قیمت بنزین پیچیده و گیج کننده است

از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند افزایش قیمت بنزین همواره منجر به افزایش قیمت حمل و نقل، اقلام ضروری و غیر ضروری و … می شود. در دوره ریاست جمهوری روحانی نیز تجربه شده است. اما به عقیده اکثر کارشناسان، ثبات قیمت بنزین در طول سالیان متمادی با افزایش تمامی محصولات و خدمات، رویکردی است که در نهایت منجر به سرریز تثبیت اجباری قیمت ها می شود و پیامدهای آن بیشتر از همیشه خواهد بود.

گرانی به بهانه قاچاق بنزین.

محسن مرادی، کارشناس انرژی در این باره به «آرمان ملی» گفت: بنزین یکی از کالاهای استراتژیک در اقتصاد ایران است و علیرغم پرداخت یارانه های سنگین از سوی دولت، هر تغییری در قیمت آن می تواند عواقب قدرتمندی داشته باشد. مصرف بالای بنزین در ایران و قاچاق آن به کشورهای همسایه از جمله مشکلاتی است که تصمیم گیری در مورد قیمت آن را پیچیده می کند. در نهایت افزایش قیمت بنزین به طور مستقیم و غیرمستقیم باعث افزایش هزینه های زندگی می شود که اولین قدم آن را می توان افزایش هزینه حمل و نقل دانست که در نتیجه باعث افزایش قیمت کالا و خدماتی که بیشترین مشکلات و متعاقب آن تورم را برای اقشار به همراه دارد. درآمد کم جامعه مشکل دار کاملا محسوس خواهد بود.

تجربه های تلخ ناشی از افزایش ناگهانی قیمت بنزین

این کارشناس افزود: تجربه گذشته نشان داده است که افزایش ناگهانی قیمت بنزین می تواند باعث نابسامانی اجتماعی شود. به عنوان مثال افزایش قیمت بنزین در آبان ماه 1397 اعتراضاتی را در کشور به همراه داشت که با واکنش دولت همراه بود، بنابراین دولت از آن زمان تاکنون بسیار محتاطانه در این زمینه عمل کرده و حتی مجبور به واردات بنزین با یارانه و توزیع سنگین شده است. و پیشنهاد شما کمتر از قیمت خرید است. در واقع، یارانه های سنگینی که به خرید بنزین اختصاص می یابد، بخش بزرگی از بودجه کشور را به خود اختصاص می دهد. این یارانه ها اغلب به نفع اقشار ثروتمند جامعه است که بنزین بیشتری مصرف می کنند و بنابراین به نظر می رسد افزایش تدریجی قیمت بنزین می تواند منجر به کاهش این یارانه ها و توزیع عادلانه تر منابع شود. مرادی یکی از مشکلات اساسی در زمینه کمبود بنزین در کشور را قاچاق بنزین به کشورهای همسایه برشمرد و تصریح کرد: تفاوت قیمت بنزین در ایران و سایر کشورها انگیزه قوی برای قاچاقچیان ایجاد کرده است. با افزایش قیمت بنزین اختلاف قیمت کاهش یافته و از قاچاق سوخت جلوگیری می شود. البته قطعاً افزایش قیمت بنزین صرفاً به دلیل قاچاق دلیل منطقی نیست زیرا دولت باید با افزایش کنترل امنیتی و … از وقوع تخلفات در این زمینه جلوگیری کند و به مردم فشار نیاورد تا از وقوع آن جلوگیری کنند. تخلفات و چالش هایی که مردم در آن نقشی ندارند.

تغییر فرهنگ استفاده از خودروهای شخصی

وی ادامه داد: تردد بالای خودروهای شخصی در ایران بسیار بیشتر از سایر کشورها است به گونه ای که در بسیاری از خانواده ها هر یک از اعضای خانواده صاحب خودروی شخصی هستند که هنگام خروج از آن و استفاده از آن در شهر علاوه بر افزایش در مصرف بنزین باعث افزایش آلودگی هوا و محیط زیست می شود، بنابراین به نظر می رسد اصلاح قیمت بنزین می تواند مردم را به استفاده بیشتر از وسایل نقلیه عمومی ترغیب کند و استفاده از خودروهای شخصی را کاهش دهد. این امر می تواند منجر به کاهش ترافیک و آلودگی هوا شود.

