانه ایران و جهان
سازه‌های آبی شوشتر یکی از عجیب‌ترین دست‌ساخته‌های بشری در استان خوزستان است. این سازه‌ها در دوران هخامنشی تا ساسانیان ساخته شده‌اند و شامل ۱۳ اثر هستند که به‌صورت یک سیستم واحد هیدرولیکی و در ارتباط با یکدیگر کار می‌کنند. سازه‌های آبی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران قرار دارد و از طرف این سازمان به‌عنوان «شاهکار نبوغ و خلاقیت» لقب گرفته است.
متاسفانه در گذر زمان بخش‌های زیادی از این بنا تخریب شده است، اما آنچه امروز از سازه‌های آبی شوشتر باقیمانده است با ریزش پساب آسیاب‌ها، آبشارهای بسیار زیبایی را به وجود آورده که منظره‌ای حیرت‌انگیز مقابل چشمانتان می‌سازد. رفتن به این بنای تاریخی، احساسی غرورآفرین در تن هر گردشگری را زنده می‌کند.
- آدرس: استان خوزستان، شوشتر، خیابان شریعتی
- ساعت بازدید: ۸ تا ۱۷:۳۰
منطقه حفاظت شده کرایی | جایی برای طبیعتگردان
منطقه حفاظت‌شده کرایی یکی از مناطق مهم و زیبای طبیعی در ایران است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شوشتر قرار دارد. این منطقه به دلیل وجود تالاب‌ها، جنگل‌های مانگرو و تنوع زیستی بالا به‌عنوان یک منطقه حفاظت‌شده تعیین شده است.
منظره‌های زیبا، گونه‌های منحصربه‌فرد گیاهی و جانوری و تاثیرات مثبت این منطقه بر تنوع زیستی باعث شده که کرایی یکی از مقاصد محبوب طبیعتگردان در بین جاهای دیدنی شوشتر باشد. در این منطقه حفاظت‌شده، تالاب‌های مهمی مانند تالاب شادگان وجود دارد که محل زیست پرندگان و جانوران بومی و جایی برای تغذیه و استراحت پرندگان در مسیر مهاجرت به‌شمار می‌آید. همچنین در این منطقه چند آثار باستانی مانند خرابه‌های قلعه گره و مقبره ها چند امامزاده نیز وجود دارد.
- آدرس: ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان شوشتر
پل بند لشکر | پیاده روی در طبیعت کارون
پل‌بند لشکر جزو آثار تاریخی و فرهنگی ایران به حساب می‌آید. طول این پل‌بند حدود ۵۵۰ متر است و در طراحی و ساختن آن از مصالحی مانند سنگ، آجر و چوب استفاده کرده‌اند. پل بند لشکر در طول تاریخ بارها مورد مرمت قرار گرفته، برخی می‌گویند قدمت این پل‌بند که دوره ساسانیان بازمی‌گردد و به عقیده عده‌ای دیگر دوره قاجاریان. اما آنچه مسلم است پل‌بند لشکر در دوره صفویان مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
این پل‌بند به‌عنوان یکی از آثار مهم معماری در ایران شناخته می‌شود. پل بند لشکر علاوه بر ارتباطات جاده‌ای در دوره‌های گذشته، مکان مناسبی برای پیاده‌روی و تماشای چشم‌انداز طبیعی رودخانه کارون بوده است.
- آدرس: شوشتر، میدان شاهد، کنار امامزاده عبدالله
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
نهر داریون شوشتر | نهر ایرانی ثبت شده در میان آثار جهان
یکی دیگر از دیدنی های شوشتر نهر داریون نام دارد که قدمت آن به دوره هخامنشی برمی‌گردد. این نهر که با نام «دریایون» نیز شناخته می‌شود، در گذشته، نقشی حیاتی در تامین آب برای زراعت و آبیاری منطقه شوشتر و ایجاد ارتباطات و حمل‌و‌نقل داشته است.
