روزنامه اعتماد: از ابتدای اعطای میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ به قطر، کلمه فساد و رشوه کنار فوتبال به گوش رسیده است. بسیاری از مقامات فیفا در چند سال گذشته با محرومیت و حبس مواجه شدند اما گزندی به قطر نرسید. در ادامه نوبت به وضعیت بد کارگران در این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس رسید. در حالی که گزارش‌ها از مرگ بیش از ۶ هزار کارگر خبر می‌داد مقامات قطری تعداد مرگ‌ومیر را ۳ نفر اعلام کردند. در نهایت دو هفته پیش یک مقام قطری مرگ دست کم بیش از ۶۰۰ کارگر را تایید کرد. در جدیدترین رسوایی رخ داده پای پارلمان اروپا و چند نماینده این نهاد به بحث جام جهانی و فساد در فوتبال باز شده. هفته گذشته اعلام شد معاون پارلمان اروپا به اتهام گرفتن رشوه از قطر برای سفید نشان دادن وضعیت این کشور بازداشت شده است. سپس دامنه بازداشتی‌ها بیشتر شد و همه فهمیدند عمق فساد بیشتر از چیزی است که تصور می‌شد. رییس پارلمان اروپا روز گذشته گفت اصلاحاتی گسترده از ابتدای سال آینده میلادی در این نهاد به اجرا گذاشته خواهد شد. اما داستان رشوه قطری‌ها به نمایندگان پارلمان اروپا چیست و این نمایندگان چه کاری برای قطری‌ها کرده‌اند؟ چه اسنادی کشف شده و همه این مدارک به چه نتیجه‌ای منجر می‌شود؟ نشریه امریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی مفصل به این سوالات پاسخ داده است که در ادامه خواهید خواند.
به گزارش «روزنامه اعتماد» و به نقل از نیویورک‌تایمز شاهزاده و روسای جمهور از مسیری که با سنگ مرمر سفید پوشانده شده بود به سمت جایگاه V.V.I.P حرکت کردند تا به باکس مشرف به زمین بازی برسند برای تماشای اولین بازی جام جهانی. اما در میان جمع اسطوره‌های فوتبالی و اعضای سلطنتی خلیج فارس چهره‌ای حضور داشت که به جز آدم‌های نزدیک به سیاست خارجی اروپا عده کمی او را می‌شناختند: اوا کایلی.
خانم کایلی یک سیاستمدار یونایی است. او معاون پارلمان اروپاست. یک نهاد گسترده با قدرت محدود. او هیچ تجارت رسمی در قطر نداشت و سفر او خصوصی بود. این را آنهایی که او را در جایگاه ویژه استادیوم برای بازی افتتاحیه دیدند، گفتند.
و سپس کمتر از یک روز بعد او به بروکسل بازگشت و دفاعی پرشور از قطر در برابر انتقادها به استثمار کارگران مهاجری که استادیوم‌ها را ساخته بودند، ارائه کرد.
خانم کایلی گفت: «جام جهانی در قطر گواه این است که چگونه دیپلماسی ورزشی می‌تواند با اصلاحاتی که الهام‌بخش جهان عرب است به تحول تاریخی در یک کشور دست یابد.» او منتقدان قطر را به عنوان قلدر محکوم کرد. او گفت: «آنها هر کسی را که با آنها صحبت می‌کند یا درگیر می‌شود به فساد متهم می‌کنند.»
کمتر از سه هفته بعد او به اتهام معامله تصمیمات سیاسی با پول نقد در زندان بود. مقامات بلژیکی آخر هفته گذشته او را به همراه شریک زندگی‌اش فرانچسکو جورجی و دو نفر دیگر در تحقیقاتی با عنوان نفوذ قطر متهم کردند. در حملات پلیس ۱.۵ میلیون یورو پول نقد کشف شد. نیمی از این پول در اتاق پدر خانم کایلی در یک هتل پیدا شد. دادستان‌ها گفتند ۱۵۰ هزار یوروی دیگر هم در آپارتمان خانم کایلی که در آنجا با پارتنرش زندگی می‌کند، یافت شد.
