به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، در این پژوهش که در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد توسط راحله یوسف زاده در گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی انجام شده است. از دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر حسن امینی قدیمی ترین رساله شناخته شده شطرنج به زبان فارسی پیدا شد.
دکتر امینی در خصوص اهمیت این تحقیق گفت: این اثر نسخه خطی قدیمی و منحصر به فردی است که قدمت آن را تا هزار سال می توان تخمین زد و دارای ویژگی هایی است که اهمیت پژوهش در این زمینه را برجسته می کند.از جمله ویژگی های زبانی آثاری که در آن بسیاری از اصطلاحات شطرنج به کار رفته است، امروزه نیز برخی از این اصطلاحات تکامل یافته و برخی دیگر از بین رفته اند ابتدا «شاه چوان» به معنی تعظیم و «کش کسب» به معنای تبدیل شدن به دیگ شروع می شود.
ناظر این پژوهش افزود: این پژوهش از نظر محتوایی به حوزه مطالعاتی تاریخ تمدن و تاریخ ورزش مربوط می شود که با معرفی ریشه های فرهنگی کهن شطرنج در تاریخ ایران، «آنها می تواند نقش موثری در تقویت هویت ملی و افزایش سرمایه فرهنگی شطرنج بازان ایرانی داشته باشد.
یکی از اعضای هیات علمی گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی گفت: قسمت اصلی این اثر به موضوعات و موقعیت های خاص و مهم بازی شطرنج اختصاص دارد که به آنها منصوبه گفته می شود. در بازی شطرنج که مهره‌های دو شطرنج‌باز در موقعیت خاصی قرار دارند و شطرنج‌بازی که نوبت به او می‌رسد باید بهترین حرکت را انتخاب کند تا در حرکات بعدی به پیروزی قطعی برسد این راه حل ها از سوی علمای برجسته آن زمان مطرح شده است که در این رساله به برخی از آنها اشاره شده است شطرنج، بهترین شکل آموزش و بهترین راهبرد برای انتقال مهارت به شطرنج بازان به شمار می رفتند.
دکتر امینی درباره روند انجام این پژوهش گفت: از نظر روش شناسی، رویکرد خاصی برای تصحیح این نسخه انتخاب شد، زیرا تصحیح نسخه های واحد یا به اصطلاح تک نسخه، فرآیندی دشوار و چالش برانگیز است؛ زیرا مصحح نمی تواند از روش های مقایسه استفاده کند. برای شناسایی یا تصحیح کلمات مبهم، باید در این اثر علاوه بر روش‌های تصحیح متن، از ابزارهای دیجیتالی نیز برای تحلیل و بازنمایی استفاده شود این ابزار ابتدا با تجزیه و تحلیل کامپیوتری مورد تایید قرار می گیرد آنها را برای خوانندگان عمومی بهتر درک کنید.
به گفته دکتر امینی، نتیجه این تحقیق در قالب یک کتاب منتشر خواهد شد. در زیر نمونه ای از عکس نسخه خطی و نمایش دیجیتالی آن آورده شده است که به بررسی یکی از مسائل شطرنجی دست نوشته می پردازد.