با رفتن به نهر داریون فقط به تماشای یک شاخه از کارون نمی‌روید، بلکه می‌توانید از آثار باستانی اطراف آن همچون تپه‌های تخت جمشید و عبور نهر از زیر قلعه نیز دیدن کنید. جالب است بدانید که این نهر در تاریخ باستان نقش مهمی در تمدن‌های ایلامی و اهرامی داشته است و امروزه هم جاذبه مهمی در عرصه تاریخ و فرهنگ شوشتر محسوب می‌شود. این نهر در سال ۲۰۰۹ به خاطر قدمت و تاثیرات مهم تاریخی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
- آدرس: شوشتر، بلوار علامه شیخ شوشتری، نهر داریون
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
برج کلاه فرنگی شوشتر | عمارتی برای نگهبانی و پیام رسانی
برج کلاه فرنگی، بخشی از سازه‌های آبی شوشتر است که به‌تنهایی هم ارزش دیدن دارد. هرچند اطلاعات دقیقی از قدمت و کارکرد این بنا در دست نیست، اما با توجه به هم‌جواری برج کلاه فرنگی با سازه‌های آبی شوشتر به نظر می‌رسد که در گذشته از این برج برای دیده‌بانی رودخانه و نظارت بر کار کارگران استفاده می‌کردند.
البته روایت دیگری هم هست که می‌گوید برج کلاه فرنگی در زمان هخامنشیان به‌عنوان مکان پیام‌رسانی استفاده می‌شد. در آن زمان مرسوم بوده که بالای برج‌هایی مخصوص، آتش روشن می‌کردند و با زبان رمزی و دود برای یکدیگر پیغام می‌فرستادند. برج کلاه فرنگی در سال ۱۳۷۸ با شماره در فهرست آثار ملی ایران و در نشست سالانه کمیته میراث جهانی یونسکو در سال ۲۰۰۹ با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
- آدرس: شوشتر، میدان ۱۷ شهریور، انتهای خیابان بلوار
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
مسجد جامع شوشتر | از قدیمی ترین مساجد ایران
اگر اهل تماشای مکان‌های تاریخی و لذت بردن از معماری مکان‌ها باشید، مسجد جامع شوشتر قطعا پیشنهاد خوبی برای تماشای جاهای دیدنی شوشتر خواهد بود. این مسجد یکی از معروف‌ترین و بزرگترین مساجد استان خوزستان به شمار می‌رود و به دلیل زیبایی معماری و تاریخی خود، مقصد گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور است.
به استناد کتیبه‌ای کهن عمر مسجد جامع شوشتر به دوره ولایت امام حسن عسکری(ع) می‌رسد و با ۱۲۰۰ سال سن، بعد از مسجد جامع یزد، قدیمی ترین مسجد ایران است. البته برخی از کارشناسان نیز قدمت مسجد را به دوره ساسانیان نسبت می‌دهند. بنای این مسجد به طور کامل از آجر ساخته شده و در در بالای مناره آن کاشیکاری‌های فیروزه مشاهده می‌شود. این بنا در دوره صفوی مرمت شد، به همین دلیل ردی از معماری آن دوران را نیز در خود جای داده است. مسجد جامع شوشتر در سال ۱۳۱۶ به ثبت ملی رسید.
آدرس: خوزستان، شوشتر، خیابان مسجد جامع
چهار طاقی شوشتر | از آتشکده تا مسجد
چهارطاقی شوشتر یکی از جاذبه‌های تاریخی است که در گذشته برای حفظ و نگهداری آتش زرتشتیان مورد استفاده قرار می‌گرفت. در طراحی این بنا، یک فضای گنبدی‌شکل بر روی چهارگوشه‌ای ساخته شده که در زیر آن آتش روشن می‌کردند. این مکان در دوره قاجاریان به‌عنوان مسجد و محلی برای عبادت آسیابانان آن دوران بوده است.
- آدرس: شوشتر، حاشیه رود گرگر
امامزاده عبدالله شوشتر | امامزاده بر بلندای تپه‌های شوشتر
یکی از اماکن زیارتی شوشتر است که هم به لحاظ تاریخی، ارزش زیادی دارد و هم از نظر مذهبی و فرهنگی برای گردشگران جذابیت دارد. نسبت این امامزاده به امام زین‌العابدین(ع) بازمی‌گردد و بنای اولیه آن در زمان سلجوقیان ساخته شده است. در دوره قاجار نیز بارگاه امروزی امامزاده با الهام از معماری سبک صفوی برای امامزاده ساخته شد.