مقامات بلژیکی می‌گویند بیش از یک سال است که روی این پرونده با کمک سرویس‌های مخفی کار می‌کنند. آنچه دادستان‌ها می‌گویند یک طرح کلی در مورد پول نقد در ازای لطف سیاسی را فاش کرده است. این اتفاق آسیب‌پذیری یک سیستم مبهم و بدنام بروکراتیک که برای ۴۵۰ میلیون آدم خط مشی تعیین می‌کند را در یکی از ثروتمندترین مناطق جهان برجسته کرده است.
وکیل خانم کایلی، میکالیس دیمیتراکوپولوس گفت که او بی‌گناه است. او گفت: «ایشان از وجود آن پول نقد اطلاعی نداشته؛ به همین سادگی. او به قطر هیچ لطفی نکرده. زیرا تمام مواضع او در واقع منطبق با سیاست‌های اتحادیه اروپا در قبال قطر بوده است.»
وکیل اقای جورجی نظری نداشت. روزنامه La Repubblica چاپ ایتالیا روز پنجشنبه با استناد به اسناد مهر و موم شده دادگاه گزارش داد که آقای جورجی با بازرسان همکاری کرده. قطر به شدت این اتهامات را رد کرده است.
این تحقیقات، بروکسل خواب‌آلود را به لرزه درآورده و زمزمه‌هایی از اتهامات درباره رفتارهای فاسد قانونگذاران از هر طیف سیاسی را به راه انداخته است. همچنین در زمانی که اتحادیه اروپا در مورد مسائلی مانند حقوق بشر و جنگ در اوکراین ادعاهایی را مطرح می‌کند، این اتفاقات باعث شده مساله بررسی نفوذ خارجی در اتحادیه مورد بررسی قرار بگیرد.
یک مقام دولتی آگاه از این موضوع گفت به جز قطر، مقامات بلژیکی در حال بررسی ارتباط این مسائل با کشور مراکش نیز هستند.
روبرتو متسولا، رییس پارلمان اروپا گفت: «هفته سختی در بروکسل بود؛ رهبران روز پنجشنبه گفتند همیشه عده‌ای وجود خواهند داشت که می‌گویند یک کیسه پول نقد ارزش ریسک کردن را دارد. ضروری است که این افراد بفهمند که یک روز گرفتار خواهند شد.»
بازرسان در واشنگتن نیز سعی کرده‌اند لابی‌های خارجی غیرقانونی را سرکوب کنند. از جمله قطر که جدا از این پرونده به طور جداگانه متهم به دادن رشوه برای گرفتن میزبانی جام جهانی بوده است. با این حال اطلاعات کمی از این مساله افشا شده زیرا بیشتر رشوه‌ها از طریق نفوذی‌ها و زیر چتر دیپلماسی مخفی شده است.
این امر به ویژه در پارلمان اروپا صادق است؛ نهادی که کمترین قدرت را دارد اما به طور مستقیم از طریق ساختار قدرت در اتحادیه اروپا انتخاب شده است. ۷۰۵ قانونگذار در روند قانونگذاری شرکت و قوانین را تعیین می‌کنند. بحث‌ها، رویدادها و قطعنامه‌های آن عمدتا بر روی دست‌اندرکاران تاثیر می‌گذارد.
میشل فن هالتن، رییس سازمان شفافیت بین‌المللی اتحادیه اروپا گفت: «پارلمان به راحتی قابل دسترسی است و به مکانی جذاب برای لابی‌گران تبدیل شده.» او که خود یک قانونگذار سابق اروپایی است، افزود: «به همین دلیل انجام عملیات زیر رادار و در عین حال گرفتار نشدن نسبتا آسان است.»
