امید محمدی; بازار: «سبد سوخت» مولفه ای است که در محاسبات وزارت حراست به عنوان متولی سیاست های صنعتی کشور لحاظ نشده است. نبود استراتژی صنعتی و تعریف نشدن «سبد سوخت» باعث شده تا سیاست های صنعت خودرو در هر جهت با مشکل مواجه شود. توقف پی در پی تولید خودروهای گازسوز و تیراژ پایین آنها باعث زیان در زنجیره تامین این محصولات شده است. سیاست گذاران صنعتی بدون توجه به زیرساخت های خودروهای بنزینی که می توانند نقش جدی و موثری در کاهش آلودگی هوا داشته باشند، به توسعه خودروهای وارداتی که هنوز زیرساخت آن ها مهیا نشده است، نگاه می کنند.
* با توجه به اینکه دولت چهاردهم سیاست های خود را مشخص می کند، اولویت تولید خودروهای بنزینی است یا خودروهای برقی توسعه می یابد؟
برنامه خودروهای برقی از طریق وزارت امنیت، مونتاژکنندگان و واردکنندگان خودرو انجام می شود و اولویت اول دولت است. زیرا این سیاست از دولت سیزدهم به دولت چهاردهم منتقل شد و مدیران دولت قبل همچنان در وزارتخانه مذکور حضور دارند. با توجه به اینکه وزارت حریم خصوصی از سیاست توسعه خودروهای الکتریکی و هیبریدی پیروی می کند. در عین حال وزارت نفت مشکلات خودروهای گازسوز را حل کرده است. پروژه تبدیل خودروهای گازسوز بیش از یک سال بود که به دلیل حجم بالای مطالبات دولت از پیمانکاران متوقف شده بود. طبق پیگیری‌هایی که از محمدصادق عظیمی فر، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران داشتیم، پرداخت مطالبات از هفته گذشته آغاز شد تا پس از چند ماه توقف، پروژه تبدیل مجدد از سر گرفته شود.
بر اساس رایزنی وزارت نفت و وزارت امنیت، طرح واردات خودروهای بنزینی با کیفیت، اختصاص 30 درصد از سبد تولید خودروسازان به فرآورده های گازسوز و افزایش تبدیل خودروهای بنزینی CNG در دستور کار قرار گرفته است.
* با توجه به رصدهای متعدد دولتی شما، مسئول سیاست صنعتی (وزارت امنیت) و کمیسر انرژی (وزارت نفت) چه برنامه ای برای توسعه خودروهای گازسوز دارند؟
بر اساس رایزنی وزارت نفت با وزارت حراست، طرح واردات خودروهای بنزینی با کیفیت، اختصاص 30 درصد سبد تولید خودروسازان به فرآورده های گازی و افزایش تبدیل خودروهای بنزینی به CNG در دستور کار قرار دارد.
* آیا در دولت چهاردهم شاهد توسعه خودروهای بنزینی خواهیم بود؟
دولت برنامه آسیب شناسی صنعت CNG را آغاز کرده است، بنابراین وزارت نفت در نظر دارد برای کاهش بحران عدم تعادل سوخت، 10 میلیون متر مکعب گاز را با 10 میلیون لیتر بنزین جایگزین کند.
* قبل از واردات خودروهای بنزینی در دولت 14 اشاره کردید که این واردات از کدام کشور انجام می شود؟
واردات خودروهای دوگانه سوز در مرحله هدف گذاری توسط وزارت امنیت و انجام مقدمات بر اساس تعریف آیین نامه اجرای واردات خودرو است. هنوز نمی توان به وضوح مشخص کرد که این خودرو در مرحله اجرای این برنامه از چه منبعی یا چگونه وارد می شود. واردات خودرو اعم از بنزینی، هیبریدی، پلاگین هیبریدی و یا برقی با چالش تامین و تخصیص ارز مواجه است. اما در اینجا لازم به ذکر است که تراز تجاری مثبتی با کشورهای صاحب صنعت خودرو در اروپا یا ژاپن نداریم. بیشترین فروش نفت نیز به چین تعلق دارد. بنابراین معتقدم اگر خودروهای بنزینی وارد شود، از مبادی خودروهای وارداتی فعلی ساخته می شود.
وزارت نفت برنامه اختصاص 30 درصد از سبد محصولات خودروسازان به خودروهای گازسوز را مشخص کرده و از طریق وزارت امنیت و شورای اسلامی در حال پیگیری است.