- آدرس: خوزستان، جنوب شوشتر
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
آرامگاه یعقوب لیث صفاری | بقعه ای متفاوت و آرام در حوالی شوشتر
درباره مکان دفن یعقوب لیث صفاری (نخستین پادشاه ایرانی) اطلاعات موثقی موجود نیست، هرچند بسیاری از مورخان هم‌نظرند که آرامگاه این شخص در جندی‌پور است، اما با این‌حال برخی دیگر می‌گویند که آرامگاه یعقوب لیث صفاری در ۱۰ کیلومتری جاده دزفول به شوشتر قرار دارد و درحال حاضر یکی از جاهای دیدنی شوشتر محسوب می‌شود. بنای این آرامگاه دارای یک بقعه دندانه‌دار سفیدرنگ است که از دور پیداست و جلوه‌گری می‌کند. نام این بنا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- آدرس: استان خوزستان، ۱۰ کیلومتری جاده دزفول به شوشتر، روستای شاه ابوالقاسم (شاه آباد)
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
خانه مستوفی شوشتر | مجموعه ای فرهنگی تاریخی برای اهل سفر
برای لمس زیبایی دیدنی های شوشتر و خوردن غذاهای جنوبی می‌توانید به سراغ خانه‌ای تاریخی بروید. خانه مستوفی شوشتر بازمانده از دوران قاجار، امروزه به‌عنوان موزه، رستوران، عکاسخانه و مرکز صنایع‌دستی شوشتر میزبان گردشگران از سراسر دنیاست.
این خانه متعلق به شخصی به نام محمدعلی مستوفی بوده و معماری آن به سبک قاجاری در دوران مظفرالدین‌شاه طراحی و ساخته شده است. ویژگی منحصربه‌فرد این خانه را می‌توان چشم‌انداز رو به رود شطیط و پل‌بند قدیمی شادوران دانست.
- آدرس: شوشتر، میدان باطنی، جنب مسجد مستوفی
- ساعات بازدید: ۸ الی ۲۳
قلعه سلاسل شوشتر | قدم زدن بر بلندای تاریخ
قلعه سلاسل یکی از جاهای دیدنی شوشتر است که در فهرست آثار ملی ایران و جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده و با تاریخ حیرت‌آور خود، گردشگران زیادی را جذب این منطقه می‌کند. باستان‌شناسان تاریخ ساخت این قلعه را در دوران ساسانیان گمانه‌زنی می‌کنند. قلعه سلاسل در دوره‌های مختلف تاریخی بازها مرمت شده، اما متاسفانه بخش زیادی از این بنا باقی نمانده است.
برای محافظت از این قلعه، دور تا دور آن را خندق بزرگی کنده بودند که نقش جلوگیری از ورود دشمن و آب‌رسانی به داخل قلعه را داشته است. قلعه سلاسل بخش‌های مختلفی ازجمله نقارخانه، دروازه، سربازخانه، نانوایی، آشپزخانه، حمام، شودان و باغچه دارد. این قلعه بر بلندای صخره‌ای بزرگ قرار گرفته و از زیبایی‌های ساختمان آن می‌توان به تزیینات مینا، لاجوردی، طلا و کوشک‌های باشکوه اشاره کرد.
- خوزستان، شوشتر، ساحل رود کارون، نزدیک مسجد مستوفی و پل آزادگان
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
پل بند شادروان | پل ارتباطی مردم در شهر
پل بند شادروان یکی از پل‌های قدیمی و تاریخی شهر شوشتر است و به دلیل طراحی معماری منحصربه‌فرد و موقعیت جغرافیایی خاص خود به‌عنوان جاذبه‌ای محبوب در میان گردشگران شناخته می‌شود. این پل‌بند روی رودخانه کارون قرار دارد و نقطه اتصالی بین مناطق مختلف شهر محسوب می‌شود. این پل را با نام‌های «پل‌بند والرین» و «بند قیصر» نیز می‌شناسند و تاریخ ساخت آن به دوره ساسانیان بازمی‌گردد.