به گفته افرادی که آنها را می‌شناسند اوا کایلی ۴۴ساله و فرانچسکو جورجی ۳۵ ساله رابطه خود را در سال ۲۰۱۷ در سالن‌های هزارتوی پارلمان اروپا آغاز کردند. آن زمان او در نخستین دوره حضورش در پارلمان بود. او در آن زمان دستیار یکی از اعضای ارشد پارلمان یعنی پیر آنتونیو پانزری به حساب می‌آمد. هر دو از اعضای گروه چپ میانه سوسیالیست و دموکرات بودند.
این گزارش بر اساس مصاحبه با دوجین قانونگذار و مقامات دولتی بلژیک و دستیارانی که مستقیما با این پرونده و افراد درگیر هستند، تهیه شده. همچنین بررسی مکاتبات خصوصی و پست‌های این افراد در شبکه‌های اجتماعی و پیش‌نویس‌ها و سوابق رایگیری نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
اکثر کسانی که برای این مقاله مورد سوال واقع شده‌اند، درخواست کرده‌اند که نام‌شان فاش نشود زیرا نمی‌خواستند درگیر یک تحقیقات جنایی بزرگ شوند.
خانم کایلی و آقای جورجی زندگی خود را در پست‌های رسانه‌های اجتماعی که موفقیت و اعتماد به نفس آنها را در برمی‌گرفت، ثبت کرده‌اند: تصاویری از قایقرانی در دریای اژه، اسکی در مونت‌بلان، بازدید از مساجد در عمان و نوشیدن کوکتل در مینورکا.
خانم کایلی به روزنامه‌های یونانی که مدت‌هاست زندگی خصوصی‌اش را پوشش می‌دهند، گفته که او به همراه پارتنرش قرنطینه ناشی از شیوع ویروس کرونا را با هم در آتن سپری کرده‌اند. سپس در فوریه گذشته فرزندی به دنیا آورده‌اند؛ یک دختر.
آقای جورجی نه تنها از طریق شریک خود بلکه از طریق رییس سابق خود با تحقیقات در مورد فساد در ارتباط است. آقای پانزری ۶۷ ساله هفته گذشته در بروکسل دستگیر شد. جایی که پلیس بلژیک ۶۰۰ هزار یورو معادل ۶۳۲ هزار دلار پول نقد پیدا کرد. همسر و دختر او نیز در زادگاه‌شان در نزدیکی میلان بازداشت شدند.
وکیل آقای پانزری به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخی نداد.
مقامات می‌گویند که آقای پانزری نقشی اساسی در ایجاد روابط با مقامات قطری و مراکشی و تسهیل جریان نقدینگی به بروکسل ایفا کرده است. او این کار را از طریق یک سازمان غیر دولتی که خودش ریاست آن را بر عهده دارد انجام داده است.
با نزدیک شدن به جام جهانی حمایت خانم کایلی و جورجی از قطر شدت گرفت. او علیه هر گونه تلاش برای محکوم کردن نقض حقوق بشر در قطر – کشوری که قوانین سختگیرانه‌ای برای اقلیت‌های جنسی و زنان دارد – استدلال کرد. او خواستار سفر بدون ویزای قطری‌ها به اتحادیه اروپا شد.
همکاران خانم کایلی گفتند که او باعث شد نظارت پارلمان اروپا در مورد مدیریت قطر در جام جهانی تضعیف شود.
هانا نیومان، وکیل اروپایی که ریاست کمیته روابط پارلمان با شبه‌جزیره عربستان را برعهده دارد بیش از یک سال بود که سفر کمیته‌ای به دوحه را برنامه‌ریزی کرده بود. اعضای کمیته قصد داشتند با دیدگاهی انتقادی پیشرفت قطر را قبل از شروع جام جهانی مورد ارزیابی قرار بدهند.
