سالادینو خدیو
هدف امروز: انتخابات اقلیم کردستان سرانجام پس از دو سال تاخیر و چهار تعویق دیروز برگزار شد.
برگزاری این انتخابات در بحبوحه نارضایتی فزاینده مردم از فساد و ناکارآمدی دولت، تنش فزاینده بین دو حزب حاکم، فشار فزاینده همسایگان، توقف صادرات نفت و بحران اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در زیر سعی می کنیم به پنج جنبه مهم آن اشاره کنیم.
صرف نظر از نتایج برآوردهای اولیه که اکنون در دسترس است، این انتخابات به تغییر قابل توجهی در روند فعلی حاکمیت منجر نخواهد شد.
تقریباً مانند ایران که نهادهای اصلی قدرت از دسترس صندوق‌های رأی خارج هستند، در منطقه نیز افزایش یا کاهش کرسی‌های حزبی تأثیری بر مراکز قدرت مستقر در دفاتر سیاسی دو حزب اصلی و حزب حاکم ندارد. قدرتمند خانواده های منطقه
در انتخابات دو روز پیش، اتحادیه میهنی موفق شد تعداد کرسی های خود را افزایش دهد و پنج کرسی را به حزب دمکرات واگذار کرد.
این تغییرات مربوط به بازسازی و تحکیم اتحادیه تحت کنترل فرزندان طالبانی و همچنین تغییر قانون انتخابات است که باعث شد حزب دمکرات برخی از امتیازات قبلی خود را از دست بدهد.
نتیجه قبلی احتمالا شکاف بین دو طرف را بیشتر خواهد کرد و بن بست فعلی ادامه خواهد داشت.
به ویژه از این منظر که حزب نتوانست به اکثریت لازم برای تشکیل دولت برسد و نیاز به ائتلاف با احزاب کوچکتر دارد.
پدیده این انتخابات جنبش نسل جدید است. یک حزب اپوزیسیون جدید از نظر ساختاری و عملکردی متفاوت از احزاب کلاسیک کردی.
برخلاف احزاب قدیمی کردی که عمدتاً منشأ ناسیونالیستی دارند، اولین اقدام رهبر آنها، شهسوار عبدالواحد، مخالفت با همه پرسی استقلال 2017 بود.
این حزب فراتر از گفتمان سنتی ناسیونالیسم کردی، به انتقاد از دو حزب حاکم پرداخت و در گافنار خود موضوعاتی مانند آزادی و عدالت را برجسته کرد. کسب حداقل 15 موقعیت توسط یک کارآفرین و سرمایه دار جوان مستلزم درجه خاصی از آسیب شناسی است.
بیشتر از این منظر که نشان دهنده فرسایش نظام سیاسی موجود و بی اعتباری و تضعیف نهادهای آن است. دو حزب اسلامی فعال در منطقه جمعه ده کرسی به دست آورده اند و اتحادیه اسلامی کردستان که شاخه غیر رسمی اخوان المسلمین محسوب می شود توانسته است بر تعداد آرای خود بیفزاید. این روند تا حدی با رویدادهای منطقه مطابقت دارد و پیروزی اخیر اسلام گرایان در اردن را مثال می زند. از سوی دیگر، جمعیت عدالت که پسوند اسلامی را از نام خود حذف کرده بود، احتمالاً به دلیل همین اقدام و دلسردی حامیان مصمم خود از لغزش گفتمان دینی خود، با کاهش آرا مواجه شد.
نکته مهم دیگر این بود که هم حزب دمکرات و هم اتحادیه میهنی در مبارزات انتخاباتی خود به عناصر اسلامی متوسل شدند.
تغییری که این انتخابات را از دوره های قبل متمایز کرد. دو حزب اصلی عمداً از خاستگاه و ساختار سکولار خود فاصله گرفتند و در همبستگی چشمگیر با تغییرات زیر پوست جامعه رویکردی مذهبی را برگزیدند.
جنبش تغییر که پیش از این معتبرترین گروه اپوزیسیون بود، با از دست دادن تقریباً تمام کرسی های خود، به بزرگترین بازنده تبدیل شد.
علاوه بر از دست دادن یک رهبر کاریزماتیک و اختلافات داخلی، دلیل اصلی حضور ناموفق آنها در قدرت بود.
مشارکت جنبش تغییر در دولت و خرید اکثر مقامات و وزرای آن توسط حزب دمکرات با وسوسه های مالی، پایگاه اجتماعی آن را تضعیف کرد و امید اجتماعی را در ظرفیت اپوزیسیون تضعیف کرد.
بخشی از آرای جنبش تغییر به نسل جدید رسید، اما اگر جو از اصلاحات خودداری کند و نسل جدید به سرنوشت نسل قبل دچار شود، احتمال نارضایتی و کاهش مشارکت مردمی در انتخابات بعدی منتفی نخواهد شد. بیرون ذهن در این انتخابات بار دیگر منطقه گرایی احزاب به عنوان میراث شوم جنگ داخلی نشان داده شد. حتی دو حزب اصلی به سختی توانستند حداقل آرا را در چهار حوزه انتخاباتی به دست آورند و نامزدی را به پارلمان بفرستند.
بزرگترین و قدرتمندترین حزب منطقه، یعنی حزب، حدود 800000 رای به دست آورد که تقریباً دو برابر حزبی بود که پس از آن رای آورد.
اما موضوع اینجاست که دقیقاً نیمی از این آرا از استان دهوک به دست آمده است که به دلیل تعلق آن به حوزه فرهنگی-زبانی متفاوت با اکثریت سورانی منطقه، قلعه تسخیرناپذیر و ذخیره آرای حزبی محسوب می شود.