طبق نقشه‌های قدیمی، این پل در گذشته ۴۴ دهانه بزرگ و ۴۳ دهانه کوچک داشته است. پل‌بند شادروان نه‌تنها از لحاظ معماری جذابیت خاصی دارد، بلکه از نظر تاریخی نیز دارای اهمیت است. در گذشته از این پل‌بند برای تردد مردم و وسایل نقلیه استفاده می‌کردند.
- آدرس: خوزستان، شهرستان شوشتر، ۳۰۰ متری ضلع جنوبی بند میزان
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
روستای کوه زر | فرصتی برای آشنایی با فرهنگ بومی خوزستان
کوه‌زر در منطقه‌ای کوهستانی و در نزدیکی کوه‌های زاگرس قرار دارد. طبیعت بکر و زیبای این منطقه، از جمله کوه‌ها، دره‌ها، چشمه‌ها و جنگل‌ها، این روستا را به یک مقصد مورد علاقه برای گردشگران علاقه‌مند به گردشگری ماجراجویانه تبدیل کرده است.
علاوه بر طبیعت دست‌نخورده، روستای کوه‌زر فرصت شناخت آداب و رسوم محلی خود در اختیار گردشگران می‌گذارد تا بتوانند با گشتی در این روستا با فرهنگ مردمان این منطقه آشنا شوند. این روستا، مثالی زنده از زندگی روستایی و فرهنگ محلی ایران به شمار می‌آید. در سفر به کوه‌زر، می‌توانید از تجربیاتی مانند پیاده‌روی در کوهستان‌ها، کمپینگ و تجربه زندگی روستایی بهره‌برداری کنید.
- آدرس: کیلومتری شرق شهرستان شوشتر
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
خانه معین التجار شوشتر | از خانه تا مدرسه در معین التجار
برای پیدا کردن خانه‌های تاریخی شوشتر می‌توانید خانه معین‌التجار را در بین فهرست جاذبه‌های گردشگری شوشتر قرار دهید. این خانه که یادگار از دوره قاجار است به‌صورت تک ایوانی در دو طبقه ساخته شده و به‌عنوان یک نمونه از معماری سنتی ایرانی با نمایی منحصربه‌فرد، مورد توجه قرار دارد. این خانه در فهرست اثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از تزیینات زیبای این خانه جنوبی می‌توان به گچ‌بری‌های مشبک، کاشی‌کاری‌ها، پنجره‌های چوبی و ارسی و … اشاره کرد. خانه معین التجار از نظر تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت بالایی دارد؛ زیرا این خانه در گذشته محل زندگی و فعالیت تجاری یکی از تاجران معروف و بزرگ منطقه به نام خانواده معین، بوده است. جالب است بدانید که این مکان در دهه ۱۳۴۰ به مدرسه تغییر کاربری داده و تا پیش از آن هم، به‌عنوان اداره دارایی شهرستان از ساختمان خانه معین التجار استفاده می‌کردند.
- آدرس: انتهای خیابان امام شرقی، محله درب عباس، جنب مقام عباس
خانه گازر شوشتر | خانه ای تاریخی با آجرکاری های متنوع
خانه گازر در دوران تاریخی قاجار ساخته شده و امروزه نام آن به‌عنوان دومین خانه مهم شوشتر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. اگر مهمان این خانه تاریخی شوید، نخستین چیزی که تمام حواس شما را به سمت خود جلب می‌کند، تنوع آجرکاری دیوارهای خانه گازر است که در نوع خود بسیار کم‌نظیر و چشمگیر هستند.
این خانه در دو طبقه ساخته شده و برخلاف سایر خانه‌های تاریخی، اندرونی ندارد. در تزیینات خانه گازر شوشتر از حجاری، گچ‌بری مشبک و آجرکاری استفاده شده و هرکدام از طاق‌نماها و ایوان‌ها با یکی از هنرها به کمال زیبایی رسیده است.
- آدرس: شوشتر، چهارراه امام خمینی(ره)، کوچه سیدعلی‌اکبر احمدزاده جزایری
باغ خان شوشتر | قدم زدن در باغ میوه شوشتر
برای طبیعت‌دوستانی که به سمت شوشتر سفر می‌کنند، بازدید از باغ خان می‌تواند لذت‌بخش و هیجان‌انگیز باشد. این باغ یکی از جاهای دیدنی شوشتر است که به خاطر قدمت و طبیعت زیبای خود مورد استقبال گردشگران قرار گرفته است.