راهکارهای پیشنهادی برای افزایش قیمت بنزین

مرادی ادامه داد: اگرچه با توجه به شرایط فعلی افزایش تدریجی قیمت بنزین می تواند راه حلی برای تعادل بسیاری از شاخص ها در کشور باشد، اما دولت باید اقداماتی را برای کاهش اثرات منفی این افزایش انجام دهد. در واقع روند افزایش تدریجی قیمت بنزین از زمان دولت احمدی نژاد متوقف شد و به تدریج به ابزاری آماده برای بهره برداری و تحریک جامعه تبدیل شد. به تدریج و با اطلاع رسانی کافی می توان از تکانه های ناگهانی به اقتصاد و جامعه جلوگیری کرد. از سوی دیگر دولت می تواند با حمایت از اقشار آسیب پذیر و اعطای هدفمندی یارانه ها، اثرات منفی افزایش قیمت بنزین را برای این گروه ها کاهش دهد. همچنین یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه تقویت و توسعه حمل و نقل عمومی است، زیرا این امر نه تنها هزینه های حمل و نقل مردم را کاهش می دهد، بلکه می تواند اثرات منفی افزایش قیمت بنزین را نیز کاهش دهد.

نظارت دولت با تدابیر کارشناسی.

وی تصریح کرد: در مجموع افزایش قیمت بنزین در ایران موضوعی پیچیده با ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است. اگرچه دلایل مهمی برای افزایش قیمت بنزین وجود دارد، اما باید به تبعات آن توجه ویژه ای داشت. بنابراین هر تصمیمی در این زمینه باید با دقت و با در نظر گرفتن منافع همه اقشار جامعه اتخاذ شود، زیرا افزایش قیمت بنزین در ایران موضوعی حساس و چالش برانگیز است که در طول سالیان متمادی همواره مورد بحث و بررسی بوده است. این موضوع به دلیل تاثیر مستقیم بر اقتصاد خانوار، حمل و نقل و حتی امنیت اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

آسیب شناسی قاچاق بنزین در ایران

حمیدرضا صالحی درباره افزایش قاچاق سوخت و راه های پیشگیری از آن گفت: کشور ما سال هاست که با معضل قاچاق دست و پنجه نرم می کند و علت آن اختلاف قیمت با کشورهای همسایه است. زمانی که قیمت سوخت در ایران با کشورهای همسایه فاصله زیادی دارد، امکان قاچاق بیشتر می شود و از نقاط مختلف کشور قاچاق انجام می شود، به طوری که هم اکنون از شرق و غرب کشور با خودروی شخصی انجام می شود. یا با ماشین و از جنوب با لنج و کشتی سوخت به خارج از کشور قاچاق می شود. وی مهمترین عامل گسترش قاچاق سوخت را پایین بودن قیمت آن دانست و افزود: برای کاهش این رقم باید اقدامات اساسی و پیشگیرانه از هر نظر انجام شود اما یکی از راه های کاهش شکاف قیمتی فراز و نشیب دارد. این است که در شهرهای مرزی که در آن قاچاق صورت می گیرد. قیمت باید آزاد شود و به تدریج و در مدت زمان طولانی تری قیمت در سایر نقاط کشور نیز به سمت قیمت آزاد و واقعی حرکت کند تا امکان قاچاق وجود نداشته باشد. یکی از اعضای کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی گفت: آیا باید بررسی شود که چرا بین ترکیه و افغانستان یا عراق و افغانستان قاچاق وجود ندارد و بیشتر قاچاق سوخت از ایران است؟ دلیلش هم روشن است: قیمت سوخت در ایران پایین است. وی تصریح کرد: یکی از راهکارهای حل مسئله قاچاق سوخت، تعدیل قیمت است، البته قیمت یک شبه واقعی نمی شود، زیرا به مردم کشور ما فشار می آورد تا قیمت واقعی باشد ترکیب باید پروژه ها را اجرا کنیم و شرق را با قیمت کنترل کنیم و ثانیاً اگر قرار است قیمت سوخت واقعی باشد باید نشان دهیم که درآمد حاصل از آن به جیب مردم برمی گردد، به سبد خانواده کمک می کند یا سطح رفاه و سلامتی افزایش می یابد تا مردم آن را بپذیرند.

