قنات گوهر جوپار; یادگاری از دوران صفویه

لطفا به شش دانگی که می خواهم در یکی از قدیمی ترین نقاط گردشگری کرمان به شما معرفی کنم دقت کنید. اگر قصد سفر به کرمان را دارید پیشنهاد می کنم از قنات گوهریز که یکی از جاهای دیدنی جوپار است دیدن کنید. البته این قنات به چاه صاحب الزمان (عج) نیز معروف است. پس اگر این نام را در جایی از کرمان شنیدید، مطمئن شوید که به قنات گوهر جوپار اشاره دارد.

گوهریز مجموعه ای از قنات های فعال جوپار کرمان است که نه تنها بخشی از میراث ملی، بلکه در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به شمار می رود. قنات گوهریز جوپار در چهلمین اجلاس یونسکو در سال ۱۳۹۵ به عنوان میراث ملی یونسکو به ثبت رسید.

گوهریز تعداد زیادی باغات جوپار را آبیاری می کند و یکی از پرترددترین قنات های استان کرمان است. از طرفی هر ساله گردشگران زیادی با بازدید از مکان های معروف جوپار از این قنات پرآب دیدن می کنند تا معماری و هنر کهن ایران را از نزدیک ببینند. پیشنهاد من این است که سری به گوهریز بزنید تا در محیط قنات با بوی خاک نمناک و صدای آب احساس راحتی کنید.

جالب است بدانید که در مورد ماهی نگهبان این قنات افسانه هایی وجود دارد. افسانه ها به قدری معروف هستند که یک جهانگرد انگلیسی به نام آنتونی اسمیت در سال 1329 برای دیدن این قنات و ماهی نگهبان آن به جوپار آمد. اگر کمی جلوتر بروید و این مقاله را در مجله گردشگری اسمارتک نیوز بخوانید، از صحبت های این جهانگرد و افسانه های قنات مروارید جوپار می نویسم، لذت خواهید برد.

قنات گوهر کجاست؟

قنات گوهریز در دامنه کوه های جوپار و در 28 کیلومتری جنوب غربی کرمان قرار دارد. نزدیک ورودی شهر خیابانی به نام 17 شهریور وجود دارد. در همین خیابان، آرامگاه شاهزاده حسین (ع) را می‌بینید، درست در کنار این امامزاده، ورودی قنات را می‌بینید. از طریق لینکی که براتون گذاشتم میتونید به راحتی قنات رو روی نقشه پیدا کنید و برید اونجا.

موقعیت قنات گوهرریز در گوگل مپ

تاریخ قنات گوهرریز

این گوهر در زمان صفویه حفاری شده است. یعنی بیش از 750 سال قدمت دارد. متاسفانه اطلاعات زیادی از تاریخچه این قنات در دسترس نیست. اخیراً بسیاری از قنات ها فرسوده یا فروریخته اند. و این مورد باعث احتمال سیل می شود.

برای اینکه به قنات گوهر آسیبی نرسانید، با احتیاط راه بروید و با صدای بلند صحبت نکنید و فریاد نزنید. اگر صدای شما خیلی بلند باشد، ممکن است قنات سقوط کند. در این صورت جان شما و عزیزانتان و همچنین جان قنات در خطر است.

افسانه های قنات گوهرریز

به قسمت جالب و خواندنی این مطلب رسیدیم؛ یعنی بخشی از افسانه ها که بازدید از مکان های دیدنی جوپار را جذاب تر می کند. معروف ترین افسانه در مورد قنات گوهر وجود یک ماهی کور سفید است که از قنات محافظت می کند. طبق افسانه ها، اگر کسی به این ماهی نگاه کند، در دم خواهد مرد. افسانه دیگری که شاید از مردم بشنوید وجود ماهی طلایی در این قنات است که گاهی در مسیر چاه دیده می شود.

حالا کمی از آنتونی اسمیت، توریست انگلیسی که سال ها پیش برای دیدن ماهی کور سفید به جوپار آمده بود، می گویم. این مرد مدت زیادی منتظر ماند تا این ماهی را ببیند. اما او نتوانست آن را پیدا کند. از این رو شروع به سفر به دنیا کرد و این ماهی را در نزدیکی مرز با عراق یافت.

آنتونی اسمیت نام این ماهی کور سفید را «هود» گذاشته و در کتاب خود درباره این ماهی، قنات جوپار و مکان های دیدنی جوپار نیز نوشته است. آنتونی اسمیت بعدها در 80 سالگی دو بار برای بازدید از این قنات به شهرهای کرمان و جوپار آمد. وقتی می پرسند چرا این قنات و این شهر را اینقدر دوست داری؟ او پاسخ داد: من به 70 کشور جهان سفر کردم و حدود 30 کتاب نوشتم؛ اما جوپار عشق اول من است. برخی منابع همچنین می گویند که آنتونی اسمیت که برای یک سفر علمی به جوپار آمده بود، در جوپار به گردشگری علاقه مند شد و سفر خود را از آنجا آغاز کرد. این شهر زیبا

معماری قنات گوهرریز

قنات گوهریز به طول کل 3556 متر و 129 حلقه چاه و 6 نهر با دبی 240 لیتر در ثانیه منبع اصلی آب منطقه است. این 6 میدان دروازه چاه گورد، روباه، نخ تل سفید، خاتمی، حاج محمود نوش و تل سفید نام دارند و عمیق ترین آنها تل سفید با عمق بیش از 50 متر است. این شش نخ در یک جا به هم متصل می شوند و با یک مسیر مشترک به گوهر می روند.

ویژگی اصلی قنات گوهر.

مهمترین و قابل توجه ترین ویژگی و مزیت قنات گوهریز این است که آب آن از گسل تامین می شود. همچنین این قنات حدود 330 هکتار از باغات جوپار را آبیاری می کند. به همین دلیل وجود آن برای مردم و کشاورزان بسیار مهم است.