باغ خان، در دوره قاجار ساخته شده و در بخش غربی «رود گرگر» قرار دارد. در محوطه این باغ انواع درختان میوه کاشته شده و برای زیباتر شدن آن هم از درختچه‌های گل رز، محمدی، شاه‌پسند، لاله عباسی و گل کاغذی استفاده کرده‌اند. باغ خان شوشتر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و مکانی تفریحی و تاریخی برای مردم محلی و گردشگران به شمار می‌رود.
- آدرس: شوشتر، انتهای خیابان امام شرقی، محله بی‌بی دختران
- ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
بند خاک شوشتر | نشانی از نظام آبی ساسانیان
سیستم تقسیم آب در گذشته بسیار متفاوت از امروزه بوده و همین مورد باعث شده شاه راه‌های آبی و بندهایی که روی آن‌ها بنا شده است، یکی از موارد جالب‌توجه و دیدنی برای گردشگران باشد. بند خاک شوشتر نیز با همین کاربر در سازه‌های آبی شوشتر ساخته شده و اکنون به‌عنوان یک میراث ملی و جهانی میزبان مسافران خطه جنوب است.
بند خاک شوشتر از زمان ساسانیان به جا مانده و آب نهر داریون را به نهر رقط انتقال می‌داد. همچنین این بند خاک برای جلوگیری از خطر سیلاب دشت میاناب شوشتر در زمان طغیان نهر داریون، آب نهر را کنترل و به نهر رقط هدایت می‌کرد.
آدرس: شوشتر، کمربندی قدیم، شمال غربی امامزاده عبدالله
ساعات بازدید: ۲۴ ساعته
کاروانسرای افضل | میزبان مسافران در هر عصر
کاروانسرای افضل یکی از جاهای دیدنی شوشتر است که در میان گردشگران و مردم بومی این شهر محوبیت بالایی دارد. قدمت این محل به دوره قاجار بازمی‌گردد و در یکی مسیر مهم تردد درون‌شهری و برون‌شهری شوشتر قرار دارد. ساختمان کاروانسرا چهار طبقه شامل شبستان (زیرزمین)، طبقه همکف، طبقه اول و شودان است.
این کاروانسرا در سراسر دیوارهایش با هنر آجرکاری به سبک فخرومدین به زیبایی هرچه‌تمام تزیین شده و چشم هر گردشگری را خیره نگه می‌دارد. امروزه از این بنا به‌عنوان یک اثر ملی ثبت‌شده، محل دائمی برگزاری نمایشگاه صنایع دستی استفاده می‌کنند.
- آدرس: شوشتر، خیابان طالقانی، کوچه سنگ‌فرش
شوشتر، شهر هزارتوی تاریخ و طبیعت
شوشتر پر از جاذبه‌های تاریخی است که هرکدامشان با قسمتی از طبیعت زیبای جنوب عجین شده است. سفر به این شهر مانند سفر با ماشین زمان و پا گذاشتن به هزارتوی تاریخی می‌ماند. برای سفر به این شهر باید بدانید که شوشتر فرودگاه ندارد و فرودگاه های اهواز و دزفول نزدیکترین گزینه‌ها هستند. با خرید بلیط هواپیما و رزرو هتل به یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران سفر کنید.
شما از تجربیات سفرتان به شوشتر برای ما بگویید.
سوالات متداول درباره جاهای دیدنی شوشتر
شوشتر کجاست؟
شوشتر یکی از شهرستان‌های استان خوزستان است که در فاصله ۹۵ کیلومتری شمال این استان قرار دارد.
جاهای دیدنی شوشتر کدام است؟
جاهای دیدنی شوشتر بسیار متنوع است و از معروف‌ترین‌های آن می‌توان به سازه‌های آبی، مسجد جامع، خانه‌های تاریخی مستوفی و گازر، کاروانسرای تاریخی افضل، پل‌بندهای شادوران، لشکر و … و باغ خان اشاره کرد.
بهترین زمان برای سفر به شوشتر چه موقعی است؟
در اواخر بهار و تابستان شوشتر هوای بسیار گرمی دارد، درنتیجه بهترین زمان سفر به این شهر صفل‌های پاییز و زمستان است.