با این حال در اواخر سپتامبر دولت قطر به طور ناگهانی اعلام کرد که سفر باید لغو شود چون ساختمانی که قرار بود ملاقات‌کنندگان از آن بازدید کنند هنوز در حال ساخت است.
یک ماه بعد خانم نیومان متوجه شد که خانم کایلی به جای او در دوحه حاضر شده است و به شدت مبهوت و عصبانی شد. به گفته افراد آشنا خانم کایلی در یک سفر توفانی دو روزه حتی با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی رییس دولت هم ملاقاتی داشته که ظاهرا این ملاقات را خودش ترتیب داده بود.
خانم نیومان در مصاحبه‌ای با تایمز گفت: «او بیانیه‌هایی می‌داد که بسیار طرفدارانه‌تر از مواضع پارلمان اروپا در قبال قطر بود. او جوری وانمود می‌کرد که انگار از طرف کل پارلمان در حال صحبت است.»
وکیل خانم کایلی و سخنگوی مجلس گفتند که سفر او به قطر یک ماموریت رسمی بوده است.
دو هفته بعد در اواسط ماه نوامبر قطعنامه‌ای بحث برانگیز در انتقاد از سوابق حقوق بشری قطر به طور غیرمنتظره‌ای با مقاومت برخی از نمایندگان مواجه شد. کاتالین سسه، قانونگذار لیبرال گفت: «حتی قرار دادن آن قطعنامه در دستور کار پارلمان هم به دشواری صورت گرفت. من از این اتفاق شوکه شدم.»
حتی متحدان سیاسی خانم کایلی هم ناامید بودند. نیلز فوگلسانگ، قانونگذار دانمارکی در مصاحبه‌ای گفت: «به عنوان یک سوسیال دموکرات ما باید در توجه به نقض حقوق بشر نقش رهبری خود را ایفا کنیم. او گفت: «قطعنامه‌ای که او در انتقاد از قطر تهیه کرده بود با مخالفت دست‌کم یکی از افرادی که اکنون تحت بازجویی قرار دارند مواجه و در نهایت رد شد.» ایشان نام آن نماینده را اعلام نکرد.
به جای آن قطعنامه انتقادی متنی جایگزین شد که قطر را به خاطر اصلاحاتی که «برای منطقه خلیج‌فارس نمونه است» تحسین می‌کرد. در متن جدید آمده است قطر «از قبل شرایط کار و زندگی صدها هزار کارگر را بهبود بخشیده است.» در این متن آمده که مقامات قطری در واقع تغییراتی را در سیستم حمایت از نیروی کار خود اعمال کرده‌اند اگر چه برخی فعالان می‌گویند این تغییرات کافی نیست.
آقای جورجی که برای یک عضو جدید پارلمان کار می‌کند در راستای نرم‌تر کردن قطعنامه نهایی، ایمیلی را برای همه قانونگذاران سوسیالیست ارسال کرد تا به اصلاحیه‌ای که در آن گفته شده بود قطر برای برنده شدن در میزبانی جام جهانی رشوه داده، رای منفی بدهند.
در ایمیلی که به نام وکیل آندره‌ا کوزولینو ارسال شده، آمده است: «پارلمان اروپا نباید کشوری را بدون مدرکی که از مقامات صاحب صلاحیت ارائه می‌شود، متهم کند.» در نهایت هنگامی که رایگیری در ۲۴ نوامبر برگزار شد، او موفق شد کلمه رشوه را از متن حذف کند.
از زمان دستگیری خانم کایلی او از سمت معاونت ریاست پارلمان اروپا برکنار شده است. او همچنین از حزب یونانی خود موسوم به پاسوک و گروه سیاسی سوسیالیست‌ها و دموکرات‌های پارلمان اروپا اخراج شده است. مقامات یونان نیز در حال بررسی وضعیت مالی او هستند.