حفظ منافع ملی با اصلاح قیمت.

صالحی تاکید کرد: شناخت قیمت سوخت راه حل است، اما این امر نباید یک شبه اتفاق بیفتد، باید به مرور زمان اجرا شود، البته در مناطقی که قاچاق وجود دارد این طرح ها سریعتر و در مناطقی که وجود ندارد، می توان این طرح ها را سریعتر اجرا کرد. در صورت قاچاق، قیمت با سرعت کمتری افزایش خواهد یافت. وی خاطرنشان کرد: نمی توان برای همیشه قیمت ها را لمس کرد، وقتی یک لیتر آب از یک لیتر بنزین گران تر است مردم می دانند که این رویه واقعی نیست و نتیجه قاچاق بیشتر است. در واقع هزینه آن را خود مردم پرداخت می کنند. بنابراین دولت باید آگاهی مردم را در این زمینه افزایش دهد، باید هنرمندانه این کار انجام شود و از طرفی به پایین ترین دهک ها آسیب وارد نشود، اقتصاد خانواده رشد کند، شرکت های جدید تشکیل شود، خودروهای هیبریدی وارد کشور شوند. شرکت های تجاری و ایستگاه های خودروهای برقی در کشور نصب خواهند شد. اگر بخواهیم فقط انحصار خودرو داشته باشیم و از سوی دیگر سیاست بنزین را اجرا کنیم، همه اینها ابرچالش عدم تعادل بنزین را حل نمی کند. یکی از اعضای کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تصریح کرد: امروز مصرف سوخت به 115 میلیون لیتر رسیده و واردات بنزین را نیز آغاز کرده ایم و این شایسته کشوری نیست که قبلا بنزین صادر می کرد.

با مردم صادق باشید

وی تاکید کرد: اگر با مردم صادقانه رفتار کنیم و نشان دهیم که درآمد ناشی از افزایش قیمت بنزین به پایین ترین دهک های جامعه می رسد، قدرت خرید مردم افزایش می یابد، قاچاق سوخت کاهش می یابد و خودروهای باکیفیت وارد چرخه حمل و نقل می شوند. مطمئناً آنها را همراهی کنید، همه اینها نیاز به یک برنامه جامع دارد. صالحی تصریح کرد: برخی فرآورده ها علاوه بر قاچاق سوخت به خارج از کشور، در ازای دریافت ارز سوخت، از مجاری غیررسمی نیز وارد کشور می شود و با توجه به پایین بودن قیمت آنها نسبت به محصولات تولید ملی، چالشی را برای آنها ایجاد می کند. صنعت ملی یعنی با تولید داخل رقابت می کند و بازار ایران را از دست تولیدکنندگان داخلی خارج می کند و به نفع تولیدکنندگان همسایه است و این مشکل برای تولید داخل ضرر دارد. وی در خصوص میزان قاچاق نیز گفت: اگر میزان قاچاق را حداقل 7 میلیون لیتر حساب کنیم با قیمت فوب خلیج فارس یعنی تقریباً هر لیتر 8 دهم یورو (حدود 40 هزار تومان) مقدار زیادی است. از نظر تعداد، حتی اگر این رقم کمتر باشد، باز هم ضرری برای جیب مردمی است که وارد می شوند، زیرا عواقب آن تعطیلی صنایع، از بین رفتن کالاهای تولید ملی، افزایش بیکاری و به طور کلی علیه منافع ملی