* قبلاً اشاره کردید که برنامه ای برای اختصاص 30 درصد از سبد محصولات خودروسازان به خودروهای گازسوز وجود دارد. آیا این برنامه در شرایط فعلی صنعت خودرو قابل اجرا است؟
وزارت نفت برنامه اختصاص 30 درصد از سبد محصولات خودروسازان به خودروهای گازسوز را مشخص کرده و از طریق وزارت امنیت و شورای اسلامی در حال پیگیری است. تحقق این برنامه در صنعت خودرو به چند شرط بستگی دارد. ابتدا باید فرآیند و زمان خرید قطعات گازسوز از سازندگان داخلی و خارجی با حمایت مالی دولت از خودروسازان و در نتیجه پرداخت به موقع به زنجیره تامین انجام شود. ثانیاً از سال 1389 دولت از تولیدکنندگان قطعات یدکی CNG و پروژه گاز حمایت نکرده است، با وجود این، روند تامین و تولید قطعات یدکی CNG در کشور به کندی پیش می‌رود. بنابراین دولت باید در این زمینه تغییر نگرش داشته باشد. البته وزارت نفت در سال های 1398 و 1399 مقررات خوبی برای خودروهای بنزینی داشت. بر اساس آیین نامه 1398 یک میلیون و 400 هزار خودروی بنزینی باید به خودروهای بنزینی تبدیل می شد. اما پس از گذشت 4 سال از اجرای این طرح، تنها 400 هزار خودرو تبدیل شده است. ثالثاً باید در ترویج خودروهای گازسوز در کشور فرهنگ سازی شود تا عرضه و تقاضا باعث مصرف بیشتر CNG به جای بنزین شود. در کنار این موضوع، ارتقای ایمنی خودروهای گازسوز و اتخاذ تصمیمات مناسب برای معاینه فنی آنها ضروری است.
* یکی از دغدغه های مشتریان خودروهای بنزینی افزایش نرخ استهلاک در موتور این خودروها است، نظر شما در این باره چیست؟
این طرز تفکر در مورد سوخت CNG در خودروهای دوگانه سوز اشتباه است زیرا اگر تعمیر و نگهداری اولیه خودروها انجام شود. آسیب آن نیز کاهش خواهد یافت. متاسفانه برخی از دارندگان خودروهای دوگانه سوز در حال حاضر از گاز استفاده نمی کنند. اگر قیمت CNG 500 تومانی را با بنزین 3000 تومانی مقایسه کنید به سود اقتصادی آن در کیف پول خانوار پی خواهید برد.
* در جنگ خودروهای برقی و گازسوز که کشور درگیر آن است، آینده حمل و نقل به چه سوختی بستگی دارد؟
کشورها باید سیاست های خود را بر اساس منابع سوخت، زیرساخت های تامین انرژی و ایستگاه های شارژ یا سوخت تعیین کنند. سیاستگذاران صنعتی باید به CNG توجه بیشتری داشته باشند. دانش فنی، زیرساخت ها و بازیگران این صنعت حدود 20 سال است که فراهم شده است. چنین توانایی برای ایجاد حمل و نقل الکتریکی به سال ها نیاز دارد تا ایستگاه های شارژ و زیرساخت های آنها فراهم شود. لازم به ذکر است که در کشور ضریب نفوذ خط لوله گاز بیش از 90 درصد داریم، اگر قرار باشد جایگاه CNG در کشور اضافه شود، می توان با کمک بخش خصوصی به سرعت ایجاد کرد.
اگر بازارهای جهانی بررسی شود، مشاهده می شود که کشورهای فاقد منابع گازی به توسعه خودروهای برقی با کمک انرژی های تجدیدپذیر روی آورده اند. در اروپا، عرضه گاز باعث می شود قیمت CNG برابر با بنزین باشد، بنابراین حمل و نقل آن به سمت خودروهای برقی و پلاگین هیبریدی سوق داده شده است. اما در کشور ما نیروگاه هایی که سوخت فسیلی مصرف می کنند تنها 35 درصد راندمان دارند در چنین شرایطی برقی شدن منطقی نیست.
خودروهای CNG وارداتی با کیفیت از برندهای معروف باید به کشور وارد شود. متاسفانه خودروهای بنزینی در کشور به عنوان خودروهای فقیر شناخته می شوند.
* دولت برای تغییر ذهنیت مصرف کنندگان خودروهای بنزینی چه سیاستی را باید اتخاذ کند؟
خودروهای CNG وارداتی با کیفیت از برندهای معروف باید به کشور وارد شود. متاسفانه خودروهای بنزینی در کشور به عنوان خودروهای فقیر شناخته می شوند. در بازارهای جهانی به دلیل خالص بودن سوخت CNG، چنین تمرکز یا تمایلی به استفاده از خودروهای گازسوز وجود ندارد. دولت چهاردهم می تواند از زیرساخت های فعلی CNG برای حل بحران های عدم تعادل انرژی و توسعه تولید خودروهای گازسوز استفاده کند. لازم به ذکر است که در آینده نزدیک جامعه جهانی به استفاده از خودروهای هیدروژنی ادامه خواهد داد، بنابراین اگر زمان خود را تنها بر روی توسعه خودروهای برقی متمرکز کنیم، فناوری جدیدی را در جهان ایجاد خواهیم کرد و عقب خواهیم ماند. .
