فیدل کاسترو، «دیکتاتور بی رحم» یا «قهرمان عدالت اجتماعی»؟

ابوالفضل خدایی: فیدل کاسترو، شخصیت برجسته تاریخ قرن بیستم، انقلابی و سیاستمدار کوبایی بود که تقریباً نیم قرن بر کوبا حکومت کرد. رهبری کاریزماتیک همراه با ایدئولوژی قوی مقاوم در برابر قدرت آمریکا او را به نماد مقاومت تبدیل کرد.

اوایل زندگی و رسیدن به قدرت

کاسترو در سال 1926 در یکی از شهرهای کوبا به دنیا آمد. او در دانشگاه هاوانا در رشته حقوق تحصیل کرد و در آنجا وارد سیاست شد و عقاید ضد امپریالیستی را توسعه داد. کاسترو که از دولت فاسد Fulgencio Bautista ناامید شده بود، در سال 1953 یک حمله ناموفق را به پادگان مونکادا ترتیب داد. او به خاطر اقدامات خود زندانی شد، اما توجه بین المللی را به خود جلب کرد و دو سال بعد به کوبا بازگشت تا یک جنگ چریکی علیه رژیم به راه بیندازد.

با حمایت گروه کوچکی از انقلابیون، از جمله ارنستو چه گوارا، نیروهای کاسترو به تدریج پیشروی کردند. در سال 1959 باتیستا از کشور گریخت و کاسترو پیروزمندانه وارد هاوانا شد. او به سرعت قدرت خود را تثبیت کرد و شروع به اجرای اصلاحات رادیکال سوسیالیستی کرد.

انقلاب کوبا و تأثیر آن

انقلاب کاسترو تأثیر عمیقی بر کوبا و جهان گذاشت. او صنعت را ملی کرد، زمین را مجدداً توزیع کرد و یک دولت سوسیالیستی تک حزبی تأسیس کرد. همچنین روابط نزدیکی با اتحاد جماهیر شوروی برقرار کرد و کمک های اقتصادی و نظامی مهمی دریافت کرد. این اتحاد منجر به بحران موشکی کوبا در سال 1962 شد. رویارویی شدید بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی که جهان را به آستانه جنگ هسته ای رساند.

سیاست‌های کاسترو در عین بهبود شاخص‌های اجتماعی مانند سواد و مراقبت‌های بهداشتی، منجر به مشکلات اقتصادی و سرکوب سیاسی شد. اقتصاد کوبا به شدت به یارانه های شوروی وابسته شد و مخالفت ها به شدت سرکوب شد. هزاران کوبایی از جزیره گریختند و در ایالات متحده و جاهای دیگر درخواست پناهندگی کردند.

شخصیتی جنجالی

میراث کاسترو همچنان بسیار بحث برانگیز است. پیروان او او را مدافع عدالت اجتماعی می دانند که در مقابل امپریالیسم آمریکا ایستادگی کرد. آنها به دستاوردهای دولت او در آموزش، مراقبت های بهداشتی و مسکن و همچنین حمایت او از جنبش های انقلابی در آفریقا و آمریکای لاتین اشاره می کنند.

از سوی دیگر، منتقدان استدلال می کنند که کاسترو یک دیکتاتور بی رحم بود که یک رژیم توتالیتر را بر مردم کوبا تحمیل کرد. آنها به نقض حقوق بشر، سرکوب آزادی بیان و تجمع و سوء مدیریت اقتصادی اشاره می کنند.

یک شخصیت پیچیده

فیدل کاسترو شخصیت پیچیده ای بود که اثری ماندگار در قرن بیستم از خود بر جای گذاشت. شور انقلابی، کاریزمای و اعتقاد راسخ او به هدفش از او یک رهبر قدرتمند ساخت. با این حال، حکومت استبدادی و نادیده گرفتن حقوق بشر، میراث او را خدشه دار کرد.

مرگ کاسترو در 25 نوامبر 2016 [جمعه ۵ آذر ۱۳۹۵] پایان یک دوره را رقم زد. اگرچه تاثیر او بر کوبا و جهان هنوز مورد بحث است، اما شکی نیست که او شخصیتی اساسی در تاریخ جنگ سرد و آمریکای لاتین بود.

۲۵۹