جاده دسترسی به قنات گوهریز

برای رسیدن به قنات گوهریز و شهر جوپار نیز می توانید از قطار و هواپیما استفاده کنید. البته در شهر جوپار ایستگاه راه آهن و فرودگاهی وجود ندارد. نزدیکترین فرودگاه به جوپار فرودگاه هاشمی رفسنجانی است. اگر می خواهید از قطار استفاده کنید باید با قطار به کرمان برسید و بقیه راه را تا جوپار با ماشین یا اتوبوس طی کنید.

اگر می خواهید با ماشین شخصی از تهران به کرمان بروید، خوب است بدانید که از تهران به کرمان دو راه وجود دارد. اولین مسیر به جادود 990 کیلومتر است که از شهرهای قم، کاشان، یزد و رفسنجان می گذرد و حدود 10 ساعت و نیم در پیش دارید. راه دوم با حدود 1220 کیلومتر طولانی تر است و حدود 13 ساعت و نیم طول می کشد. این مسیر از شهرهای قم، اصفهان، شهرضا، آباده، مهریز و رفسنجان می گذرد.

از کرمان تا شهر جوپار حدود 35 کیلومتر فاصله است که فاصله کمی دارد و به راحتی می توانید از هتل خود به جوپار بروید. البته یک جاده 50 کیلومتری هم هست که از ماهان می گذرد. می توانید از این جاده استفاده کنید و با یک سفر کوتاه از تمام دیدنی های کرمان در این مسیر دیدن کنید.

بهترین زمان برای بازدید از قنات گوهرریز

بهترین زمان برای بازدید از قنات جوپار، بهار و پاییز است. البته شهریور ماه نیز زمان مناسبی برای سفر به جوپار است. در این مواقع هوا خوب است و در جاده گیر نمی کنید و زیاد سرد نمی شوید.

از نظر شلوغی می توان گفت که این زمان ها شلوغ ترین زمان ها برای سفر به کرمان و بازدید از دیدنی های جوپار است. اما نگران نباشید. مردم در زمان های مختلف به جوپار می روند و از دیدنی های کرمان دیدن می کنند، بنابراین قنات گوهریز شلوغ نیست.

خدمات قنات گوهرریز

امکانات رفاهی اطراف قنات تقریباً مناسب است. بقعه ای در کنار قنات و مسجدی در آن سوی قنات وجود دارد. در خود شهر جوپار می توانید انواع مایحتاج اولیه را پیدا کنید. هنوز امکانات خاصی برای خود قنات وجود ندارد. اما ظاهرا قرار است تاسیسات نوری در داخل قنات نصب شود و در نهایت به قنات گوهریز برسد.

جاذبه های گردشگری نزدیک قنات گوهرریز

خوب است حالا که به کرمان رفته اید و از دیدنی های کرمان دیدن می کنید. از مکان های معروف جوپار دیدن کنید. چند موردی که می خواهم به شما معرفی کنم نزدیک به قنات گوهرریز هستند و می توانید با کمی رانندگی به همه آنها سر بزنید.

آرامگاه شاه نعمت الله ولی

آرامگاه شاه نعمت الله ولی بنایی در شهر ماهان کرمان است که در دوره تیموریان ساخته شده است. اولین بنا گنبدی است که در سال 840 میلادی به دستور شاه احمد دکنی ساخته شد. شاه نعمت الله ولی در سال ۸۳۴ هجری قمری در کرمان درگذشت و در باغی به خاک سپرده شد. بعدها در سال ۸۴۰ این مقبره برای شاه فقید ساخته شد. البته این مقبره یک بار در سال 2004 بزرگ شده است.

باغ شاهزاده ماهان

یکی دیگر از مکان های جالب جوپار که نزدیک به قنات گوهرریز است، باغ شاهزاده ماهان است. باغ شاهزاده ماهان یکی از باغ های تاریخی ایران است که در 2 کیلومتری شهر ماهان و در دامنه کوه های تیگران قرار دارد. این باغ در اواخر دوره قاجار ساخته شده و نه تنها در میراث ملی، بلکه در میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.

باغ تاریخی فتح آباد

باغ فتح آباد یا عمارت بیگلربیگی مانند باغ شاهزاده ماهان از آثار دوره قاجاریه است. این باغ که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، الگویی برای احداث باغ شاهزاده ماهان بود. در ادامه این باغ مرمت شد و امکانات و زیبایی بیشتری پیدا کرد. مانند مسیرهای پر از درخت، حوض بزرگ، نورپردازی، چایخانه و رستوران.

توصیه هایی برای بازدید از قنات گوهرریز

مهم ترین نکته برای بازدید از قنات گوهر جوپار که همه باید رعایت کنند این است که با احتیاط در قنات قدم بزنند و بلند حرف نزنند. چون احتمال ریزش قنات و آسیب رساندن شما وجود دارد.

اگر در فصول سرد سفر می کنید، حتما لباس گرم به اندازه کافی همراه داشته باشید. اگر با ماشین می روید، حتما نکات امنیتی را بررسی کنید تا در طول سفر دچار مشکل نشوید. همچنین، مطمئن شوید که لوازم ایمنی سفر مانند لاستیک زاپاس، جعبه کمک‌های اولیه و داروها را دارید.

در پایان

در نهایت بازدید از دیدنی های کرمان و جوپار را فراموش نکنید و اوقات خوشی را سپری کنید. مراقب خود و عزیزانتان باشید. اگر به قنات گوهرریز سفر کرده اید، تجربه خود را در نظرات همین مقاله با ما در میان بگذارید. سفری شاد و سلامت داشته باشید.