پارلمان اروپا قرار بود این هفته در مورد پیشنهاد بدون روادید قطری‌ها از اتحادیه اروپا رایگیری کنند. این رایگیری و همه کارهای مربوط به قطر به حالت تعلیق درآمده است.
لابی پرانرژی خانم کایلی برای این کشور کوچک خلیج فارس برای پارلمان اروپا خیلی هم غیرعادی نبود. در روزهای پس از دستگیری او وکلا و عوامل عملیاتی به شکل خصوصی رقبای خود را به تلاش‌های مخفیانه مشابه متهم کردند. اما همه می‌دانند توانایی برگزاری جلسات نامعلوم با مقامات و نمایندگان خارجی در قوانین پارلمان اروپا وجود دارد.
آقای فن هالتن از سازمان شفافیت بین‌الملل اتحادیه اروپا می‌گوید: «این یک منطقه خاکستری است که در بروکسل وجود دارد. این تصادفی نیست. این همان چیزی است که نهادهای مختلف آن را می‌خواستند.»
اظهارات خانم کایلی ممکن است تغییراتی در سیاست ایجاد نکرده باشد. سیاستی که عمدتا توسط کمیسیون اروپا و بلوک شاخه اجرایی ایجاد شده است. اما پارلمان برای آن چیزی که قطر به آن نیاز داشت کاملا مثبت بود و آن چیزی نیست به جز تبلیغات مثبت.
رسوایی به بار آمده می‌تواند به ویژه به اعتبار قطر در خارج از کشور آسیب بزند. در زمانی که مقامات این کشور ترجیح می‌دهند بر میزبانی خود از جام جهانی تمرکز کنند. آن هم میزبانی که بیش از یک دهه برای آن تلاش کردند.
این مسابقات که یکشنبه به پایان می‌رسد اساسا یک پروژه بزرگ ۲۲۰ میلیارد دلاری است که قصد دارد از مردم قطر – که کشوری بسیار کوچک است – ملت‌سازی کند. این همچنین بخشی از تلاش گسترده حاکمان قطر برای به دست آوردن نفوذ در سراسر جهان است. این تلاش‌ها فراتر از ورزش است. آنها یک خط هوایی بین‌المللی و یک امپراتوری رسانه‌ای جهانی به نام الجزیره تاسیس کرده‌اند. قطر نیز مانند همسایگان خود در خلیج فارس هزینه‌های زیادی برای لابی‌گری در واشنگتن انجام داده است.
محققان می‌گویند این تلاش‌ها حداقل تا حدودی ناشی از ناامنی سیاسی دولت قطر است. قطر اغلب تحت‌الشعاع همسایگان بزرگ‌تر و قدرتمندتر خود ازجمله ایران و عربستان سعودی قرار دارد.
اتهامات مربوط به رشوه‌خواری تغییر سیاست اتحادیه اروپا در قبال قطر را برجسته‌تر کرده است. در بحبوحه بحران انرژی پس از حمله روسیه به اوکراین کمیسیون اروپا به طور فزاینده‌ای قطر را به عنوان منبع جدید گاز طبیعی در نظر گرفت. خانم متسولا، رییس پارلمان پیشنهاد کرد که در این رابطه تجدید نظر شود. او این هفته گفت: «ما ترجیح می‌دهیم سرما را تحمل کنیم تا اینکه بخریم.»
به نظر می‌رسد این رسوایی قانونگذاران بیشتری را به دام می‌اندازد. زیرا مقامات بلژیکی به چندین اقامتگاه امدادرسانی حمله کرده‌اند. همچنین باعث بی‌اعتمادی عمیق شده است.
خانم نیومان گفت: «من فکر می‌کردم دعواهای سیاسی که ما داشتیم بر اساس ارزیابی‌های سیاسی صادقانه بود که به نتایج متفاوتی منجر می‌شد. اما اکنون می‌دانم به احتمال زیاد در حال مبارزه با یک شبکه فساد بوده‌ایم.»
